พุทธวิธีสร้างสันติภาพ
พระพรหมบัณฑิต (ประยูร ธมฺมจิตฺโต) ป.ธ.๙, ศ.,ดร., ราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์, อัคคมหาบัณฑิต กรรมการมหาเถรสมาคม เจ้าอาวาสวัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย และเจ้าคณะภาค ๒

----

ในโลกทัศน์ของชาวพุทธ คำว่า "สันติภาพ" หมายรวมทั้งสันติภาพภายในและสันติภาพภายนอก สันติภาพภายใน (อัชฌัตตสันติ) รู้จักกันโดยทั่วไปว่า "ความสงบใจ" หมายถึงสภาพจิตใจที่เป็นอิสระจากความคิด หรือ อารมณ์ที่กระสับกระส่ายอึดอัดรำคาญ การบรรลุถึงบรมสันติภายในจิตเป็นจุดหมายสูงสุดของชีวิตที่ดีในพระพุทธศาสนา

สันติภาพภายในเป็นปัจจัยให้เกิดสันติภาพภายนอก สันติภาพภายนอกเป็นเรื่องเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล บุคคลใดได้ชื่อว่ามีสันติภาพภายนอก ก็ต่อเมื่อบุคคลนั้นสามัคคีปรองดองกับมนุษย์ สันติภาพภายนอกยังครอบคลุมถึงสันติภาพระดับกลุ่ม ระดับชาติ และระดับโลก

ดังนั้นสันติภาพภายในกับสันติภาพภายนอกจึงแยกกันไม่ออกต้องพัฒนาไปพร้อมๆ กัน ด้วยการควบคุมและทำลายรากเหง้าแห่งความขัดแย้ง ๓ ประการคือ

๑. ความปรารถนาในวัตถุกามและสิ่งปรนเปรอ (ราคะ)
๒. ความโกรธและความเกลียด (โทสะ)
๓. ความหลง หรือ ความเขลา (โมหะ)

ความขัดแย้ง การทะเลาะวิวาท และสงคราม ล้วนมาจากรากเหง้าของความชั่วร้าย (อกุศลมูล) ทั้งสามประการนี้