โลกแห่งการสมมุติบัญญัติ

ทุกวันนี้เรา แหวกว่ายอยู่ในทะเลแห่งสมมุติ ตลอดเวลา โดยไม่สังเกตุ
ทำให้เรา สะสม สัญญาวิปลาส และทิฐิวิปลาส
เราจึงไม่ได้เห็น สภาวะที่แท้จริงของธรรมชาติแท้จริงที่เกิดขึ้นรอบตัว

เริ่มที่ตัวอย่าง ง่ายๆ ก่อนกำปั้นของเราคือ นิ้วมือทั้ง5 รวมกัน
จึงเรียกว่ากำปั้น กำปั้น จริงๆไม่มี
เราสมมุติ บัญญัติคำขึ้นมาว่า "กำปั้น "เราหลงว่ากำปั้นมีจริงๆ
แต่กำปั้นนั้นเกิดจากการรวมตัวของนิ้วมือทั้งห้าด้วยกัน

คน ก็เกิดจาก ขันธ์ทั้ง5 มารวมกันทำงานร่วมกัน
มีทั้งรูปและนาม จึงสมมุติว่าเป็นคน จริงๆแล้ว คนไม่มี หญิง ชาย ไม่มี มีเพียงแค่ขันธ์5
เราสมมุติขึ้นมาว่าเป็นคน

รถยนต์ ประกอบด้วย อาหลั่ย ต่างๆมารวมกัน มี ล้อ มีเครื่อง พวงมาลัย
ตัวถัง. และอื่นๆ มากมายมา ประกอบกันสัมปะยุตกัน ทำงานร่วมกัน จึงวิ่งได้
จริงๆแล้วรถยนต์ไม่มี เราสมมุติขึ้นมาอาหลั่ย ส่วนตรงไหนที่เรียกว่า รถบ้างไม่มีเลย ใช่ไหม
รถยนต์คือการรวมตัวของชิ้นส่วนอาหลั่ย

ธนบัตร แบงค์ใบละ 100 -500-1000 บาท ล้วนถูกสมมุติขึ้นมา ให้มีค่าราคา เท่านั้นเท่านี้
เราต่าง ยื้อแย่ง เงินกัน เอาเป็นเอาตาย เป็นจริงจัง เพื่อสิ่งที่เราสมมุติขึ้นมาเองแท้ๆ
ลืมไปว่า ตอนตาย เอาไปใช้ หรือเอาติดตัวไม่ได้เลย
ถ้าเอาแบงค์ร้อยบาท ไปให้คนป่า แอฟริกาที่ไม่รู้จักเขาคงเอาไป ทำเชื้อเผาไฟ
ไม่ได้รู้จักสมมุติของคนเมือง

สิ่งที่เราจะเอาติดตัวไปได้ คือ อริยะทรัพย์
โภคทรัพย์เอาไปด้วยไม่ได้เลยเราควรสะสม อริยะทรัพย์ไว้ให้มากๆ
ด้วยการให้ทาน รักษาศีล ภาวนา

เราต่างไม่ได้มอง สิ่งรอบตัวด้วยความเป็นจริง
จึงหลงมัวเมาอยู่กับสิ่งที่เราสมมุติขึ้นมา
เสียเวลาของชีวิตเพื่อหาทรัพย์
ที่เป็นเพียงสมมุติ มีแต่ความว่างเปล่า
มีแต่ก่อกรรมทำชั่ว เพื่อได้สิ่งสมมุติ ชั่วคราว
เอามาครอบครองแต่สุดท้าย
ก็สะสมเอาแต่บาปกรรมมากมาย
ข้ามภพชาติไปด้วยความไม่รู้เท่าทัน

(ต่อ)

พระพุทธเจ้า ทรงตรัสรู้ แสดงให้เราเห็น
สิ่งที่เป็นความจริงแท้ เรียกว่าปรมัตถธรรม

เย็น อ่อน ร้อน แข็ง ตึง ไหว
คือสภาวะของปรมัตถธรรม
ซึ่ง ทั้งคนและสัตว์ สามารถรู้ได้
ไม่ต้องมีภาษา แต่รู้ว่าร้อน เย็น
เหมือนกันทุกคน

สภาพธรรม ที่รู้ สีทางตา
สภาพธรรม ที่รู้ เสียงทางหู
สภาพธรรม ที่รู้ กลิ่นทางจมูกเป็นต้น
สภาพธรรม ที่รู้รับสัมผัสทางกาย
พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติสภาพรู้ต่างๆว่า จิต

ตาของเรา รู้แค่สี เท่านั้น
หูของเรารู้แค่เสียงเท่านั้น
แต่ใจเราเอาไป สมมุติขึ้นมา ว่าสิ่งนี้มีจริง
แล้วก็ยึดติดสมมุติ ของตัวเอง จนมัวเมา

