พระเถระทูลขอพร ๘ ประการ
แต่ก่อนที่พระเถระจะตอบรับทำหน้าที่เป็นพุทธอุปัฏฐากนั้น ท่านได้กราบทูลขอพร ๘ ประการ ดังนี้:-
๑ ขออย่าประทานจีวรอันประณีตแก่ข้าพระองค์
๒ ขออย่าประทานบิณฑบาตอันประณีตแก่ข้าพระองค์
๓ ขอได้โปรดอย่าให้ข้าพระองค์อยู่ในที่ประทับของพระองค์
๔ ขอได้โปรดอย่าพาข้าพระองค์ไปในที่นิมนต์
๕ ขอพระองค์จงเสด็จไปสู่ที่นิมนต์ ที่ข้าพระองค์รับไว้
๖ ขอให้ข้าพระองค์พาบริษัทที่มาจากแดนไกลเข้าเฝ้าพระองค์ได้ในขณะที่มาถึงแล้ว
๗ ถ้าข้าพระองค์เกิดความสงสัยขึ้นเมื่อใดขอให้ข้าพระองค์เข้าเฝ้าทูลถามความสงสัยได้เมื่อนั้น
๘ ถ้าพระองค์แสดงพระธรรมเทศนาเรื่องใด ในที่ลับหลังข้าพระองค์ขอได้โปรดตรัสพระธรรมเทศนาเรื่องนั้น แก่ข้าพระองค์อีกครั้ง

พระพุทธองค์ตรัสถามคุณและโทษของพร ๘ ประการ
พระบรมศาสดา ได้สดับคำกราบทูลขอพรของพระอานนท์เถระแล้ว ได้ตรัสถามถึงคุณและโทษของพร ๘ ประการว่า:-
“ดูก่อนอานนท์ เธอเห็นคุณและโทษอย่างไร จึงขออย่างนั้น”
“ข้าแต่พระผู้มีพระภาค ถ้าข้าพระองค์ไม่ได้รับพรข้อที่ ๑-๔ ข้างต้น ก็จะมีคนพูดติฉินนินทา ได้ว่า พระอานนท์
ปฏิบัติบำรุงอุปัฏฐากพระบรมศาสดา จึงได้ลาภสักการะมากมายอย่างนี้ การปฏิบัติอุปัฏฐากมิได้หนักหนาอะไรเลย
และถ้าข้าพระองค์ไม่ได้รับพรข้อที่ ๕-๗ ก็จะมีคนพูดได้อีกว่าพระอานนท์ จะบำรุงอุปัฏฐากพระบรมศาสดาไปทำไม
แม้กิจเพียงเท่านี้ พระพุทธองค์ก็ไม่ทรงอนุเคราะห์ อนึ่ง โดยเฉพาะถ้าข้าพระองค์ไม่ได้รับพรข้อสุดท้ายแล้ว หากมีผู้มา
ถามข้าพระองค์ว่า ธรรมข้อนี้พระพุทธองค์ทรงแสดงที่ไหน ถ้าข้าพระองค์ไม่ทราบ เขาก็จะตำหนิได้ว่า พระอานนท์
ติดตามพระบรมศาสดาไปทุกหนแห่ง ดุจเงาตามพระองค์ แต่เหตุไฉนจึงไม่รู้แม้แต่เรื่องเพียงเท่านี้
“ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ข้าพระองค์เห็นคุณและโทษ ดังกล่าวมานี้ จึงได้กราบทูลขอพรทั้ง ๘ ประการนั้น พระเจ้าข้า”

พระบรมศาสดา เมื่อได้สดับคำชี้แจงของพระอานนท์แล้ว จึงประทานสาธุการ และพระราชทานอนุญาตให้ตามที่
ขอทุกประการ ตั้งแต่นั้นมา ท่านพระเถระก็ปฏิบัติหน้าที่บำรุงอุปัฏฐากพระพุทธองค์ตลอดมา ตราบเท่าถึงเสด็จเข้าสู่

ปรินิพพาน

อาจจะเป็นเพราะอธิษฐานจิตที่ท่านตั้งไว้
เหมือนท่านตระหนักในกิจที่ท่านตั้งใจนั้น
สำคัญกว่าการเพียรปฏิบัติเพื่อบรรลุ
คือท่านยังไม่ตั้งใจที่จะกระทำให้ถึงการบรรลุธรรม

ส่วนจะเทียบเข้ากับสังโยชน์ข้อใด ยังไม่ได้คิด ...

