คำถามของนักเรียนธรรม

สัจจวิมุต

ดิฉันกำลังเรียนอยู่ในชั้นจูฬเอกค่ะ

สงสัยว่าการคิดมัคคจิตตุปบาท และผลจิตตุปบาทนั้น

มัคคจิต ๔ นับ=๑

เจตสิกที่ในโลกุตตระ=๓๖

รวมกันเป็น ๓๗ เรียกมัคคจิตตุปบาท

ในปฐมฌาน เว้นเจตสิกที่เป็นองค์มรรคออก ๘

มัคคจิตตุปบาทที่เหลือ ๒๙ เป็นสัจจวิมุต

ดิฉันไม่เข้าใจว่า

1. ทำไมมัคคจิต ๔ จึงนับเป็นเจตสิกเท่ากับ ๑

2. ทำไมต้องไปรวมกับเจตสิก ๓๖ เป็นมัคคจิตตุปบาท ๓๗

3. ทำไมต้องเอามรรค ๘ มาหักออก พระอาจารย์ที่สอนบอกว่า

ใช้ไป ๘ ต้องหักออกในปฐมฌาน ส่วนทุติยฌานขึ้นไปหักออก

๗ อันนี้เข้าใจค่ะ ว่า วิตกอยู่ในปฐมฌานต้องหัก ๘

ส่วนฌานที่สูงขึ้นไปไม่มีวิตกแล้ว หักแค่ ๗

ขอความกรุณาอธิบายให้เข้าใจด้วยค่ะ

เห็นคำถามตอนแรกใน ลานธรรมเสวนา ก็อึ้งไปเหมือนกัน

พุทโธ ธัมโม สังโฆ

แต่ยาก ๆ แบบนี้ก็ยังมีคนเรียนแบบเอาจริงเอาจัง
น่านับถือ ๆ

*สัจจวิมุต = คือพ้นจากสัจจะ ๔

*มรรคจิตตุปบาท+ผลจิตตุปบาท = จิตและเจตสิกรวมกัน(จิต๑+เจตสิก๓๖=๓๗)

๑. มรรคจิต ๔ นับ ๑ คือ เพราะมรรคจิต ๔ ดวงนั้น เมื่อว่าโดยลักษณะก็มีการรู้อารมณ์เป็นลักษณะอย่างเดียวเหมือนกันทั้งหมด ฉะนั้นจึงนับเป็น ๑ เมื่อรวบกับเจตสิกที่เหลือ ๒๘ จึงเป็น ๒๙ นี่แหละเรียกว่า มรรคจิตุปบาท
อีกประการหนึ่ง การเกิดขึ้นของจิตนั้น ในขณะหนึ่งๆเกิดขึ้นได้ดวงเดียว ไม่เหมือนเจตสิกซึ่งเกิดได้หลายดวง ดังนั้นมรรคจิตเกิดขึ้น ๑ ดวงมีเจตสิก ๓๖ รวมเป็น ๓๗ ดวงเป็นมรรคจิตุปบาท ในจำนวน ๓๗ นั้นต้องเว้นองค์มรรค ๘ ออกเพราะเป็นมรรคสัจจะเมื่อเว้นออกเสียแล้ว คงเหลือ ๒๙ นี่แหละเป็นมรรคจิตุปบาท ๒๙ และ ในผลจิตตุปบาทก็เป็นไปในทำนองเดียวกัน
๒.ที่ต้องรวมจิตกับเจตสิกเพราะให้รู้ว่าจิตดวงหนึ่งมีเจตสิก ๓๖ รวมกับจิตอีก ๑ เป็น ๓๗ ดวงให้รู้เป็นมรรคจิตตุปบาท
๓. ที่ต้องหักออกเสีย ๘ เพราะเขาเป็นสัจจะ ๔ ที่เหลืออีก ๒๙ เป็นสัจจะวิมุต(คือพ้นจากสัจจะ ๔ นั่นเอง)
๔. ในทุติยฌานจะเหลือองค์มรรค ๗ เพราะวิตกเป็นองค์มรรคซึ่งถูกหักไปแล้วตั้งแต่ปฐมฌานในทุติยฌานจึงไม่มีวิตก
ขอให้ท่านเจริญในธรรมและเรียนให้ได้จบมหาอภิธรรมบัณฑิตนะครับ สาธุ

อนุโมทนาครับ จริงๆตัวผมยังไม่เข้าใจครับแต่จะศึกษาต่อไป

โหฮา นักเรียนอภิธรรม ถามได้แค่ขั้นเทพ เท่านั้น นะเจ้าค๊า

มาดูคำตอบขั้นพระอรหันต์ เป็นไง

"จิตส่งออกนอกเป็นสมุยทัย"

ฮ๊าฮา ฮ๊าฮา