อริยสัจธรรมไม่ได้บรรลุด้วยการนึกคิด แต่บรรลุด้วยการปฎิบัติจนธรรมะปรากฎในมโนทวาร จักขุ ญาน ปัญญา วิชชา แสงสว่าง

นานาปัญหา
โดย คณะสหายธรรม

๒๔. พระอรหันต์นิพพานแล้วเหลือแต่จิตบริสุทธิ์หรือ

ถาม ผมอยากทราบว่า ตามหลักอภิธรรมกล่าวว่าจิตกับวิญญาณขันธ์เป็นสิ่งเดียวกัน ใช่หรือไม่ครับ ถ้าใช่อย่างนั้น เวลาบรรลุเป็นพระอรหันต์ และดับขันธ์ปรินิพพานเป็นอนุปาทิเสสนิพพาน ขันธ์ทั้ง ๕ ดับหมด ก็สูญหมดสิ้นทุกสิ่งทุกอย่างนะสิครับ หรือความจริงเป็นอย่างไร

มีบางท่านกล่าวไว้ดังนี้ว่า จิตถูกหุ้มห่อด้วยขันธ์ทั้ง ๕ เป็นชั้นที่ ๑ และถูกหุ้มห่อด้วยวิบากเป็นชั้นที่ ๒ เมื่อทำลายกรรมและวิบากหมดแล้ว บรรลุเป็นอรหันต์เหลือแค่ขันธ์ ๕ ทรงอยู่อย่างบริสุทธิ์ ต่อเมื่อดับขันธ์ปรินิพพานแล้ว ขันธ์ทั้ง ๕ ก็ดับหมดเหลือแต่จิตล้วนๆ บริสุทธิ์ (เรียกว่า เกวล) ถึงบรมสันติสุขสถาพร ตลอดกาลนิรันดร

ขอคำอธิบายจากคณะสหายธรรมด้วยว่า ความจริงแล้วเป็นอย่างไรกันแน่ในเรื่องนี้

ตอบ ก่อนอื่นขอเรียนว่า หลักธรรมในพระพุทธศาสนาโดยเฉพาะหลักธรรมขั้นสูง คือมรรคผลนิพพานนั้น บางนิกายก็มีความเห็นแตกต่างไปจากนิกายเถรวาทที่เรานับถือกันอยู่ คำถามที่คุณตั้งมานั้นจะเป็นคำสอนของผู้ใดนิกายไหนคณะไม่อาจทราบได้ แต่คำสอนในนิกายเถรวาทไม่ใช่เช่นนั้น เพราะฉะนั้น คำตอบที่จะตอบต่อไปนี้จึงเป็นคำตอบที่ได้มาจากคำสอนของพระผู้มีพระภาคเจ้าและพระอรหันต์สาวกและอรรถกถาในนิกายเถรวาทเท่านั้น

ในพระอภิธรรม พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติชื่อของสภาพรู้ คือจิตไว้ถึง ๙ ชื่อดังนี้คือ
๑. จิต ๒. มนะ ๓. มานสะ
๔. หทยะ ๕. ปัณฑระ ๖. มนายตนะ
๗. มนินทรีย์ ๘. วิญญาณ ๙. วิญญาณขันธ์

ซึ่งจะใช้ชื่อใดก็หมายความถึงจิตทั้งสิ้น ในบรรดาขันธ์ ๕ มีรูปขันธ์ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ และวิญญาณขันธ์นั้น วิญญาณขันธ์ก็คือจิตนั่นเอง

ขันธ์ทั้ง ๕ นั้นพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่าเป็นอนิจจัง ทุกขัง และอนัตตา ถ้าขันธ์ ๕ ของพระอรหันต์ดับไปแล้ว คือปรินิพพานแล้ว เหลือแต่จิตล้วนบริสุทธิ์ ก็แสดงว่าขันธ์ของพระอรหันต์ดับไปเพียง ๔ ขันธ์ วิญญาณขันธ์คือจิตมิได้ดับด้วยจึงยังคงเหลือบริสุทธิ์อยู่ ถ้าเป็นอย่างนั้นจริง จิตก็เที่ยง เพราะดำรงอยู่ชั่วนิรันดร์ นี่ก็ขัดกับคำสอนของพระพุทธเจ้าแล้วจึงถูกต้องไปไม่ได้

