ระยะนี้บ้านเราใช้ "เจตนา" กันรัวๆ ซึ่งใช้ในสถานการณ์ต่างๆกัน วันนี้มาดูความหมายคำว่า เจตนา กันหน่อย เอาที่เขาใช้กันทั่วๆไปก่อน

เจตนาในทางธรรม มีความหมายละเอียดอ่อนกว่าที่เข้าใจกันทั่วไปในภาษาไทย กล่าวคือ ในภาษาไทย มักใช้เจตนา ต่อเมื่อต้องการเชื่อมโยงความคิดที่อยู่ภายใน กับ การกระทำที่แสดงออกมาในภายนอก เช่นว่า พูดพลั้งไป ไม่ได้เจตนา หรือเขากระทำการโดยเจตนา เป็นต้น

ตัวอย่าง ไม่มีเจตนาชูนิ้วกลาง แค่สะบัดมือ

http://g-picture2.wunjun.com/6/full/6e1 ... ?s=400x300

ไม่มีเจตนาแก้สำนวนหวย

https://scontent.fbkk5-3.fna.fbcdn.net/ ... e=5B42C531

http://www.springnews.co.th/view/210506

ภาพกว้างความหมาย เจตนา ในทางธรรม


เจตนาในทางธรรม มีความหมายละเอียดอ่อนกว่าที่เข้าใจกันทั่วไปในภาษาไทย กล่าวคือ ในภาษาไทย มักใช้เจตนา ต่อเมื่อต้องการเชื่อมโยงความคิดที่อยู่ภายใน กับ การกระทำที่แสดงออกมาในภายนอก เช่นว่า พูดพลั้งไป ไม่ได้เจตนา หรือเขากระทำการโดยเจตนา เป็นต้น

แต่ในทางธรรม คือตามหลักกรรมนี้ การกระทำ การพูด ที่แสดงออกภายนอกโดยจงใจ ก็ดี

ความคิดต่างๆ แม้เล็กๆ น้อยๆ ที่เกิดขึ้น ๆ ชั่วครู่ชั่วขณะแล้วผ่านไปๆ ภายในจิตใจ ก็ดี

การคิดถึงสิ่งใดสิ่งหนึ่งในลักษณะใดลักษณะหนึ่ง ก็ดี

ความรู้สึกและท่าที ของจิตใจต่อสิ่งต่างๆ ที่ได้ประสบทางตา หู จมูก ลิ้น กาย และที่ระลึกหรือนึกขึ้นมาในใจก็ดี ล้วนมีเจตนาประกอบอยู่ด้วยทั้งสิ้น

เจตนาจึงเป็นเจตจำนง ความจงใจ การเลือกอารมณ์ของใจ ตัวนำที่หันเหชักพาทำให้จิตเคลื่อนไหวโน้มน้อมไปหา หรือผละไปจากสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เรื่องใดเรื่องหนึ่ง หรือมุ่งไปในทิศทางใดทิศทางหนึ่ง เป็นหัวหน้าเป็นผู้จัดการ หรือเจ้ากี้เจ้าการของจิต ว่าจะเอาอะไร ไม่เอาอะไร กับ เรื่องใดอย่างไร เป็นตัวการจัดแจงแต่งวิถีทางของจิต และในที่สุดก็เป็นตัวการปรุงแต่งจิตนั้น ให้เป็นไปต่างๆ

เมื่อเจตนาเกิดขึ้นครั้งหนึ่ง ก็คือกรรมเกิดขึ้นทีหนึ่ง

เมื่อกรรมเกิดขึ้นแล้ว ก็มีผลทันที เพราะเมื่อเจตนาเกิดขึ้น ก็คือมีกิจกรรมเกิดขึ้นในจิตแล้ว
จิตมีการเคลื่อนไหว หรือไหวตัวแล้ว

แม้เป็นเพียงความคิดอะไรเล็กน้อย ซึ่งถึงจะไม่มีผลอะไรสำคัญ แต่ก็ไม่ไร้ผลเสียเลย อย่างน้อยก็เป็นละอองกรรมอันละเอียดที่สั่งสม หรือพอกเข้าไว้เป็นเครื่องปรุง แต่งคุณสมบัติของจิตอยู่ภายใน เมื่อมากขึ้น เช่น จิตเสพความคิดนั้นบ่อยๆ หรือความคิดนั้นรุนแรงขึ้นจนออกมาภายนอก ผลก็แรงขึ้นขยายออกมาเป็นลักษณะนิสัย บุคลิกภาพ เป็นต้น

