พระปัญญาพิศาลเถร (หลวงพ่อทูล ขิปฺปปญฺโญ) พระวิปัสสนาจารย์ชื่อดังศิษย์สายท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทตฺโต เจ้าอาวาสวัดป่าบ้านค้อ ต.เขือน้ำ อ.บ้านผือ จ.อุดรธานี ได้ละสังขารด้วยอาการสงบแล้ว ด้วยโรคมะเร็งและโรคปอดติดเชื้อ เมื่อวันอังคารที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๑ เวลา ๐๔.๔๐ น. ณ วัดป่าบ้านค้อ หลังจากอาพาธด้วยโรคมะเร็งมาตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๕๐ สิริอายุรวมได้ ๗๓ ปี ๕ เดือน พรรษา ๔๘
หลังจากเมื่อเดือนธันวาคม ๒๕๕๐ หลวงพ่อทูลมีอาการไข้ ไอ มีเสมหะ ในเดือนต่อมาเข้ารับการตรวจ ด้วยเครื่องเอ็กซ์เรย์ พบก้อนเนื้อที่ปอดด้านขวา กระทั่งเมื่อเดือนเมษายน ๒๕๕๑ หลวงพ่อทูลเริ่มมีอาการปวดเมื่อยตามตัว เบื่ออาหาร เหนื่อย พูดเสียงเบา และได้ตรวจพบก้อนเนื้อที่สะบักขวา หลังจากนั้น ๕ เดือนก้อนเนื้อโตขึ้นและบวมมาก แขนขาอ่อนแรง จึงเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลศิริราช กรุงเทพฯ ระหว่างวันที่ ๓-๑๓ กันยายน ๒๕๕๑ แพทย์ได้ตัดชิ้นเนื้อตรวจ พบว่าเป็นเนื้องอกที่ปอดแล้วแพร่กระจายไปที่่กระดูก ต่อมาได้รับการฉายรังสีเพื่อบรรเทาอาการปวด ๖ ครั้ง ก่อนจะกลับมาพักรักษาตัวต่อที่วัดป่าบ้านค้อ
ต่อมาเมื่อวันที่ ๒๐-๒๒ ตุลาคม ๒๕๕๑ หลวงพ่อทูลได้เข้ารักษาตัวที่โรงพยาบาลวัฒนา จ.อุดรธานี เนื่องจากปอดติดเชื้อ จากนั้นได้กลับไปรักษาตัวต่อที่วัดป่าบ้านค้อ แบบประคับประคองตามเจตนารมณ์ขององค์หลวงพ่อ โดยมีคณะแพทย์จากโรงพยาบาลศิริราชมาดูแลเป็นระยะๆ และคณะแพทย์จากโรงพยาบาลอุดรธานี, โรงพยาบาลบ้านผือ, โรงพยาบาลสระใคร จ.หนองคาย มาเฝ้าดูแลอาการโดยตลอด
จนกระทั่งเย็นวันจันทร์ที่ ๑๐ พฤศจิกายน ๒๕๕๑ ที่ผ่านมา หลวงพ่อทูลท่านได้จำวัดหลับสนิท ไม่มีอาการปวด ความดันโลหิตเริ่มลดลงเรื่อยๆ แพทย์ที่เฝ้าดูแลอาการอยู่ ได้ให้น้ำเกลือและยาปรับความดันโลหิตทางเส้นเลือด ต่อมาหลวงพ่อทูลมีความดันโลหิตไม่สม่ำเสมอและลดลงเรื่อยๆ ชีพจรเต้นช้าลง กระทั่งเวลา ๐๔.๓๘ น. ของวันอังคารที่ ๑๑ พฤศจิกายน ก็หยุดหายใจ และเวลา ๐๔.๔๐ น. หัวใจก็หยุดเต้น แพทย์จึงลงความเห็นว่าหลวงพ่อทูลละสังขารแล้ว ท่ามกลางความเศร้าโศกเสียใจเป็นยิ่งนักของคณะสงฆ์ คณะศิษยานุศิษย์ที่่มาเฝ้าดูแลอาการอยู่เป็นจำนวนมาก สิริรวมอายุได้ ๗๓ ปี ๕ เดือน พรรษา ๔๘
ทันทีที่ข่าวการละสังขารดังกล่าวได้แพร่ออกไป บรรดาลูกศิษย์ลูกหาในพื้นที่ จ.อุดรธานี และใกล้เคียง ต่างเดินทางมายังวัดป่าบ้านค้อจำนวนมาก โดยทางวัดได้นำสรีระสังขารขององค์หลวงพ่อทูลมาตั้งไว้ในศาลาใหญ่ เตรียมพิธีรับน้ำสรงศพพระราชทาน และประกอบพิธีสงน้ำศพตามประเพณีต่อไป
หนังสือพิมพ์มติชนออนไลน์ ๏ ประวัติและปฏิปทา “หลวงพ่อทูล ขิปฺปปญฺโญ”
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=13&t=42881
๏ รวมคำสอน “หลวงพ่อทูล ขิปฺปปญฺโญ” วัดป่าบ้านค้อ
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=72&t=42885