อนึ่ง ในพระอภิธรรมท่านแสดงว่านามขันธ์ ๔ คือ เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ เมื่อเกิดขึ้นต้องเกิดพร้อมกัน ๔ ขันธ์ และเมื่อดับก็ดับไปพร้อมกันทั้ง ๔ ขันธ์ ไม่ใช่ ๓ ขันธ์ดับ วิญญาณขันธ์ไม่ดับ เมื่อรูปกายอันเป็นรูปขันธ์แตกดับ นามขันธ์ทั้ง ๔ ก็อยู่ไม่ได้ ต้องแตกดับด้วย และต้องแตกดับพร้อมกันทั้ง ๔ ขันธ์ด้วย ไม่ใช่ดับเพียง ๓ ขันธ์ เหลือวิญญาณขันธ์คือจิตไว้ ถ้าเป็นเช่นนั้นก็ไม่ใช่ศาสนาพุทธในนิกายเถรวาท

ธรรมดาขันธ์ ๕ เป็นสังขตธรรมหรือสังขารธรรม คือธรรมที่มีปัจจัยปรุงแต่งและมีสภาพเกิดขึ้นตั้งอยู่และดับไป ปราศจากเหตุปัจจัยแล้ว ขันธ์ ๕ เกิดขึ้นไม่ได้ เมื่อมีเหตุปัจจัยให้เกิด ขันธ์ ๕ ก็เกิด เมื่อหมดเหตุปัจจัย ขันธ์ ๕ ก็ดับ

ดังที่ พระอัสสชิกล่าวแก่อุปติสสะปริพาชก ซึ่งภายหลังคือท่านพระสารีบุตร ว่า

“ธรรมเหล่าใดมีเหตุเป็นแดนเกิด พระตถาคตตรัสถึงเหตุแห่งธรรมเหล่านั้น และความดับแห่งธรรมเหล่านั้น พระมหาสมณะมีปกติตรัสอย่างนี้”
ด้วยเหตุนี้ขันธ์ ๕ ของพระอรหันต์เมื่อดับ คือปรินิพพานแล้ว เพราะหมดเหตุปัจจัยที่จะให้เกิดแล้วจึงไม่เกิดอีก ไม่ว่าจะเป็นรูปขันธ์ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ และวิญญาณขันธ์ จึงเป็นไปไม่ได้ที่จะเหลือแต่จิตล้วนๆ บริสุทธิ์ ในเมื่อจิตก็คือวิญญาณขันธ์ เมื่อวิญญาณขันธ์ซึ่งรวมอยู่ในขันธ์ ๕ ดับ การจะเหลือแก่จิตบริสุทธิ์จึงเป็นไปไม่ได้

ใน พรหมชาลสูตร ที. สีลขันธวรรค ข้อ ๙๐ ตอนท้าย
พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสแก่ภิกษุว่า
“ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย กายของตถาคตมีตัณหาอันจะนำไปสู่ภพขาดแล้วยังดำรงอยู่ เทวดาและมนุษย์ทั้งหลายย่อมเห็นตถาคตชั่วเวลาที่กายของตถาคตยังดำรงอยู่ ต่อเมื่อกายแตกสิ้นชีวิตแล้วเทวดาและมนุษย์ทั้งหลายจะไม่เห็นตถาคต”

จากพระพุทธดำรัสนี้ก็แสดงชัดว่า ผู้ที่ทำลายตัณหาอันเป็นเหตุให้เกิดในภพต่างๆ ได้ขาดแล้ว เป็นพระอรหันต์แล้วยังมีชีวิตอยู่ เทวดาและมนุษย์ย่อมเห็นกายของพระอรหันต์ได้ แต่เมื่อพระอรหันต์สิ้นชีวิตแล้วคือปรินิพพานแล้ว เทวดาและมนุษย์ย่อมไม่เห็นกายของท่าน เพราะกายของท่านดับแล้วไม่เกิดอีกแล้ว

อนึ่ง การดับของขันธ์ ๕ ท่านไม่เรียกว่าสูญ ในเมื่อขันธ์ ๕ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย ดับไปก็เพราะสิ้นเหตุปัจจัย ท่านจึงเรียกการไม่ได้เกิดอีกของขันธ์ ๕ ว่า เพราะหมดเหตุปัจจัยที่จะให้เกิด ขันธ์ ๕ ก็ไม่เกิด

