ความจริงแล้วก็ต้องอาศัยการนึกเอาคิดเอาก่อนกันทั้งนั้น วิปัสนานั้นเป็นญาณแล้วครับ มีพุทธพจน์ว่า"เมื่อเรายังไม่พบ ญาณ เราได้ท่องเที่ยวไปในวัฏฏสงสารเป็นเอนกชาติ" แต่การที่จะเจอตรงนั้นเริ่มแรกก็ต้อง...รู้ในสัญญา...ก่อน หรือก็คือนึกเอาคิดเอาก่อนนั่นแหละข่มไว้ ตรงนี้ต้องมีศรัทธามากหน่อยแล้วก็ไม่ละความเพียร เหมือนปลูกต้นไม้นั่นแหละครับ จะมีผลก็ต้องดูแลให้ดีและก็อดทนรอ(สมาธิตั้งมั่น) รดน้ำ(รักษาศีล)ใส่ปุ๋ย(ปัญญาพิจารณาธรรม)...ต่อเมื่อถึงเวลาต้นไม้ที่เราปลูกโตเต็มที่(บารมีมากพอ)ก็จะออกผลให้เราได้ลิ้มรส(อรรถเกิดขึ้นภายใน)....

พระสูตรท่อนดังกล่าว ใครปฏิบัติอสุภมาก่อนย่อมรู้ดี ว่า

คุณศิรัสพลกำลังเสนอแนวคิดที่ว่า ความคิดเป้นวิปัสนา
น้อมคิดไปอย่างนั้นเป้นโยนิโสมนสิการที่สามารถถอดถอนอุปาทานได้ ใช่หรือไม่ครับ

รวมถึงบอกก่อนหน้านี้ด้วยซ้ำไปว่า ด้วยอุบายน้อมนึกไปอย่างนั้น"ไม่ต้องผ่านฌาน"
ก้ยังสามารถถอดถอนอุปาทานได้ ถึงวิมุตติ

ก็พอผมยกเรื่องพระแก่สอนพระหนุ่มมา
คุณศิรัสพลก็ยกพระสุตรมาว่า เขาโยนิโสอสุภอย่างไรอย่างไร

ต่อมาผมก็แย้งว่า
ก่อนจะโยนิโสมนสิการ พระพุทธเจ้าท่านให้ทำจิตตั้งมั่นให้ได้เสียก่อน
-จึงนำจิตตั้งมั่นมาพิจารณาความจริง

แล้วคุณก็กลับมาบอกว่า ต้องจิตตั้งมั่นได้ฌานเสียก่อน จึงมาเจริญอสุภกรรมฐาน
ืั้ทั้งที่ก่อนหน้านี้บอกว่า ไม่ต้องผ่านฌานก็ได้
"ท่านจงอบรมจิตให้เป็นสมาธิมีอารมณ์อย่างเดียวด้วยอสุภเถิด" หมายถึง ให้หมั่นฝึกเจริญอสุภกรรมฐานไป พยายามทำไปจนกระทั่งจิตตั้งมั่นเป็นอารมณ์เดียว คือ เกิดฌาน ด้วยอสุภกรรมฐาน ในพระสูตรนี้ไม่ได้หมายถึงว่าให้ไปทำสมาธิให้สงบด้วยกรรมฐานอื่น แล้วค่อยมาเจริญอสุภะทีหลังจากจิตตั้งมั่นเลย หากเทียบกับกรรมฐานอื่นก็จะคล้ายว่า "ท่านจงอบรมจิตให้เป็นสมาธิมีอารมณ์อย่างเดียวด้วยอานาปานสติเถิด" คือ ให้อบรมอานาปานสตินี้แหละให้ดี ทำฌานให้เกิดด้วยอานาปานสตินี้เถิด...

.....

