ใครที่บอกตัวเองว่าเป็นชาวพุทธ แต่ยังไม่รู้จักวิปัสสนาภาวนา ยังทำวิปัสนาภาวนาไม่เป็น ก็ต้องถือว่าเป็นชาวพุทธปลอมอยู่เพราะยังไม่ได้ลงมือปฏิบัติตามหรือเดินตามรอยเท้ารอยบาทของพระพุทธเจ้า
วิปัสสนาภาวนา เป็นวิชาของพระพุทธเจ้า เอามาไว้ใช้เพื่อชำระจิตของตนให้ขาวรอบตามโอวาทปาติโมกข์ข้อที่ 3
ใครทำวิปัสสนาภาวนาเป็นแล้วจึงจะควรเรียกตนเองได้ว่า "ชาวพุทธ" หากยังทำวิปัสสนาภาวนาไม่เป็นยังต้องถือว่าเป็นชาวพุทธแต่ในนามหรือชาวพุทธปลอมเพราะยังไม่ได้ลงมือเดินตามคำสอนและรอยเท้ารอยบาทของพระพุทธเจ้าอย่างแท้จริง
บางคนบางท่านหรือมากคนอาจจะรู้ผิด เห็นผิด เข้า
ใจผิดว่าการรู้จักทำบุญให้ทาน รักษาศีล เจริญสมาธิภาวนาหรือละบาปทำบุญได้แล้วก็นับเป็นชาวพุทธได้ นั่นยังมิใช่ชาวพุทธ เพราะเรื่องการละบาปทำบุญ ทำสมาธิภาวนานี้มีสอนอยู่ปฏิบัติกันอยู่เหมือนกันในทุกศาสนา แต่ข้อแตกต่างที่เด่นชัดระหว่างพุทธศาสนากับศาสนาอื่นๆนั้น
อยู่ที่โอวาทปาติโมกข์ข้อที่ 3 คือ การชำระจิตของตนให้ขาวรอบ
การชำระจิตของตนให้ขาวรอบ มีอยู่วิธีเดียวคือการเจริญวิปัสสนาภาวนา
การเจริญวิปัสสนาภาวนาคือการเอาสติ สมาธิ ปัญญามารวมรู้ลงไปในกายและจิตที่ปัจจุบันขณะปัจจุบันอารมณ์จนเห็นธรรมคือสภาวะต่างๆที่เกิดขึ้น ตามความเป็นจริง
ความเป็นจริงของสภาวธรรมทั้งหลายคือ ความเกิดขึ้นแล้วก็ดับไป ด้วยกฏเกณฑ์ของธรรมชาติที่เป็นสัจจธรรมเรียกว่า
ไตรลักษณ์ หรือลักษณะ 3 อันได้แก่
1.สังขารทั้งปวงเป็นอนิจจัง...ความไม่เที่ยง ต้องปรวนแปรเปลี่ยนแปลงไปอยู่ตลอดเวลา
2.สังขารทั้งปวงเป็นทุกขัง....ความทนตั้งอยู่ไม่ได้
3.ธรรมทั้งหมดทั้งปวงเป็นอนัตตา.....บังคับบัญชาไม่ได้ไม่ใช่
สัตว์ บุคคล ตัวตน เรา เขา
เมื่อคนเราเกิดความเห็นผิดยึดผิด คิดว่ากายใจนี้เป็นอัตตาตัวตน สัตว์ บุคคล เราเขา
จึงไปเพียรทำสังขารทั้งหลายให้มันนิจจัง เที่ยง
สุขขัง เป็นสุขทนตั้งมั่นอยู่ได้
อัตตา เป็นของที่ยึดถือบังคับบัญชาตามใจได้ มันจึงเกิดเป็นทุกข์ไม่รู้จบสิ้นตลอดกาล
วิปัสสนาภาวนา กับสติปัฏฐาน 4 เป็นอันเดียวกัน มีสาระสำคัญว่า ให้เอาสติปัญญามาเพียร รู้ เข้าไปใน กาย เวทนา จิต ธรรม แล้วนำเอาความยินดี ยินร้าย ที่เกิดขึ้นออกเสียให้ได้
หลักปฏิบัติมีแค่นี้
เมื่อเอาความยินดียินร้ายออกได้เสียแล้ว สิ่งที่จะคงเหลือในจิตในใจตลอดเวลาก็คือ
ความวางเฉย ความเฉยความหมดปฏิกิริยาตอบโต้ ด้วยอำนาจกิเลสตัณหา อัตตาใดๆ ใจก็สะอาดยิ่งขึ้นเรื่อยๆและสงบเป็นสุขจนที่สุดเมื่อจิตใจสะอาด
บริสุทธิ์ถึงที่ ธรรมชาติก็จะมีรางวัลมามอบให้ 4 รางวัลใหญ่ 8 รางวัลย่อยตามกำลังและระดับชั้นของสติปัญญาและความเพียร
คือมรรค 4 ผล 4 สุดท้ายได้นิพพาน 1 เป็นของแถมสำคัญ