เอาเรื่องราวก่อนที่พระอานนท์จะบรรลุเป็นพระอรหันต์มาให้อ่าน อ่านแล้วลองพิจารณา
ดูว่าสิ่งที่ทำให้พระอานนท์ติดขัดยังไม่บรรลุ ด้วยสังโยชน์ตัวไหน...

ดูลักษณะอาการที่พระอานนท์แสดงออกว่า น่าจะพิจารณาได้ว่าพระอานนท์
ติดสังโยชน์ในเรื่อง
*กามราคะ*
*ปฏิฆะ*
ที่ว่ายังติดอยู่ในเรื่องกามราคะและปฏิฆะ เพราะยังยินดียินร้ายกับผัสสะที่ได้รับ
คือได้รับเสียงรู้เรื่องราวที่พระพุทธเจ้าจะปรินิพาน ก็เกิดปฏิฆะ มีการกระทบทางใจ
จนต้องแอบมายืนร้องไห้ ต่อเมื่อพระพุทธเจ้ามาเตือนจึงคลายทุกข์ นี่ก็เป็นอาการที่ติด
สังโยชน์กามราคะ คือยินดีพอใจกับผัสสะที่ได้รับ

และข้อความข้างบนแสดงสังโยชน์ในเรื่อง

*มานะ*.....ยึดมั่นในคุณสมบัติตน
*อุทธัจจะ*...ฟุ้งซ่าน
*อวิชา*....ความไม่รู้จริง

จากอาการข้างบนแสดงอาการของบุคคลที่มีมานะ เพราะไปเปรียบเทียบว่า
ตนยังเป็นแค่พระโสดาบันแต่บุคคลอื่นเป็นพระอรหันต์ ทำให้เกิดอุทธัจจะฟุ้งซ่าน
ต้องรีบเร่งทำความเพียรอย่างหนักทำอย่างไรก็ไม่สำเร็จ
ส่วนเรื่องอวิชา ถ้ายังติดสังโยชน์ตัวใดตัวหนึ่งอยู่ ท่านก็เรียกว่ายังติด อวิชาอยู่ครับ

ยังมียังโยชน์อีกสองตัวที่พระอานนท์ยังติด นั้นก็คือ....
*รูปราคะ*กับ*อรูปราคะ* อยากให้เพื่อนๆ อ่านบทความข้างบนแล้ว
ลองพิจารณาหาเหตุผลว่า ทำไมพระอานนท์ยังติดอยู่กับ รูปราคะและอรูปราคะ

ท่านพี่โฮ คุนน้องยังไม่รู้เกี่ยวกับ รูปราคะและอรูปราคะ ว่ามันแตกต่างกันอย่างไร ช่วยอธิบายให้เข้าใจหน่อยเจ้าค่ะ

มันต่างกันตรง รูปไม่มี อ. อ่าง อรูปมี อ. อ่างงั้ย

ล้อเล่งน่า

น้องคิงคองลองระลึกถึงสามีที่จากไป โดยไม่คิดถึงเรื่องชู้สาว
หรือไม่ก็ลองคิดถึงลูกตอนที่ลูกไม่อยู่ตรงหน้า

มันจะมีสภาวะหนึ่ง ที่ภาษาเราๆเรียกว่า " สายใย"

น้องคิงคองเอาไปเป็นการบ้าน ลองไปเดินวิปัสนาดู
หรือไม่ก็เอาไปเปรียบเทียบก่อนที่จะเอาสามีเป็นแฟน กับอยู่กินกับสามีแล้ว
มันจะมีอารมณ์ที่แตกต่างจาก กามราคะ ลองดูอารมณ์นั้นดู

ส่วนอรูปราคะ น้องคิงคองก็เคยเห็นว่าพี่โฮ ชอบแย้งคนอื่นที่ชอบพูดว่า
ให้เอานิพพานมาเป็นอารมณ์ ที่พี่โฮแย้งว่า นิพพานไปไงยังไม่รู้
แล้วจะเอามาเป็นอารมณ์ได้ไง