เรื่อง การเจริญอสุภกรรมฐาน หรือเจริญอสุภสัญญา ไม่รู้ว่าคุณเคยได้ฝึกฝนมาก่อนหรือเปล่า เพราะพระพุทธเจ้าท่านก็ได้ตรัสถึงอานิสงค์ของอสุภกรรมฐาน หรืออสุภสัญญาเอาไว้แล้วว่า เป็นกรรมฐานที่ทำให้สิ้นราคะ หรือทำให้สำเร็จซึ่งวิมุตติได้ (ซึ่งจริงๆ มีหลายอย่าง เช่น อนิจจสัญญา เป็นต้น) เป็นสมาธิอย่างหนึ่งที่ทำแล้วให้หมดสิ้นอาสวะ แต่เราทั่วไปมักจะรู้จักกันว่าเป็นเพียงแต่สมถะเท่านั้น มีพระอรหันต์หลายต่อหลายท่านที่บรรลุอรหัตตผลด้วยอสุภกรรมฐาน เช่น พระมหากัสสปะเถระ เป็นต้น หากคุณสงสัยในการบรรลุมรรคผลของผู้เจริญอสุภกรรมฐานว่าทำได้จริงหรือไม่ ลองไปศึกษาประวัติพระมหากัสสปะดูก็ได้ครับ

จริงๆ เวลาเราฝึกอสุภกรรมฐาน หรือเจริญอสุภสัญญา ไม่ใช่ว่าเราจะไปนึกๆ เอาว่าเป็นซากศพ โดยที่เราไม่เคยเห็นมาก่อน แต่การปฏิบัติจะต้องผ่านมาหรือควบคู่มาจาก ที่เราจะหมั่นนำศพ หรือซากศพ หรือภาพซากศพ หรือสิ่งปฏิกูลเน่าเหม็น เช่น อุจจาระ, ปัสสาวะ, เสมหะ, น้ำลาย, เลือด, น้ำเหลือง, น้ำหนอง เป็นต้น มาดูแล้วใช้โยนิโสมนสิการ พิจารณา เทียบเคียงให้เห็นว่าแม้เราก็ต้องเป็นซากศพอย่างนั้นสักวันหนึ่ง และในร่างกายแท้จริงก็ไม่ได้สวยงามมีสิ่งสกปรกน่าเกลียดอย่างนั้นอยู่ซ่อนไว้ภายใน การฝึกจะเริ่มฝึกจากการหมั่นจำ หมั่นเพ่งพินิจพิจารณาแบบนี้ ซึ่งเป็นการสะสมอสุภสัญญา ปฏิกูลสัญญาเอาไว้ในจิต ทีนี้ต่อไป เมื่อเราทำได้แล้ว แม้จิตยังไม่รวมลงเป็นฌานก็ตาม หรือยังไม่บรรลุมรรคผลก็ตาม แต่ถือว่าวิปัสสนาได้เกิดขึ้นแล้ว คือ อารมณ์อันเห็นไตรลักษณ์นั้นเองได้เกิดขึ้นแล้ว เริ่มรู้จักทุกข์ เห็นทุกข์ เห็นโทษของร่างกาย เห็นว่าไม่ใช่สิ่งน่าสวยงามน่าใคร่ และพอทำไประยะหนึ่งจะเกิดความเบื่อหน่ายขึ้น แม้จะยังไม่เกิดถาวร แต่จะเกิดขึ้นทุกครั้งที่เห็น ทุกครั้งที่เจริญ หรือทุกครั้งที่พิจารณา นึกถึง

ทีนี้พอเราดำรงชีวิตปกติไป หากเราเกิดเห็นผู้หญิงสวยๆ จิตเราเกิดจักษุวิญญาณ(เห็นรูป) ขึ้น เราก็เพ่งพินิจนำอสุภกรรมฐาน หรืออสุภสัญญาที่เราเคยฝึกอยู่มาระลึก มาเปรียบเทียบไป ว่าเป็นทำนองว่า "ผู้หญิงคนนี้ เป็นเพียงรูป ไม่เที่ยง มีอันเน่าเปื่อย ผุพังเป็นธรรมดา ประกอบขึ้นมาจากสิ่งปฏิกูลสกปรกต่างๆ เป็นต้นว่า อุจาระ ปัสสาวะ เสมหะ ขี้หัว ขี้มูก ขี้ตา ขี้ใคร ขี้เล็บ" หรือจะพิจารณาให้เห็นว่าไม่ต่างจากซากศพที่เราพิจารณาก็ได้ เป็นต้น เมื่อเราพิจารณาด้วยการนึกช่วยอย่างนี้ ภาพสัญญาที่เราเคยเพ่งเอาไว้จะปรากฏขึ้นมาขณะนึกคำพูดไปด้วยโดยอัตโนมัติได้ ก็จะทำให้ลักษณะความไม่เที่ยง ความเป็นทุกข์เป็นโทษ ปรากฏออกมาให้เห็น ซึ่งโดยปกติหากไม่พิจารณาโดยแยบคายอย่างนี้ลักษณะดังกล่าวจะไม่ปรากฏออกมาให้เห็น นี้เรียกว่า สัมมาทิฐิเกิดขึ้น จากโยนิโสมนสิการ จิตจะเกิดปัญญาตัดขาด ป้องกันอกุศลไม่ให้เกิดขึ้นก่อนมาได้ หรือแม้แต่หากอกุศลได้เกิดขึ้นมาแล้วก็ถูกละได้