เจตนา ความตั้งใจ, ความมุ่งใจหมายจะทำ, เจตจำนง, ความจำนง, ความจงใจ, เป็นเจตสิกที่เกิดกับจิตทุกดวง เป็นตัวนำในการคิดปรุงแต่ง หรือเป็นประธานในสังขารขันธ์ และเป็นตัวการในการทำกรรม หรือกล่าวได้ว่าเป็นตัวกรรมทีเดียว ดังพุทธพจน์ว่า “เจตนาหํ ภิกฺขเว กมฺมํ วทามิ...” แปลว่า “เรากล่าวเจตนาว่าเป็นกรรม บุคคลจงใจแล้ว จึงกระทำด้วยกาย ด้วยวาจา ด้วยใจ (องฺ.ฉกฺก.22/334/463)



กายกรรม การกระทำทางกาย เช่น ฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์ ประพฤติในกามหรือเว้นจากการฆ่าสัตว์ เว้นจากการลักทรัพย์เป็นต้น

วจีกรรม การกระทำทางวาจา, การกระทำด้วยวาจา, ทำกรรมด้วยคำพูด, ที่ดี เช่น พูดจริง พูดคำสุภาพ ที่ชั่ว เช่น พูดเท็จ พูดคำหยาบ

มโนกรรม การกระทำทางใจ ทางชั่ว เช่น คิดเพ่งเล็งจ้องจะเอาของเขา ทางดี เช่น คิดช่วยเหลือผู้อื่น

มโนทวาร ทวารคือใจ, ทางใจ, ใจ โดยฐานเป็นทางทำมโนกรรม คือ สำหรับคิด นึก ต่างๆ

ไปให้สุดเขตเลย


เจตนา ความตั้งใจ, ความมุ่งใจหมายจะทำ, เจตจำนง, ความจำนง, ความจงใจ, เป็นเจตสิกที่เกิดกับจิตทุกดวง เป็นตัวนำในการคิดปรุงแต่ง หรือเป็นประธานในสังขารขันธ์ และเป็นตัวการในการทำกรรม หรือกล่าวได้ว่าเป็นตัวกรรมทีเดียว ดังพุทธพจน์ว่า “เจตนาหํ ภิกฺขเว กมฺมํ วทามิ...” แปลว่า “เรากล่าวเจตนาว่าเป็นกรรม” บุคคลจงใจแล้ว จึงกระทำด้วยกาย ด้วยวาจา ด้วยใจ (องฺ.ฉกฺก.22/334/463)

เจตนา ๓ คือ เจตนาใน ๓ กาล ซึ่งใช้เป็นข้อพิจารณาในเรื่องกรรมและการให้ผลของกรรม ได้แก่
๑. ปุพพเจตนา - เจตนาก่อนจะทำ
๒. สันนิฏฐาปกเจตนา - เจตนาอันให้สำเร็จการกระทำ หรือให้สำเร็จความมุ่งหมาย
๓. อปรเจตนา - เจตนาสืบเนื่องต่อๆไปจากการกระทำนั้น (อปราปรเจตนา ก็เรียก)

เจตนา ๓ นี้ เป็นคำในชั้นอรรถกถา แต่ก็โยงกับพระไตรปิฎก โดยเป็นการสรุปความในพระไตรปิฎก บ้าง เป็นการสรรถ้อยคำที่จะใช้อธิบายหลักกรรมตามพระไตรปิฎกนั้น บ้าง เฉพาะอย่างยิ่ง ใช้แนะนำเป็นหลักในการที่จะทำบุญ คือ กรรมที่ดี ให้ได้ผลมาก และมักเน้นในเรื่องทาน
(แต่ในเรื่องทานนี้ เจตนาที่ ๒ ท่านมักเรียกว่า “มุญจนเจตนา” เพื่อให้ชัดว่าเป็นความตั้งใจในขณะให้ทานจริงๆ คือขณะที่ปล่อยของออกไป แทนที่จะใช้ว่า สันนิฏฐาปกเจตนา หรือความจงใจอันให้สำเร็จการกระทำ ซึ่งในหลายกรณี ไม่ตรงกับเวลาของเหตุการณ์ เช่น คนที่ทำบาปโดยขุดหลุมดักให้คนอื่นตกลงไปตาย เมื่อคนตกลงไปตายสมใจ เจตนาที่ลุผลให้ขุดหลุมดักสำเร็จในวันก่อน เป็นสันนิฏฐาปกเจตนา) ดังที่ท่านสอนว่า ควรถวายทานหรือให้ทานด้วยเจตนาในการให้ ที่ครบทั้ง ๓ กาล
คือ
๑. ก่อนให้ มีใจดี (ปุพพเจตนา หรือ บุพพเจตนา)
๒. ขณะให้ ทำใจผ่องใส (มุญจนเจตนา)
๓.ให้แล้ว ชื่นชมปลิ้มใจ (อปรเจตนา)

