ท่านอโศกะ ในสูตรนี้อธิบายไว้ชัดเจนแล้ว ท่านเองต่างหากที่ไม่พยายามเข้าใจ หรืออ่านไม่จบทั้งพระสูตร ลองอ่านนะครับ ส่วนที่เหลือทั้งหมด แล้วท่านจะได้จะได้คำตอบจากที่ท่านถามว่า ตามที่อ้างอิงข้างต้น

.......................................................

[๑๐๑] เมื่อพระผู้มีพระภาคตรัสแล้วอย่างนี้ พราหมณ์คณกะ โมคคัล-
ลานะได้ทูลพระผู้มีพระภาคดังนี้ว่า สาวกของพระโคดมผู้เจริญ อันพระโคดม
ผู้เจริญโอวาทสั่งสอนอยู่อย่างนี้ ย่อมยินดีนิพพานอันมีความสำเร็จล่วงส่วน ทุก
รูปทีเดียวหรือหนอ หรือว่าบางพวกก็ไม่ยินดี ฯ
พ. ดูกรพราหมณ์ สาวกของเรา อันเราโอวาทสั่งสอนอยู่อย่างนี้ บาง
พวกเพียงส่วนน้อย ยินดีนิพพานอันมีความสำเร็จล่วงส่วน บางพวกก็ไม่ยินดี ฯ
ค. ข้าแต่พระโคดมผู้เจริญ อะไรหนอแล เป็นเหตุ เป็นปัจจัย ใน
เมื่อนิพพานก็ยังดำรงอยู่ ทางให้ถึงนิพพานก็ยังดำรงอยู่ พระโคดมผู้เจริญ
ผู้ชักชวนก็ยังดำรงอยู่ แต่ก็สาวกของพระโคดมผู้เจริญ อันพระโคดมผู้เจริญ
โอวาทสั่งสอนอยู่อย่างนี้ บางพวกเพียงส่วนน้อย จึงยินดีนิพพานอันมีความสำเร็จ
ล่วงส่วน บางพวกก็ไม่ยินดี ฯ
[๑๐๒] พ. ดูกรพราหมณ์ ถ้าเช่นนั้น เราจักย้อนถามท่านในเรื่องนี้
ท่านชอบใจอย่างไร พึงพยากรณ์อย่างนั้น ดูกรพราหมณ์ ท่านจะสำคัญความ
ข้อนั้นเป็นไฉน ท่านชำนาญทางไปเมืองราชคฤห์มิใช่หรือ ฯ
ค. แน่นอน พระเจ้าข้า ฯ
พ. ดูกรพราหมณ์ ท่านจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน บุรุษผู้ปรารถนา
จะไปเมืองราชคฤห์ พึงมาในสำนักของท่าน เข้ามาหาท่านแล้วพูดอย่างนี้ว่า
ท่านผู้เจริญ ข้าพเจ้าปรารถนาจะไปเมืองราชคฤห์ ขอท่านจงชี้ทางไปเมืองราชคฤห์
แก่ข้าพเจ้าด้วยเถิด ท่านพึงบอกแก่เขาอย่างนี้ว่า ดูกรพ่อมหาจำเริญ มาเถิด
ทางนี้ไปเมืองราชคฤห์ ท่านจงไปตามทางนั้นชั่วครู่หนึ่งแล้ว จักเห็นบ้านชื่อโน้น
ไปตามทางนั้นชั่วครู่หนึ่งแล้ว จักเห็นนิคมชื่อโน้น ไปตามทางนั้นชั่วครู่หนึ่งแล้ว
จักเห็นสวนที่น่ารื่นรมย์ ป่าที่น่ารื่นรมย์ ภูมิภาคที่น่ารื่นรมย์ สระโบกขรณีที่น่า
รื่นรมย์ของเมืองราชคฤห์ บุรุษนั้นอันท่านแนะนำพร่ำสั่งอยู่อย่างนี้ จำทางผิด
กลับเดินไปเสียตรงกันข้าม ต่อมา บุรุษคนที่สองปรารถนาจะไปเมืองราชคฤห์
พึงมาในสำนักของท่าน เข้ามาหาท่านแล้วพูดอย่างนี้ว่า ท่านผู้เจริญ ข้าพเจ้า
ปรารถนาจะไปเมืองราชคฤห์ ขอท่านจงชี้ทางไปเมืองราชคฤห์แก่ข้าพเจ้าด้วยเถิด
