บทความนี้คัดลอกมาโดยมิได้ตัดต่อเปลี่ยนแปลงแก้ไขใดๆ ค่ะ
ทฤษฏีของจิตทางพุทธศาสนา โดยหลวงพ่อจรัญ
จิตจะเกิดขึ้นรับอารมณ์นั้น วิถีหนึ่งมี ๑๗ ขณะใหญ่ และ ๕๑ ขณะเล็ก เมื่อจิตเกิดขึ้นรับอารมณ์ ๑๗ ขณะดับลงแล้ว รูปก็จะดับ ๑ ขณะ เพราะรูปดับช้ากว่าจิตมาก เป็นอยู่เช่นนี้ตลอดไป

จิตมิใช่มันสมอง ทั้งจิตก็มิได้อาศัยอยู่ในสมอง มันสมองเป็นเพียงทางแสดงออกของจิตเท่านั้น แท้จริงจิตอยู่ภายในช่องหนึ่งของหัวใจทีสูบฉีดโลหิตไปเลี้ยงร่างกายนั้นเอง คือ หทัยวัตถุ ที่อาศัยของจิตเป็นบ่อเล็ก ๆ โตเท่าเม็ดบุนนาค และมีน้ำสีต่าง ๆ ๖ สี ประมาณ ๑ ฟายมืออันเป็นการแสดงจริตหรืออุปนิสัยของผู้นั้น ข้อนี้พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงไว้มาก ท่านผู้ใดสงสัยไปถามอาตมาได้ยินดี

ที่ตั้งที่อาศัยอยู่ของจิต (มิใช่กล้ามเนื้อหัวใจทั้งหมด) นั้นประกอบขึ้นมาได้ด้วยกำลังของกรรม กรรมที่เคยกล่าวมาแล้วว่าไม่มีรูปร่างหน้าตาตัวตนนั่นเอง ได้สร้างที่ตั้งอาศัยของจิต เรียก กัมมชรูป และกำลังของกรรมก็ปกปักษ์รักษารูปนี้ไว้ตลอดเวลาที่ยังมีชีวิตอยู่ ถ้ากรรมมิได้รักษาที่ตั้งที่อาศัยของจิตไว้แล้ว จิตก็ไม่อาจตั้งอยู่ได้ ผู้นั้นก็จะถึงแก่ความตายทันที สันนกาลตอนท้าย ๆ กัมมชรูปทำให้หทัยวัตถุ คือ รูปอันเป็นที่ตั้งอาศัยของจิตอ่อนกำลังลงเต็มที ที่ตั้งที่อาศัยหมดกำลังที่ทรงตัวอยู่ด้วยดีเหมือนกับรถไฟที่กำลังวิ่งมา ขณะที่ถึงสะพานข้ามแม่น้ำ สะพานข้าแม่น้ำชำรุดเสียแล้ว ดังนั้นรถไฟก็จะต้องชะลอฝีจักรลง มิฉะนั้นก็จะตกจากสะพานลงไป ขณะนี้ใกล้จะถึงความตายมาก คนไข้ถูกโมหะครอบคลุม ขาดสติ ความรู้สึกของคนไข้จาก ตา หู จมูก ลิ้น กาย อาจจะหมดลงและเมื่อถึงท้ายวิถีของมรณาสันนกาล กัมมชรูปก็เริ่มจะดับ คือ ตามธรรมดา กัมมชรูปย่อมจะดับ และเกิดทดแทนกันอยู่ทุกขณะจิต ครั้นแต่ถึงปฐม ภวังค์ของมรณาสันนวิถีไปจนถึงจุติ กัมมชรูปจะดับโดยไม่มีการเกิดทดแทนอีกเลย เมื่อถึงจุติติดกันนั้นก็ปฏิสนธิ ต่อจากนั้นจิตก็เป็นภวังค์

กำลังของกรรมที่ส่งให้ไปปฏิสนธินั้น สืบเนื่องมาแต่มรณาสันนกาล เช่น ได้ยินเสียงพระสวดมนต์ จิตก็รับอารมณ์สวดมนต์ในมรณาสันนกาลเป็นตัวส่งให้ไปปฏิสนธิ เพราะยังมีกำลังมากกว่า ส่วนในมรณาสันนวิถีเป็นแต่รับอารมณ์กรรม กรรมนิมิต คตินิมิต มาจากมรณาสันนกาลแล้วสืบต่อไปจนถึงจุติเท่านั้น และเพราะเหตุที่กัมมชรูปเริ่มดับโดยไม่เกิดอีกมาตั้งแต่ภวังค์ดวงที่ ๑ ในมรณาสันนวิถีจนถึงดวงที่ ๑๗ จุติ คือ ดับหรือตายจึงได้เกิดขึ้น เพราะไม่สามารถจะตั้งอยู่ได้อีกต่อไป



มีศัพท์ธรรมะเยอะแยะ เข้าใจบ้างไม่เข้าใจบ้างค่ะ
เรียนเชิญกัลยาณมิตร ท่านผู้รู้ โปรดแสดงอรรถาธิบายเป็นธรรมทานนะคะ

อันนี้พระพุทธเจ้าไม่ได้กล่าวไว้นะงับ แต่เป็นการอธิบายของพระอรรถคาถาจารย์งับ

หลวงพ่อ ปราโมทย์ท่านกล่าวไว้เช่นนี้นะงับ

แล้วปัจจุบันแพทย์ผ่าไปแล้วก็ไม่มีน้ำ 6 สีนะงับ

อนุโมทนาสาธุ รับทราบค่ะ

ขอถามต่อนะคะ

จิตไม่ใช่รูป แต่เป็นนาม

หรือจะเป็นการอรรถาธิบายนาม โดยรูปธรรมเพื่อให้มองเห็นชัดเจนยิ่งขึ้น เข้าใจง่ายขึ้น

นามธรรมนะงับ


ในการปฎิบัติธรรมที่แท้จริงแล้ว คือการเข้าไป ดูความเกิดดับ ของ รูป นาม

รูป เห็นได้ง่ายๆอยู่แล้วงับ

ก็คือมหาภูตรูปทั้ง 4

ก็คือ ดิน น้ำ ไฟ ลม ทั้วไปละงับ

แต่ดินน้ำไฟลม ในอภิธรรมก็ต่างจากในที่ชาวบ้านรู้กันนะงับ



เอาง่ายๆนะงับ จิตใจ ดีชั่ว


สามารถจับต้องได้มั้ยงับ รู้ว่ามี แล้ว นิยามก็มี


แต่จับต้องไม่ได้มองไม่เห็น ก็เป็นนามละงับ นามธรรม

อนุโมทนาสาธุค่ะ

อยากจะขอให้เปลี่ยนชื่อนะงับ

คำว่าทฤษฏี แปลว่าเห็นนะงับ

แต่จิตไม่สามารถมองเห็นไปนะงับ

เพราะว่าเกิดดับต่อกันเร็วมาก

เปลี่ยนเป็น ลักษณะจิตทางพระพุทธศาสนาดีกว่านะงับ

ขออนุโมทนาค่ะ
ดิฉันแก้ไขหัวข้อกระทู้ตามคำแนะนำแล้ว ส่วนบทความด้านในขอคงไว้ตามเดิมนะคะ

สาธุงับ