คำอธิบายของอรรถกถานี้ ก็อ้างพุทธพจน์ในพระไตรปิฎกนั่นเอง โดยเฉพาะหลักเรื่องทักขิณาที่พร้อมด้วยองค์ ๖ อันมีผลยิ่งใหญ่ ซึ่งในด้านทายก หรือทายิกา คือฝ่ายผู้ให้ มีองค์ ๓ ดังที่พระพุทธเจ้าตรัสในเรื่องการถวายทานของเวฬุกัณฎกนันทมารดา (องฺ.ฉกฺก. 22/308/375) ว่า “ปุพฺเพว ทานา สุมโน โหติ ก่อนให้ ก็ดีใจ, ททํ จิตฺตํ ปสาเทติ กำลังให้อยู่ ก็ทำจิตให้ผุดผ่องเลื่อมใส, ทตฺวา อตฺตมโน โหติ ครั้นให้แล้ว ก็ชื่นชมปลื้มใจ”

เจตนา ๓ นี้ เป็นคำในชั้นอรรถกถา แต่ก็โยงกับพระไตรปิฎก โดยเป็นการสรุปความในพระไตรปิฎก บ้าง เป็นการสรรถ้อยคำที่จะใช้อธิบายหลักกรรมตามพระไตรปิฎกนั้น บ้าง เฉพาะอย่างยิ่ง ใช้แนะนำเป็นหลักในการที่จะทำบุญ คือ กรรมที่ดี ให้ได้ผลมาก และมักเน้นในเรื่องทาน
(แต่ในเรื่องทานนี้ เจตนาที่ ๒ ท่านมักเรียกว่า “มุญจนเจตนา” เพื่อให้ชัดว่าเป็นความตั้งใจในขณะให้ทานจริงๆ คือขณะที่ปล่อยของออกไป แทนที่จะใช้ว่า สันนิฏฐาปกเจตนา หรือความจงใจอันให้สำเร็จการกระทำ ซึ่งในหลายกรณี ไม่ตรงกับเวลาของเหตุการณ์ เช่น คนที่ทำบาปโดยขุดหลุมดักให้คนอื่นตกลงไปตาย เมื่อคนตกลงไปตายสมใจ เจตนาที่ลุผลให้ขุดหลุมดักสำเร็จในวันก่อน เป็นสันนิฏฐาปกเจตนา) ดังที่ท่านสอนว่า ควรถวายทานหรือให้ทานด้วยเจตนาในการให้ ที่ครบทั้ง ๓ กาล
คือ
๑. ก่อนให้ มีใจดี (ปุพพเจตนา หรือ บุพพเจตนา)
๒. ขณะให้ ทำใจผ่องใส (มุญจนเจตนา)
๓.ให้แล้ว ชื่นชมปลิ้มใจ (อปรเจตนา)


"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""

เมื่อบุคคลใดก็ตาม ได้มีเจตนา ปฎิบัติบุญกริยา
และกระทำเจตนา ครบทั้งสามกาล คือ ก่อนให้ มีจิตใจดี
ขณะให้ มีจิตใจผ่องใส
และเมื่อให้แล้ว มีความชื่นชมปลื้มใจ
กรรมที่ทำไปแล้วนั้น ให้ผลมาก


แต่ปัจจุบัน

กลับมีบุคคลบางจำพวก
เข้าไปก่นด่า บริภาษ มีความไม่พอใจ

ว่า การทำทานเช่นนั้น โง่บ้าง ถูกหลอกบ้าง ไม่มีปัญญาบ้าง
ทำกับอลัชชีบ้าง ทำกับเดียร์ถีย์บ้าง ทำกับสัตว์บ้าง ทำกับพวกต่างดาวบ้าง
ทำกับพระสงฆ์สำนักอื่นที่ตนไม่ได้นับถือบ้าง
ทำกับพระในนิกายอื่นๆบ้าง
ทำกับศาสนาอื่นๆบ้าง
ว่า ทำทานมากมายเช่นนั้น จะฉิบหาย ฯลฯ

