หลักคำสอนของพระพุทธเจ้า ที่ถือว่าเป็นหัวใจของพระพุทธศาสนา คือ การละเว้นความชั่ว การประกอบความดี และการชำระจิตของตนให้ผ่องใส ส่วนวิธีการที่จะบรรลุถึงหลักคำสอนทั้ง ๓ ประการนั้นขึ้นอยู่กับภาวะของตน สำหรับฆราวาส (คฤหัสถ์)ญาติโยมส่วนใหญ่แล้ว คือ การให้ทาน รักษาศีล และการเจริญภาวนา สำหรับของพระภิกษุสงฆ์องค์สามเณร คือการรักษาศีล การเจริญสมาธิ และการเจริญปัญญา หรือเรียกอีกอย่างว่า เจริญศีล สมาธิ และปัญญานั่นเอง เป็นการปฏิบัติกรรมฐาน พูดถึงกรรมฐาน คืองานทางจิต หรือแปลว่าที่ตั้งแห่งการงานทางจิต ที่ตั้งแห่งการงานทางจิตนั้นมี ๒ อย่างคือ สมถกรรมฐาน กรรมฐานเป็นอุบายสงบใจ หรือสงบกิเลส และวิปัสสนากรรมฐาน กรรมฐานเป็นอุบายเรืองปัญญาเพื่อขจัดกิเลส หรือความรู้แจ้งชัดในสภาวะทั้งหลายตามความเป็นจริง
ซึ่งหลักปฏิบัติในทางพระพุทธศาสนากล่าวไว้ว่า ทานมีอานิสงค์ส่งให้ชีวิตสะอาดปราศจากความโลภ เป็นเหตุให้บรรลุถึงมนุษย์สมบัติ ศีลมีอานิสงค์ส่งให้เป็นแสงสว่างห่างไกลจากความโกรธ เป็นเหตุให้บรรลุถึงสวรรค์สมบัติ ภาวนามีอานิสงค์ส่งให้จิตใจไร้ความหลง ความงมงาย เป็นเหตุให้บรรลุถึงนิพพานสมบัติ
เพราะฉะนั้น หลักการบำเพ็ญ ทาน ศีล ภาวนา หรือการบำเพ็ญ ศีล สมาธิ ปัญญา หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าการปฏิบัติกรรมฐาน จึงเป็นการปฏิบัติธรรมเพื่อละความชั่วทั้งปวง แล้วประกอบความดีให้ถึงพร้อม แล้วหมั่นชำระจิตของตนให้สะอาด สว่าง สงบ ผ่องใส ซึ่งถือเป็นสิ่งสำคัญและจำเป็นอย่างยิ่ง สำหรับชีวิตทุกชีวิต ทุกเพศ ทุกวัย และทุกขณะลมหายใจเข้า ออก
ตราบใดที่ชีวิตเรายังมีลมหายใจอยู่ เพราะชีวิตทุกชีวิตที่ขาดธรรมะแล้ว จะดำรงและดำเนินชีวิตอยู่ในโลกใบนี้อย่างสงบสุขไม่ได้เลย
ประพฤติธรรม สำคัญ อยู่ที่จิต
ถ้าตั้งผิด ก็มัวหมอง ไม่ผ่องใส
ถ้าตั้งถูก ก็ผุดผ่อง ไม่หมองใจ
ตั้งสติไว้ ให้คุมจิต ไม่ผิดธรรม
การเข้าถึงธรรมปฏิบัติ เพื่ออบรมจิตใจ ให้เกิดความสะอาด สว่าง สงบ ไม่ให้ฟุ้งซ่านมีปัญญาในการแก้ไขปัญหา สามารถนำพาชีวิต จิตใจให้ห่างไกลความชั่ว นำไปสู่ทางที่ถูกต้องและดีงาม จนอยู่เย็นเป็นสุข ด้วยอุบายวิธีและหลักธรรมปฏิบัติที่กล่าวมานี้ พระพุทธองค์ได้ทรงปฏิบัตินำ เป็นแบบอย่างมาแล้ว
วิปัสสนากรรมฐานงานทางจิต
เป็นนิมิตอันเลิศประเสริฐผล
ให้เกิดสุขสมหมายคลายกังวล
ถ้าทุกคนปฏิบัติ จัดว่าดี
แต่ด้วยหลักการดำเนินชีวิตของคนในสังคมปัจจุบัน ที่หลากหลาย เร่งร้อน มีข้อจำกัดด้วยภาวะและเวลา ทำให้ไม่ได้รับความสะดวกในเรื่องสถานที่ และครูผู้ฝึกสอนที่ชี้แนะนำอย่างถูกต้อง
ขอเจริญพร
(พระครูนิคมภัทรกิจ)
เจ้าสำนักปฏิบัติธรรมประจำจังหวัดนครสวรรค์แห่งที่ ๖
(พระครูนิคมภัทรกิจ)
เจ้าสำนักปฏิบัติธรรมประจำจังหวัดนครสวรรค์แห่งที่ ๖
