ปฏิบัติธรรมด้วยวิธีท่องจำเอาจากความคิดคนอื่น ผลก็คือเอาคำศัพท์คนนั้นที่คนนี้ที
มาผสมกันวุ่นวาย จนคำพูดของตนกลายเป็นหัวมังกุท้ายมังกร

ถ้ากล่าวถึงรูปปรมัตถ์ สิ่งที่มากระทบจักขุปสาทรูป เขาไม่เรียกว่ารูป
เขาเรียกว่า...อายตนะภายนอก

คุนน้องไม่เข้าใจตรงแผนผัง ภาวรูป๒ ลงมาจนถึงล่างสุดคืออยากทราบว่ามีความสัมพันธ์กับขันธ์ห้ายังไง รบกวนผู้รู้มาอธิบายให้เข้าใจด้วยค่ะ

[๕๒๑] รูปที่เรียกว่า รูปายตนะ นั้น เป็นไฉน ?

รูปใด เป็นสี อาศัยมหาภูตรูป ๔ เป็นสิ่งที่เห็นได้และกระทบได้

ได้แก่ สีเขียวคราม สีเหลือง สีแดง สีขาว สีดำ สีหงสบาท สีคล้ำ สีเขียว

ใบไม้ สีม่วง ยาว สั้น ละเอียด หยาบ กลม รี สี่เหลี่ยม หกเหลี่ยม

แปดเหลี่ยม สิบหกเหลี่ยม ลุ่ม ดอน เงา แดด แสงสว่าง มืด เมฆ

หมอก ควัน ละออง แสงจันทร์ แสงอาทิตย์ แสงดาว แสงกระจก แสง

แก้วมณี แสงสังข์ แสงมุกดา แสงแก้วไพฑูรย์ แสงทอง แสงเงิน หรือรูป

แม้อื่นใด เป็นสี อาศัยมหาภูตรูป ๔ เป็นสิ่งที่เห็นได้และกระทบได้ มีอยู่,

สัตว์นี้ เห็นแล้ว หรือเห็นอยู่ หรือจักเห็น หรือพึงเห็น ซึ่งรูปใด อันเป็น

สิ่งที่เห็นได้แล้วกระทบได้ด้วยจักขุ อันเป็นสิ่งที่เห็นไม่ได้แต่กระทบได้, นี้

เรียกว่า รูปบ้าง รูปายตนะบ้าง รูปธาตุบ้าง รูปทั้งนี้เรียกว่า รูปายตนะ.

รูปายตนะ เป็น รูปทั้งหมดที่มีหรือเปล่า ไม่แน่ใจ แต่

โดยแยกแยะ เป็น สอง ลักษณะคือ

1 เห็นได้และกระทบได้ด้วย
2 เห็นไม่ได้แต่กระทบได้

สรุป รูปที่เห็นได้เท่านั้น ที่มาเป็นรูปารมณ์ให้กับ ตา ได้

รูปารมณ์ กับ รูปายตนะ จึงต่างกัน ด้วยประการฉะนี้

คือ รูปารมณ์ นั้นจำกัดจำเพาะกว่า แต่ รูปายตนะ นั้นครอบคลุมกว่า กว้างกว่า นั่นเอง

คิกๆๆ เอา ตอบหน่อย อายตนะ กับอารมณ์ หมายถึงอะไร (แปลว่าอะไร)

[๖๘๘] ธรรมที่เห็นได้และกระทบได้ เป็นไฉน ? รูปายตนะ สภาวธรรมเหล่านี้ชื่อว่า

ธรรมที่เห็นได้และกระทบได้.

ธรรมที่เห็นไม่ได้แต่กระทบได้ เป็นไฉน ? จักขายตนะ โสตายตนะ ฆานายตนะ

ชิวหายตนะ กายายตนะ สัททายตนะ คันธายตนะ รสายตนะ โผฏฐัพพายตนะ

สภาวธรรมเหล่านี้ ชื่อว่า ธรรมที่เห็นไม่ได้แต่กระทบได้.

ธรรมที่เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้ เป็นไฉน ? เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์

วิญญาณขันธ์, รูปที่เห็นไม่ได้กระทบไม่ได้ซึ่งนับเนื่องในธรรมายตนะ และอสังขตธาตุ

สภาวธรรมเหล่านี้ชื่อว่า ธรรมที่เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้.