ทีนี้หากเราหมั่นฝึกจากการเพ่งพิจารณาของจริงอยู่เนื่องๆ ประกอบกับหมั่นนำมาใช้พิจารณากายในกายภายใน คือตัวเรา และกายในกายภายนอกคือผู้อื่นอยู่เนื่องๆ แล้ว อวิชชา ย่อมจะถูกถอนออกไป เพราะจิตได้เกิดวิชชาขึ้นมาแทน เพราะได้รู้ว่าสิ่งต่างๆ นี้ล้วนเป็นเพียงอนิจจัง เป็นเพียงอนัตตาประกอบขึ้นมาจากส่วนประกอบย่อยๆ ต่างๆ เป็นชั้นๆ ไม่ใช่เห็นเฉพาะแต่ในเรื่องของร่างกายที่เป็นรูปธรรม จิตจะรู้ครอบคลุมไปถึงนามธรรมได้ ไม่ว่าจะเป็น เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ว่าไม่เที่ยงไปด้วยได้ เพราะสิ่งเหล่านี้ล้วนอาศัยกายนี้เองที่ไม่เที่ยงจะต้องตายเป็นซากศพไม่ว่าวันใดก็วันหนึ่งเกิดขึ้น สิ่งเหล่านี้จะเที่ยงได้อย่างไรเล่า พอเราฝึกไปดีๆ มากขึ้นเรื่อยๆ อารมณ์กรรมฐานเกิด ญาณเริ่มเกิด เพียงเรามองไปที่ใครก็ตามย่อมจะให้เป็นซากศพ หรือปฏิกูลได้ทันที จิตวางเฉยได้เอง หรือจะไม่ให้เห็นเป็นปฏิกูลก็ได้ แต่จิตก็ยังวางเฉยได้เองต่อไปเช่นเดียวกัน แต่ตรงนี้ยังไม่ได้เกิดต่อเนื่องตลอดเวลา เกิดมากน้อยแล้วแต่ญาณและมรรคผลของแต่ละบุคคลว่าขั้นใด หากเป็นอรหันต์จะเกิดได้ตลอดเป็นธรรมดา อย่างนี้เรียกว่าสังโยชน์ต่างๆ ที่ยังไม่เกิดก็ไม่เกิดขึ้น ที่เกิดขึ้นแล้วก็ถูกละได้ ทำไปในที่สุดอย่างนี้ย่อมหมดสิ้นสังโยชน์

ไม่เชื่อลองง่ายๆ เลยนะครับ ให้คุณลองดูของเน่าเหม็นของตัวเอง เป็นต้นว่า เวลาถ่ายอุจาระก็ดูอุจาระตัวเองว่าเป็นอย่างไร ดูไป พิจารณาไปว่าเราเองนี้แท้จริงไม่ได้สะอาดอะไรเลย มีสิ่งสกปรกที่น่าเกลียดต้องคอยระบายออกอยู่ ทีนี้ต่อไป เวลาคุณเห็นก้นผู้หญิงที่คุณเห็นว่าสวยงาม หรือเกิดราคะขึ้น ลองพิจารณาว่า "ก้นนี้แท้จริงมีสิ่งสกปรกอยู่ มีรูก้น มีขนตรงรู้ก้น มีอุจาระ พร้อมกันนำภาพอุจาระของคุณที่เคยเห็นมานึกควบคู่ไว้" การทำอย่างนี้ราคะจะไม่เกิดขึ้น หรือเกิดขึ้นแล้วก็จะถูกละได้ เป็นสมถะด้วยเป็นวิปัสสนาด้วย เป็นกิจอันเดียวกันครับ