สมมุติว่า เราเห็น คนกำลังเดินมา
ตาเราเห็นเป็นเพียง สี หลายสี รวมกัน
เคลื่อนไหวเข้ามาเท่านั้นตาเรา ไม่รู้ว่าเป็น วัตถุอะไร
เพราะเห็นแค่ (สี) อารมณ์ ของปรมัตถธรรม
แต่สัญญา เจตสิกที่เกิดร่วมกับมโนจิต
ทำงานค้นหาฐานข้อมูลอย่างรวดเร็ว
แล้วก็ แสดงผลออกมา ว่าเป็นวัตถุอะไร
ข้อมูลของสัญญาที่ถ่ายทอดมา
เป็นความจำก่อนๆ เป็นสมมุติบัญญัติ
ที่เราเรียนรู้และทรงจำไว้

เจตสิก คือตัวรู้อารมณ์ ที่เกิดร่วมกับจิต
ดับพร้อมจิต ตัวนี้เป็นตัวกำหนดลักษณะกิจว่า
เป็นจิตประเภทใด ที่เราฝึกฝนกันทุกวันนี้
คือตัวเจตสิกมโนจิต คือ จิตที่เกิดต่อจาก
ทวารทั้ง5 รับรู้อารมณ์ ได้ทุกอารมณ์

ทีนี้ เราต้องฝึกแยก บัญญัติ กับปรมัตถธรรม
ออกจากกันเสมอๆจะทำให้เราละคาย
ความยึดถือจาก อารมณ์ต่างๆและรูปวัตถุลงได้
ทำให้ละคลายกิเลสลงได้บ้าง

พระพุทธรูป เป็นสมมุติบัญญัติไหม?
เรากราบไหว้พระคุณของพระพุทธเจ้า
ไม่ได้กราบพระอิฐพระปูน แต่เรากราบ
ที่คุณธรรมของท่าน

หนังสือพิมพ์เป็นสมมุติไหม?

พูดถึงหนังสือพิมพ์ มีแต่ตัวหนังสือ
เป็นเพียงสีขาว กับสีดำ
แต่เวลาเราได้อ่านแล้ว ทำไมทำให้เราหัวเราะ
หรือร้องไห้ได้ จากการเห็น สีขาว และสีดำเท่านั้น
เพราะเราแปลเอาอารมณ์สมมุติ
จากตัวหนังสือ มาหลอกตัวเราว่าเป็นจริงจัง
ลืมคิดไปว่า มันเป็นแค่สีขาวและสีดำ

การที่เราเข้าไปในโรงหนัง ดูภาพยนต์
ซึ่งมีภาพวิ่งไปด้วยความเร็วอย่างสม่ำเสมอ
ทำให้เราหลงคิดตามไปว่า
ภาพนั้นเคลื่อนไหวได้จริง
และนักแสดงนั้นเป็นคนจริงๆ มิใช่รูปภาพนิ่ง

เราคล้อยตามไปในอารมณ์ของภาพ
และเสียงเสมือนหนึ่งว่าเหตุการณ์นั้น
เกิดขึ้นจริงๆไปชั่วขณะ หัวเราะ ร้องไห้
เสียใจ โกรธแค้น ไปตามเนื้อเรื่อง
แต่พอ หนังจบ หยุดฉายภาพ
เราก็ได้สติ ว่าการที่เราเข้าไปในโรงหนัง
ดูภาพยนต์ ซึ่งมีภาพนิ่งวิ่งไปด้วยความเร็วอย่างสม่ำเสมอ
ทำให้เราลืมคิดไปว่าสิ่งที่เกิดขึ้นเป็นสิ่งลวงที่เกิดขึ้นเป็นมายา
หลอกจิตเราให้คล้อยตามไปในเรื่องราวของภาพยนต์
ที่สมมุติขึ้นมา

จิตเรานั้นช่าง เหมือนเด็กๆ
ให้อารมณ์ทางตา ทางหูนั้น
มาหลอกเราให้หลงไหลไปคิดว่าเป็น
ความจริง ครั้งแล้วครั้งเล่า ไม่รู้จักจดจำ
เพราะเราขาดสตินั่นเอง

อุปมา ภาพยนต์นั้นเหมือนกับชีวิตของ
พวกเราทั้งหลาย ที่ดำเนินไปเป็นประจำวัน
ตอนที่เราตายก็เหมือนตอนหนังจบ
คือเราโดนหลอกลวง มาตลอดชีวิต
เราจะมีสติเสียตอนนี้เลยได้ไหม
ว่าชีวิตเราเป็นของหลอกลวง ว่างเปล่า
อย่าเสียเวลากับสิ่งที่ว่างเปล่า
มาสะสมสิ่งที่เป็นทรัพย์ที่ถาวรกันเถิดครับ
สิ่งนั้นคือ "อริยะทรัพย์"

ผิดพลาดขออภัยด้วยครับ

คิดจะออกจากโลกจากวัฏฏสงสาร...