ธรรมที่เห็นไม่ได้แต่กระทบได้ เป็นไฉน ? จักขายตนะ โสตายตนะ ฆานายตนะ

ชิวหายตนะ กายายตนะ สัททายตนะ คันธายตนะ รสายตนะ โผฏฐัพพายตนะ

สภาวธรรมเหล่านี้ ชื่อว่า ธรรมที่เห็นไม่ได้แต่กระทบได้.

ธรรมที่เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้ เป็นไฉน ? เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์

วิญญาณขันธ์, รูปที่เห็นไม่ได้กระทบไม่ได้ซึ่งนับเนื่องในธรรมายตนะ และอสังขตธาตุ

สภาวธรรมเหล่านี้ชื่อว่า ธรรมที่เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้.

ขอแย่งตอบครับ
อายตนะ แปลว่า เชื่อม หรือ ต่อ หมายถึง สิ่งภายนอก มาเชื่อมต่อกับ สิ่งภายใน มีจักขุปสาท กับ รูป เป็นต้น จึงเรียกว่า จักขายตนะ กับ รูปายตนะ ทวารอื่นๆ ก็ในทำนองเดียวกัน

อารมณ์ แปลว่า สิ่งที่ถูกจิตรู้ มี รูปารมณ์. สัททารมณ์. คันทารมณ์. รสารมณ์. โผฏฐัพพารมณ์. และ ธัมมารมณ์

ขอแย่งตอบครับ
อายตนะ แปลว่า เชื่อม หรือ ต่อ หมายถึง สิ่งภายนอก มาเชื่อมต่อกับ สิ่งภายใน มีจักขุปสาท กับ รูป เป็นต้น จึงเรียกว่า จักขายตนะ กับ รูปายตนะ ทวารอื่นๆ ก็ในทำนองเดียวกัน

อารมณ์ แปลว่า สิ่งที่ถูกจิตรู้ มี รูปารมณ์. สัททารมณ์. คันทารมณ์. รสารมณ์. โผฏฐัพพารมณ์. และ ธัมมารมณ์

รู้สึกว่า คำว่า กระทบ นี่ใช้ไม่ได้ กับใจ นะท่านโฮฮับ
มันไม่เหมือน ผัสสะ ที่สามารถ ใช้กับใจได้

วิเคราะห์ วิจารณ์ กันอีกที
อายตนภายใน ทั้งหมด ตาไม่สามารถมองเห็นได้เลย
สิ่งเหล่านั้นคือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ

ตา เป็น สิ่งที่คนเรามองไม่เห็น
หู เป็น สิ่งที่มองไม่เห็นได้ด้วยตา
จมูก เป็น สิ่งที่มองไม่เห็นได้ด้วยตา
ลิ้น เป็น สิ่งที่มองไม่เห็นได้ด้วยตา
กาย เป็นสิ่งที่มองไม่เห็นได้ด้วยตา
ใจ เป็นสิ่งที่มองไม่เห็นได้ด้วยตา

เชิญมะรุมมะตุ้มครับ

เสริมความเห็น เรื่องอายตนะ
อายตนะ เป็นคุณสมบัติล้วนๆ ของจิต
อายตนะภายใน หรืออายตนะภายนอก ก็ตาม
จิตจะรับรู้สิ่งใดก็ผ่านสิ่งที่เรียกว่า อายตนะ
ถ้าไปยุ่งเกี่ยวกับอารมณ์ภายนอก ก็เรียกอายตนะที่ทำงานขณะนั้นเป็นสองส่วน
โดยที่จำแนกตามส่วนที่ประกอบกับอัตตภาพนี้ ว่า อายตนะภายใน
และส่วนที่เป็นอารมณ์ภายนอกว่า อายตนะภายนอก
V
เขียนคร่าวว่า

ภายใน-อายตนะ-ภายนอก
V
กล่าวว่า ผัสสะก็ตามกระทบก็ตาม ของสิ่งภายใน กับภายนอก ต้องมาผัสสะ หรือกระทบที่อายตนะของจิต
จิตจึงจะไปรับรู้ทางอายตนะนั้นๆ
V
ดังนั้น วัตถุต่างๆ เช่น แสง สี เสียง ฯลฯ ระบบประสาทในร่างกาย ต่างๆ ไม่มีอายตนะ
แต่ อายตนะของจิต จะเรียกไปตามวัตถุต่างๆ เหล่านั้น
V
อธิบาย แบบนี้ เชิญท่านทั้งหลายลองพิจารณา เป็นอีกทางหนึ่งในการทำความรู้จักอายตนะ