อีกอย่างหนึ่ง จุติของพระอรหันต์ท่านเรียกว่า จริมะจิต คือเป็นจิตดวงสุดท้ายในสังสารวัฏ สำหรับบุคคลที่ตายแล้วยังต้องเกิดอีก จิตดวงสุดท้ายในแต่ละชาติที่ตายนั้นเรียกว่า จุติจิต เพราะจุติจิตดับแล้วมีปฏิสนธิจิตเกิดขึ้นในภพใหม่ชาติใหม่อีก ทั้งนี้บุคคลที่ยังไม่เป็นพระอรหันต์นั้น ไม่ว่าจะเกิดมากี่ร้อย กี่พัน กี่แสน กี่โกฏิชาติ จิตก็เกิดดับติดต่อกันมาตลอดร้อยชาติ พันชาติ แสนชาติ โกฏิชาติ คือจุติจิตดับแล้วปฏิสนธิจิตก็เกิดสืบต่อไปอีกทุกๆ ชาติ

ต่อเมื่อบรรลุเป็นพระอรหันต์แล้วนั่นแหละ จุติของท่านจึงชื่อว่าจริมะจิต คือเป็นจิตดวงสุดท้ายของการเกิดมาในสังสารวัฏอันยาวนานนั้น เพราะไม่ปฏิสนธิจิตสืบต่ออีก เหมือนในชาติที่ยังไม่ได้เป็นพระอรหันต์ นี่คือเหตุผลที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงไว้ในเรื่องนี้และในนิกายเถรวาทนี้

...เอ้าถ้าอ่านแล้วเข้าใจจะยังไม่ตาสว่างเหรอ...
...สงสัยอะไรที่ข้าพเจ้าเขียนก็ถามให้เข้าใจ...
...แล้วมีคำไหนที่ข้าพเจ้าบรรลุด้วยการเขียน..
...เคยอ่านเรื่องย่อภาพยนตร์หน้าเดียวจบไหม...
...สรุปย่อๆต้องเขียนทุกคำพูดของตัวละครไหม...
...อ่านแล้วหนังจบเรื่องแต่ไ่ม่มีรายละเอียด...
...แต่ก็ทราบจุดจบของเรื่องนัยเดียวกัน...
...ใครอยากติดตามแต่ละบทแต่ละตอน...
...ก็หาบทละครเต็มมาอ่านถูกไหม...
...ปัญญาแปลว่าเข้าใจ3คือคิดพูดทำ...
...มี3ระดับคือหยาบกลางละเอียด...
...วิชชาดับอวิชชาคือความรู้ดับความไม่รู้...
...แสงสว่างก็คือความรู้แจ้งมืดก็คือความไม่รู้ความหลง...
...แล้วสงสัยอะไรในการที่ข้าพเจ้าสรุปย่ออีก...
...รายละเอียดก็ไปค้นหามาศึกษาเอง...
...การปฏิบัติมันก็ใช้มโนทวารในการรู้อยู่แล้ว...
...จักขุญานก็คือตาใจที่เห็นในความจริงเป็นปัจจัตตัง...
...แล้วท่านรู้เหรอว่าอะไรปรากฏแก่ใจข้าพเจ้า...
...ของตัวเองไม่รู้แล้วมาเดาคนอื่นจากที่เขาเชียน
...ดีด้วบปัญญาไม่ใช่การเขียนคำว่าดีดีดีDDD...
...บอกอีกทีก็ได้ว่าข้าพเจ้าถึงอจลศรัทธา...

อจลศรัทธาของข้าพเจ้าคือเชื่อในสิ่งที่พระพุทธเจ้าบอก100%
แต่การปฏิบัติก็เลือกคบกัลยาณมิตรคือฟังเทศน์ของพระอรหันต์ในยุคปัจจุบัน
แล้วก็ดำเนินตามรอยครูบาอาจารย์ที่รู้แจ้งแล้ว...แต่ก็ทำได้ตามกำลังของปัญญา
สติกำหนดรู้นานเข้าเริ่มเป็นสัมปชัญญะที่รู้ความเป็นไปเองที่กำลังปรากฏโดยไม่ต้องกำหนด
ปัญญาที่เข้าใจสภาพธรรมะเพื่อละความไม่รู้ที่เห็นผิดจากคำสอนที่เกิดพร้อมคือรู้ความเกิดขึ้นเป็นไปเอง
ศรัทธาที่จะระลึกตามกำลังที่ทำได้ในชีวิตประจำวันด้วยความไม่ลดละในความเพียรที่จะระลึกในปัจจุบัน
ขวนขวายเพื่อเข้าใจลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏบ่อยๆเนืองๆตามสติกำลังศรัทธาความเพียร
โดยการระลึกรู้ถอนความมีตัวตนเพราะรู้สภาพที่แท้จริงเช่นกำหนดเห็นหนอ ยินหนอ กลิ่นหนอ เสียงหนอ
อนัตตารู้โดยไม่เลือกว่าจะรู้อะไรก่อนหลังพยายามไม่ลดละเพื่อรู้เท่าทันได้ตามปัญญาที่มีขณะปัจจุบัน
เพื่อละความไม่รู้ตามที่พอจะเข้าใจได้ด้วยความเห็นถูกต้องตรงตามพระธรรมเกิดปัญญา+สติสัมปชัญญะ
ศึกษาไม่หยุดในชีวิตประจำวันที่พอรู้ได้ก็เป็นอย่างที่เป็นอย่างนี้แล ดับแล้วย้อนเวลาคืนกลับมาไม่ได้อีก
ตรงไหมกลับสิ่งที่ท่านเขียน สัพเพธรรมาอนัตตา