นับว่าดี...ไม่เสียชาติเกิด...ครับ

ทุกอย่างในโลกนี้มีจริงแต่ก็เป็นของไม่เที่ยง ได้แก่ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ
บางอย่างมีจริงแต่ก็เป็นของเที่ยง ได้แก่ พระนิพพาน
บางอย่างไม่มีจริงแต่เป็นของเที่ยง ได้แก่ บัญญัติ

เห็นว่า คุณสนใจศึกษาพระอภิธรรมอย่างละเอียด ขอเพิ่มเติมในชั้นคัมภีร์สักนิดนะคะ
ส่วนอื่นก็พยายามต่อไปค่ะ ถ้าฝึกคิดออกมาบ่อยๆ ย่อมดีค่ะ แต่ต้องคิดให้เข้ากรอบขององค์ธรรมไว้
อะไรที่ไม่ควรไปฟันธงว่าแน่นอน ก็ค้างไว้เฉยๆ ดีกว่า อย่าไปฟันธงว่าแค่ เท่านั้น
เพราะชั้นปริจเฉท บอกแค่จุดสำคัญจุดเดียว และก็ไม่ได้ฟันธงไว้ในหลักสูตรว่า เท่านั้น

เช่นข้อความส่วนหนึ่งที่คุณเขียนไว้ว่า
ตาของเรา รู้แค่สี เท่านั้น
หูของเรารู้แค่เสียงเท่านั้น
แต่ใจเราเอาไป สมมุติขึ้นมา ว่าสิ่งนี้มีจริง
แล้วก็ยึดติดสมมุติ ของตัวเอง จนมัวเมา

ถ้าคำว่าตาของคุณหมายถึง จกฺขายตนํ คือจักขุปสาท ทำหน้าที่เป็นทวารหรือประตู ในส่วนของร่างกายส่วนนี้จะมีจอรับภาพแล้วมีสายส่งไปที่สมองในส่วนที่รู้ภาพ การเห็นนั้นจิตเจตสิกทำหน้าที่ทัสสนะ คือเห็นรูปารมณ์คือสีต่างๆ และก็ยังเห็นรูปร่างสัณฐานด้วย เห็นรูปารมณ์ก็ไม่ได้แค่สีต่างๆเท่านั้น แต่ยังรวมเอารูปร่างสัณฐานพ่วงเข้ามาด้วยค่ะ

แต่ถ้า ตาหมายถึง จกฺขุ จักขุจะมีสภาวธรรมมากกว่า จกฺขายตนํ คือจักขุปสาท
จกฺขายตนํ เป็นส่วนหนึ่งของ จกฺขุ
ดังนั้น จกฺขุ ตาไม่ได้มีแค่จักขุปสาทอย่างเดียว
ถ้าตัดคำว่าแค่และเท่านั้นออกไป จะไม่เป็นอะไร เพราะว่าก็ใช่
แต่ถ้าบอกว่าแค่เท่านั้น จริงๆ ตา หรือ จกฺขุ ไม่ได้มีสภาวธรรมได้แค่นั้นค่ะ
ในอายตนะอื่นๆ บางอายตนะก็คล้ายแบบที่กล่าวมานี้ค่ะ

ฟังสมมุติสัจจะ (ใช้คู่กับบัญญัติ) และสภาวสัจจะ .....ฟังนาทีที่ 2.37.40
https://www.youtube.com/watch?v=W_ba69p3Th8

สิ่งสมมุติทั้งหลายไม่ว่าจะเป็น บุคคลชื่อนั้นชื่อนี้ล้วนแต่เป็นสิ่งสมมุติทั้งสิ้น เมื่อเรายึดติดว่านี่แฟนเรา นี้รถของรถ นี่บ้านของเรา นี่ตำแหน่งเรา เมื่อยึดตามหลักโลกธรรม 8 แล้ว เมื่อสิ่งเหล่านั้นจากไปก็เป็นทุกข์ นี่แหละสิ่งสมมุติบัญญัติ เราไม่ควรที่จะไปยึดติด แต่การที่จะละสิ่งยึดติดเหล่านี้ได้มีทางเดียวเท่านั้นคือการเจริญวิปัสสนากรรมฐาน กำหนดรู้รูปนาม ขออนุโมทนาบุญด้วยครับ