ตัวนิพพานนี่แหล่ะเป็นอรูป เป็นสังโยชน์ ในเรื่องของอรูปราคะ
คนเป็นปุถุชนตลอดจนอริยชน ยกเว้นพระอรหันต์ ย่อมต้องไม่เคยเห็น
พระนิพพานแบบนี้รูปร่างพระนิพพานเป็นไงย่อมต้องไม่รู้ แสดงว่าไม่รู้รูป
หรือเรียกว่าอรูป การที่อยากได้พระนิพพานนั้นแสดงว่าผู้นั้นยังมี
สังโยชน์ ในอรูปราคะ

ในปุถุชนสามารถอยากในกระแสนิพพานได้ เพราะมันเป็นกำลังใจ
แต่เมื่อได้โสดาบันแล้วจะต้องพยายาม ตัดความอยากกิเลส อรูปราคะ
หรืออยากนิพพานให้ได้ เมื่อไม่อยาก นิพพานก็จะได้นิพพาน
ที่พูดมาไม่รู้เข้าใจหรือเปล่า

คุนน้องก็ติดอยู่กับ อรูปราคะนี่แหละ ยังเสวยสุขเสวยทุกขเวทนาอยู่เลย ยังไม่รู้หรอกว่านิพพานที่แท้จริงเป็นไง

จากข้อความข้างบนนี้แสดงให้เห็นว่า พระอานนท์มีความยึดมั่นถือมั่นในตัวของพระพุทธเจ้า
การที่ตัวเองจะมาเป็นพระอุปัฏฐาก กลัวจะมีผลกระทบขึ้นภายหลัง นี่แหล่ะการปรุงแต่ง
มันเป็นสังโยชน์ ในเรื่องรูปราคะ รูปก็หมายถึงพระพุทธเจ้า ราคะก็คือความลึกซึ้งหรือความผูกพัน
ที่ละเอียดอ่อน

ถึงแม้พระพุทธเจ้าจะปรินิพพานไปแล้ว พระอานนท์ก็ยังไม่หมดเรื่องรูปราคะ
ยังต้องคอยกังวลอยู่กับพระธรรมการสังคายนาพระธรรม พระธรรมก็เปรียบ
เหมือนตัวพระพุทธเจ้า

และการทำสังคายนาครั้งนี้ ผู้ร่วมสังคายนาล้วนแล้วแต่เป็นพระอรหันต์
จึงทำให้พระอานนท์กังวลใจเพราะตัวเองเป็นแค่พระโสดาบัน ไม่อยากให้
ใครติฉินนินทาว่าไม่ได้เป็นพระอรหันต์แต่ได้ร่วมสังคายนา ทำให้พระอานนท์
เร่งปฏิบัติเพื่อบรรลุพระอรหันต์ให้ได้

ลักษณะที่พูดมานี่แหล่ะครับเรียกว่า อรูปราคะ
คือมีความปรารถนาในนิพพาน

ชอบใจคำตอบมังกรน้อย ที่ว่าท่านพระอานนท์ ตระหนักในกิจของตน จึงยังไม่ตั้งใจในการทำ
ให้บรรลุธรรม

ถ้าเป็นความคิดส่วนตัวของผม ผมคิดว่าท่านพระอานนท์มีการฟังธรรมที่แตกต่างจากพระภิกษุ
ทั่วไป คือท่านฟังโดยมีใจที่เน้นไปในทางเพื่อจะต้องจำบทธรรมนั้นให้ได้ทุกถ้อยคำ จึงไม่
ได้เป็นการฟังชนิดที่ปล่อยให้จิตไหลไปตามกระแสธรรม การฟังธรรมของท่านจากที่ทางต่างๆ
และจากพระโอษฐ์ของพระพุทธองค์ จึงไม่ทำให้ท่านพระอานนท์หลุดพ้นได้ ถึงแม้จะรู้มากมาย
ก็ตาม เหตุเพราะเป็นหน้าที่ของท่านที่จะต้องจำบทธรรม ให้ถูกต้อง การฟังจึงเป็นเรื่อง
ของการเน้นไปที่ตัวถ้อยคำมากกว่าการหยั่งลงไปในสภาวะของถ้อยคำนั้นๆ

แต่พอเมื่อพระพุทธองค์ ปรินิพพานแล้ว ท่านพระอานนท์ก็เหมือนดังหมดหน้าที่แล้วที่จะต้องจำ
เพื่อคนอื่นอีก ใจของท่านจึงส่งไปในทางแห่งธรรมที่ท่านเคยรู้มาแล้วจากการจำ นำธรรมนั้นมา
เข้าสู่กระบวนการปฏิบัติเพื่อตัวเองอย่างเต็มตัว จึงหลุดพ้นได้ในที่สุด และช้าสุดกว่าหลายท่าน