รู้ได้อย่างไรท่านใดเป็นอรหันต์ในปัจจุบัน พอจะแนะนำได้มั้ยว่ามีท่านใดบ้างที่ท่านคิดว่าเป็นอรหันต์. สัพเพธรรมาอนัตตาของท่านยังไม่ถึงขั้นภาวนา

ดูเอาเถอะเรียนพระธรรมก็เยอะ...แต่ไม่รูจักพระอรหันต์สาวกยุคปัจจุบันก็ไม่คบกัลยาณมิตรเลยสินะ...555
กัลยาณมิตรตามหลักคำสอนคือผู้สิ้นกิเลสน๊า...แล้วก็กัลยาณมิตรสูงสุดคือพระพุทธเจ้านะจะบอกให้...

ในเว็บก็มีให้ศึกษา...อ้อแล้วก็ไม่ต้องคิดเดาว่าเราบรรลุจำคำครูอาจารย์ยังปุถุชน...หัดคบกัลยาณมิตรนะ...
เลิกคุยด้วยแล้วนะ...คุยกันคนละภาษา...คุยกับคนที่มีแบบฉบับจิตวิปลาศตามตัวเองให้ตามกันไปเถอะ...
ก้ไปสู่สิ่งที่ชอบคิด ชอบทำ ชอบจำ อธิบายความคิดให้คนอื่นเข้าใจไม่ได้ก็ยังไม่รู้อะไรเลยแค่จำคำนะ...
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=13&t=24738

ขอถามอีกครั้งนะรู้ได้อย่างไรว่าท่านใดเป็นอรหันต์. แค่นี้ท่านก็ตอบไม่ได้แล้วการมีพระรัตนตรัยท่านก็ไม่ตรงนะซิ ก็คือมีหลวงปู่หลวงตาองค์นั้นองค์นี้เป็นสรณะใช่หรือไม่

...ตาเถรตกกระโถน...ไปอยู่ที่ไหนมาถึงไม่รู้...เขารู้กันทั่วโลกเลย...
...อัฏฐิท่านเป็นพระธาตุประกาศความเป็นพระอรหันต์แล้วยังไม่รู้...
...นอกจากพระพุทธเจ้าแล้วก็พระอรหันต์ที่รู้ความจริงว่าไหม...
...บูชาพระรัตนตรัยก็คือ1.บูชาคุณพระพุทธเจ้าในพระปัญญาธิคุณ พระบริสุทธิคุณและพระมหากรุณาธิคุณ...
...2.บูชาคุณพระธรรม...3.บูชาคุณพระอริยสงฆ์ที่รู้ความจริงตามพระพุทธเจ้า...
...เคารพนับถือพระอริยสงฆ์ที่เป็นพระอรหันต์แล้วมันผิดตรงไหนล่ะ...ท่านเป็นทายาทโดยตรง...
...ที่สืบทอดพระพุทธศาสนาในจิตใจได้สมบูรณ์แทนพระพุทธเจ้าเป็บุคคลที่ควรกราบไหว้แล้ว...
...หรือจะให้ข้าพเจ้ากราบท่านบิกทู่ได้ลงคอล่ะท่าน...ลบหลู่พระอรหันต์ต้องไปกราบขอขมาที่วัดป่าบ้านตาด...

ถ้าทุกสิ่งทุกอย่างล้วน เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป

รูปธรรม นามธรรม ล้วนแต่เป็นสิ่งสมมุติ

แบบนี้ จิตเรานี้ ก็ ไม่เที่ยง แต่คำว่าไม่เที่ยงนี้ มักใช้กับคำว่า เกิด และดับ เกิด และดับ

ผมเลยสงสัย แล้วจิตเรานี้มีวันดับ แล้วไม่เกิด อีกไหมครับ