ผู้ที่ทำบุญกริยาเหล่านั้น มักถูกจาบจ้วง ดูหมิ่น ดูแคลน
ทั้งๆที่ทรัพย์สินเงินทองเหล่านั้นเป็นของบุคคลเหล่านั้นเอง ไม่ใช่สมบัติของคนที่ไปก่นว่า สักเฟื้อง สักสตางค์ สักบาท

ถามว่า บุคคลประเภทนั้น แสดงเจตนาอย่างนั้น จะได้รับเภทภัยและผลกรรมอย่างไรบ้างคะ

นอกจากนี้ พวกที่กระทำบุญกริยาทั้งหลายทั้งปวง ไม่ว่าสำนักใดๆ ในพระศาสนา
ยังมีเจตนาแน่แน่ว ที่จะกระทำ ด้วยสามประการ
คือ ด้วยทาน ศีล และภาวนา

และมักตั้งจิตอธิษฐานด้วยเจตนานั้น ตามบทต่างๆเหล่านี้


คำนมัสการ

นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ

คำบูชาพระรัตนตรัย
อิมินา สักกาเรนะ พุทธัง อะภิปูชะยามะ อิมินา สักกาเรนะ ธัมมัง อะภิปูชะยามะ อิมินา สักกาเรนะ สังฆัง อะภิปูชะยามะ

คำกราบพระ
อะระหัง สัมมา สัมพุทโธ ภะคะวา, พุทธัง ภะคะวันตัง อะภิวาเทมิ
สวากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม, ธัมมัง นะมัสสามิ
สุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ, สังคัง นะมามิ

คำอาราธนาศีล ๕
มะยัง ภันเต วิสุง วิสุง รักขะณัตถายะ ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะ สีลานิ ยาจามะ
ทุติยัมปิ มะยัง ภันเต วิสุง วิสุง รักขะณัตถายะ ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะ สีลานิ ยาจามะ
ตะติยัมปิ มะยัง ภันเต วิสุง วิสุง รักขะณัตถายะ ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะ สีลานิ ยาจามะ

คำอธิษฐานก่อนตักบาตร

สุทินนัง วะตะ เม ทานัง อาสะวักขะยาวะหัง โหตุ อะนาคะเต กาเล.
ข้าวของข้าพเจ้า ขาวดังดอกบัว ยกขึ้นเหนือหัว ขอถวายพระพุทธ ขอบูชาพระธรรม น้อมนำถวายแด่พระสงฆ์ ด้วยจิตจำนง มุ่งตรงต่อพระนิพพาน ขอให้พบเมืองแก้ว ขอให้แคล้วบ่วงมาร ในอนาคตกาลเบื้องหน้าโน้นเทอญ สาธุ สาธุ สาธุ ฯ

คำถวายสังฆทาน

อิมานิ มะยัง ภันเต,ภัตตานิ สะปะริวารานิ, ภิกขุสังฆัสสะ, โอโณชะยามะ, สาธุ โน ภันเต, ภิกขุสังโฆ, อิมานิ ภัตตานิ, สะปะริวารานิ, ปะฏิคคัณหาตุ, อัมหากัง, ทีฆะรัตตัง, หิตายะ, สุขายะ.

ข้าแต่พระสงฆ์ผู้เจริญ, ข้าพเจ้าทั้งหลาย, ขอน้อมถวาย, ภัตตาหารกับทั้งบริวารเหล่านี้, แก่พระภิกษุสงฆ์, ขอพระภิกษุสงฆ์จงรับ, ภัตตาหารกับทั้งบริวารเหล่านี้, ของข้าพเจ้าทั้งหลาย, เพื่อประโยชน์และความสุข, แก่ข้าพเจ้าทั้งหลาย, ตลอดกาลนาน เทอญฯ


นี่คือตัวอย่างเล็กๆน้อยๆ ในบางข้อที่บุคคลเหล่านี้ได้กระทำ

แต่ ปรากฎว่า กลับมีบุคคลบางจำพวก ได้คอยกล่าวหา กระแนะกระแหน ดูหมิ่น ดูถูก ดูแคลน
ว่า ทำบุญ ซื้อสวรรค์บ้าง ซื้อวิมานบ้าง ซื้อจานบินบ้าง ทำบุญด้วยความโง่ ความไม่มีปัญญา