พระพุทธองค์ทรงตรัสสอนเรื่องลักษณะของธรรมะ
ธรรมะก็คือธรรมชาติ ลักษณะของธรรมะก็คือลักษณะของธรรมชาติที่เป็นจริง

ลักษณะของธรรมชาติที่เป็นจริงมีสองอย่างก็คือ......สมมติสัจจะและปรมัตถสัจจะ
เหตุนี้จขกททำความเข้าใจกับคำว่า สมมติเสียใหม่นะครับ

ก็บอกเขาไปซี่ "สมมุติ" บอกให้เขาเข้าใจ ยกตัวอย่างด้วย

พูดเหมือนทอดแหกลางทุ่ง ยิ่งพูดยิ่งไม่เข้าใจ

ถามสั้นๆ ที่เรียกว่า "โฮฮับ" โฮฮับ แยกระหว่างสมมุติกับปรมัตถ์ออกจากกันสิเอ้า ไหนสมมุติไหนปรมัตถ์

นี่ก็มุมมองเราต่างกัน ต่างกันมากด้วย

ร่างกาย เท่ากับกายเท่านั้น เป็นส่วน รูป เรียกเต็มว่า รูปธรรม

ส่วนใจ (หรือจิต) เป็นส่วนนาม เรียกเต็มว่า นามธรรม

เท่ากับรูปธรรมนามธรรม นี่แหละคือ ปรมัตถ์ หรือปรมัตถธรรม


ที่ออกมา (คลอด-เกิดมา) เรียกว่า รูปกับนาม (รูปธรรม นามธรรม) นี่ปรมัตถ์


แล้วต่อมาสังคมที่อาศัยอยู่ร่วมกัน ก็มาสมมุติบัญญัติ (ตั้งชื่อปรมัตถ์ เพื่อสื่อสารกันเข้าใจ) ปรมัตถ์นั่น ว่า ดช. เอ ดญ.บี นาย เอ นางสาว บี นายกรัชกาย นายโฮฮับ เป็นต้น

ตามนั้น จะเห็นว่า สมมุติบัญญัติซ้อนอยู่บนปรมัตถ์นั่นเอง

ทีนี้ปัญหาเกิด เพราะคนไปยึดติดสมมุติบัญญัติ มองไม่ทะลุถึงปรมัตถ์




น่ีมุมมองเราก็ต่างกัน

[u]นายโฮฮับ เป็นชื่อที่สมมุติขึ้นบัญญัติขึ้น สำหรับสื่อสารกันในโลก (ทวนข้างบนอีกครั้ง)


ตย.

ตา+รูป+จักขุวิญญาณ

หู+เสียง+โสตวิญญาณ

ฯลฯ

ใจ+ธรรมารมณ์ (สิ่งที่เกิดในใจ) +มโนวิญญาณ

นี่ปรมัตถ์ (ปรมัตถธรรม) ล้วนๆ

แต่เมื่อไรมีนายโฮฮับ มีนายกรัชกาย เป็นต้น เห็นนั่นเห็นนี่ ได้ยินเสียงนั่นเสียงนี่ เป็นต้น เป็นสมมุติ ไม่ใช่ปรมัตถ์

เพราะอะไร ? เพราะนายโฮฮับ นายกรัชกาย เป็นเพียงสมมุติขึ้นบัญญัติขึ้นทีหลัง (คิดสิคิด)

ท่านจึงสอนว่า เห็นก็แค่เห็น ได้ยินก็แค่ได้ยิน ได้กลิ่นก็แค่ได้กลิ่น ฯลฯ ไม่ใช่นายโฮฮับ นายกรัชกาย เห็นรถ เห็นเรือ เป็นต้น

พอเข้าใจมั้ย

.....................



กรรม กั้กๆๆ (หัวเราะ)

ภาษาที่เราพูดกันทั่วๆไปเรียกว่า "ร่างกาย" บ้าง เรียกสั้นๆว่า "กาย" บ้าง อันเดียวกันนั่นแหละโฮฮับ

(เช่น กาย เวทนา จิต ธรรม) (จักขุ โสต ฆาน ชิวหา กาย มโน พูดเป็นไทยๆ = ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ)




ศัพท์เหล่านี้ "จิต ใจ มโน วิญญาณ มน" เป็นไวพจน์กัน ใช้แทนกันได้ ใช้ตัวไหนก็มีความหมายเดียวกัน

(กั้กๆ) โฮฮับพูดมีถูกอยู่ตัวหนึ่ง (มั่วถูก) กาย+ใจ อาศัยกัน แต่กรัชกายจะพูดกลับกันให้โฮฮับฮงเสียว่า ร่างกาย กับ จิตใจ อาศัยกันและกันจึงดำเนินไปได้

พอดีกว่า กั้กๆๆ เกินเยียวยา