ไอ้กิจของตนนั้นแหล่ะ มันเป็นมรรค มันเป็นส่วนของสัมมาศีล อันได้แก่
สัมมากัมมันตะ สัมมาวาจาและสัมมาอาชีวะ เพียงแต่ว่า การดำเนินกิจของตน
ขาดสัมมาสติ นั้นก็คือไม่มีสติให้อยู่กับกิจของตนอย่างเต็มที่ มัวแต่พะวักพะวง
กับการที่ต้องจดจำพระธรรมกับการบรรลุอรหันต์ อริยมรรคทั้งแปดจึงไม่ได้รวมเป็นหนึ่ง

การฟังธรรมของพระอานนท์ เป็นลักษณะของการมีสติและสมาธิ ท่านจึงจำพระธรรมที่
พระพุทธเจ้าตรัสได้ทั้งหมด แต่สติและสมาธิของพระอานนท์ไม่ได้เป็นสัมมาสติและสัมมาสมาธิ

ทำไมเป็นเช่นนั้นก็เพราะ พระอานนท์ไม่ใช้สติมาระลึกรู้ ตัวปัญญาสัมมาทิฐิ ถึงแม้พระอานนท์
จะเป็นโสดาบันมีปัญญาสัมมาทิฐิแล้ว แต่พระโสดาบันยังต้องอาศัยสติมาระลึกรู้ปัญญาสัมมาทิฐิ
เพราะอริยมรรคมีองค์แปด จะต้องให้สัมมาทิฐินำหน้าเสมอ

ด้วยเหตุนี้การจำพระธรรมของพระอานนท์ จึงเป็นลักษณะของการยึดเอาไว้
ถ้าพระอานนท์ใช้สัมมาทิฐินำหน้า ธรรมที่พระหน้านนท์จำไว้ก็เป็นไปในทาง
การรู้กระบวนการขันธ์เฉยๆ กระบวนการขันธ์จึงไม่ไปยึดเอาตัวตัณหา มันจึงไม่เกิด
อุปาทานขันธ์ แบบนี้จึงเรียกว่ารู้แต่ไม่ยึด


ตอนพระพุทธองค์ ท่านปรินิพพานไปแล้ว พระอานนท์ก็ยังไม่บรรลุ ตอนพระพุทธเจ้ายังอยู่
ท่านก็ยึดในตัวพระพุทธเจ้า ตอนพระพุทธเจ้าไม่อยู่แล้วท่านก็ยังไปยึดเอาธรรมของพระพุทธเจ้าแทน
มันไม่เกี่ยวกับการปฏิบัติอย่างเต็มตัว ก็ท่านปฏิบัติอย่างหนักมาตลอดก็ยังไม่บรรลุ
ดังนั้นมันไม่เกี่ยวกับการปฏิบัติ เพียงแต่ว่าพระอานนท์มองไม่เห็นสาเหตุที่แท้จริง
นั้นก็คือ ตัวสังโยชน์ที่ยังเกาะใจท่านอยู่
(ไม่ได้ปรามาสท่านน่ะ นี้เป็นการพูดตามหลักพระธรรม ขอความกรุณาเพื่อนสมาชิก
อย่าเข้ามาดร่าม่าแอ็คติ้ง เดี๋ยวมันจะเว่อเกินเหตุ )

พระพุทธองค์ทรงสอนเรื่อง อริยสัจจ์สี่ บอกเรื่องทุกข์คืออะไร
ทุกข์ก็คือวัฏฏะสงสาร เกิดแก่เจ็บตาย ซ้ำซาก

ทรงบอกว่า เหตุแห่งทุกข์ คือตัวการที่ทำให้ต้องมาเกิดอีก
และเหตุแห่งทุกข์ก็คือกิเลส กิเลสก็คือธรรมที่มัดใจสัตว์ไว้กับวัฏฏะสงสาร
และธรรมที่มัดใจสัตว์ไว้ก็คือ สังโยชน์

ดังนั้นการจะดับทุกข์หรือดับการเวียนว่ายตายเกิด
ก็ต้องไปดับที่เหตุ นั้นก็คือดับสังโยชน์