ตัวอย่างเล็กน้อยนี้

ก็คงจะพอเดาออก ว่าใครควรไปสวรรค์ ใคร ควรไปนรกค่ะ

สวรรค์ไปไม่ยากหรอก ไปนรกยากกว่า อิอิ สวรรค์แค่ทำใจให้เลื่อมใสก็ไปได้แล้ว ตัวอย่างนิทานธรรมบทเรื่องมัฏฐกุณฑลี ขี้เกียจพิมพ์เล่าเอาแค่นี้พอ

ที่น่าสนใจอีกนรกสวรรค์อีกแนวหนึ่ง ก็คือสวรรค์ในอก นรกในใจ ไปศึกษาดู

เพราะคุณอ่านพระธรรมไม่ออก

เรยไม่รู้ว่า มัฏฐกุณฑลี นั้น พระพุทธเจ้าทรงตรวจดูอุปนิสัยสัตว์โลก
ว่ามีอุปนิสัยอ่อนสมควรแก่การสอน

แต่อุปนิสัยสันดานแบบคุณ ไปนรกง่าย ค่ะ

ไปง่ายยังไง คุณโลกสวยดูจากตรงไหนว่าพี่ไปนรกง่าย เอ้า

คุณหัดอ่านพระธรรม แล้วเอาพระธรรม มาน้อมส่องดูอุปนิสัยสันดานตัวเองนะคะ

คุณอาจยังไม่เห็นชัดในวันนี้ เพราะมืดมัว และไร้ปัญญา


สักวันนึงในอนาคตกาล คุณจะรู้เองว่า หนูกล่าวไม่ผิด

ว่า คุณลงนรกง่าย

ทีถามไม่ตอบ คุณโลกสวยดูจากตรงไหนว่าพี่ลงนรกง่าย อย่างนี้เขาเรียกพูดเอาแต่อารมณ์นิ คริกๆๆ

นี่ก็แสดงถึงความอ่อนด้อย ทั้งปริยัติ และปฎิบัติของคุณค่ะ

ที่ไม่รู้ว่า คุณลงนรกง่าย
และไปเกิดเป็นสัตว์เดียรฉานง่าย กว่าจะเกิดมาเป็นคน

และการเป็นคน ของคุณ

จะให้เพื่อนสมาชิก ช่วยโหวตมั๊ยคะ

ว่าคุณเป็น มสุสสเปโต มนุสสดิรฉาน มนุสอสุรกาย มนุสเทโว หรือ มนุสโส


ไปตั้งกระทู้ ให้เพื่อนๆสมาชิก ช่วยโหวตได้ ค่ะ


อาจจะตั้งหัวข้อกระทู้ ว่า

กรัชกาย เป็นมนุสผู้ทรงคุณวุฒิ ประเภทไหน ช่วยโหวต โลด

ตอบไม่เคยตรงคำถาม เขาถามว่าดูจากตรงไหนว่าไปนรกง่าย ไปโน่นเลย

คุณโรคสวยตั้งดูดิ อยากรู้เหมือนกัน เชิญๆๆ แต่ยกเว้นกบนอกกะลาคนหนึ่งนะ เจ้านั้นโหวตให้ตกนรกแน่ๆ

แต่ขอถามหน่อยก่อน ถ้ากรัชกายไปสวรรค์ คุณโลกสวยต้องไปด้วยแน่ ประเด็นนี้ไม่ถาม แต่จะถามว่า ถ้ากรัชกายไปนรก คุณจะไปอยู่ด้วยกันในนรกไหม ?

1. ไปด้วย ไปไหนไปกัน

2. ไม่ไป

3. อื่นๆ

เลือกข้อไหนขอรับ

นี่ก็เจตนา เจตนาดี ไม่คิดทำลาย แต่ถางเตียนแล้วทำเป็นขั้นๆเหมือนขั้นบันได



"เจตนา" ตัวนี้แหละเอาคนเข้าคุกก็ได้ พ้นคุกก็ได้ ถ้าบอกว่ามีเจตนาก็ติดคุก ไม่มีเจตนาก็รอด ดังปรากฏอยู่บ่อยๆ

https://news.thaipbs.or.th/media/G0DL5o ... 9oq9XX.jpg

ความไม่มีมาตรฐานที่ประชาชนต้องทนรับ =>

https://scontent.fbkk5-3.fna.fbcdn.net/ ... e=5B9976A6