ท่านพึงบอกแก่เขาอย่างนี้ว่า ดูกรพ่อมหาจำเริญ มาเถิด ทางนี้ไปเมืองราชคฤห์
ท่านจงไปตามทางนั้นชั่วครู่หนึ่งแล้ว จักเห็นบ้านชื่อโน้น ไปตามทางนั้นชั่วครู่
หนึ่งแล้ว จักเห็นนิคมชื่อโน้น ไปตามทางนั้นชั่วครู่หนึ่งแล้ว จักเห็นสวนที่น่า
รื่นรมย์ ป่าที่น่ารื่นรมย์ ภูมิภาคที่น่ารื่นรมย์ สระโบกขรณีที่น่ารื่นรมย์ของเมือง
ราชคฤห์ บุรุษนั้นอันท่านแนะนำพร่ำสั่งอยู่อย่างนี้ พึงไปถึงเมืองราชคฤห์โดย
สวัสดี ดูกรพราหมณ์ อะไรหนอแล เป็นเหตุ เป็นปัจจัย ในเมื่อเมืองราชคฤห์
ก็ดำรงอยู่ ทางไปเมืองราชคฤห์ก็ดำรงอยู่ ท่านผู้ชี้แจงก็ดำรงอยู่ แต่ก็บุรุษอัน
ท่านแนะนำพร่ำสั่งอย่างนี้ คนหนึ่งจำทางผิด กลับเดินไปทางตรงกันข้าม
คนหนึ่งไปถึงเมืองราชคฤห์ได้โดยสวัสดี ฯ
ค. ข้าแต่พระโคดมผู้เจริญ ในเรื่องนี้ ข้าพเจ้าจะทำอย่างไรได้ ข้าพเจ้า
เป็นแต่ผู้บอกทาง ฯ
[๑๐๓] พ. ดูกรพราหมณ์ ฉันนั้นเหมือนกันแล ในเมื่อนิพพานก็
ดำรงอยู่ ทางไปนิพพานก็ดำรงอยู่ เราผู้ชักชวนก็ดำรงอยู่ แต่ก็สาวกของเรา
อันเราโอวาทสั่งสอนอยู่อย่างนี้ บางพวกเพียงส่วนน้อย ยินดีนิพพานอันมีความ
สำเร็จล่วงส่วน บางพวกก็ไม่ยินดี ดูกรพราหมณ์ ในเรื่องนี้ เราจะทำอย่างไรได้
ตถาคตเป็นแต่ผู้บอกหนทางให้ ฯ
[๑๐๔] เมื่อพระผู้มีพระภาคตรัสแล้วอย่างนี้ พราหมณ์คณกะ โมค-
คัลลานะได้ทูลพระผู้มีพระภาคดังนี้ว่า ข้าแต่พระโคดมผู้เจริญ บุคคลจำพวกที่
ไม่มีศรัทธา ประสงค์จะเลี้ยงชีวิต ออกจากเรือนบวชเป็นบรรพชิต เป็นผู้
โอ้อวด มีมายา เจ้าเล่ห์ ฟุ้งซ่าน ยกตัว กลับกลอก ปากกล้า มีวาจา
เหลวไหล ไม่คุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย ไม่รู้จักประมาณในโภชนะ ไม่
ประกอบเนืองๆ ซึ่งความเป็นผู้ตื่น ไม่มุ่งความเป็นสมณะ ไม่มีความเคารพ
กล้าในสิกขา มีความประพฤติมักมาก มีความปฏิบัติย่อหย่อน เป็นหัวหน้าใน
ทางเชือนแช ทอดธุระในความสงัดเงียบ เกียจคร้าน ละเลยความเพียร
หลงลืมสติ ไม่รู้สึกตัว ไม่มั่นคง มีจิตรวนเร มีปัญญาทราม เป็นดังคนหนวก
คนใบ้ พระโคดมผู้เจริญย่อมไม่อยู่ร่วมกับบุคคลจำพวกนั้น ส่วนพวกกุลบุตรที่มี
ศรัทธา ออกจากเรือนบวชเป็นบรรพชิต ไม่โอ้อวด ไม่มีมายา ไม่เป็นคน
เจ้าเล่ห์ ไม่ฟุ้งซ่าน ไม่ยกตน ไม่กลับกลอก ไม่ปากกล้า ไม่มีวาจาเหลวไหล
คุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย รู้จักประมาณในโภชนะ ประกอบเนืองๆ ซึ่ง
ความเป็นผู้ตื่น มุ่งความเป็นสมณะ เคารพกล้าในสิกขา ไม่มีความประพฤติ
มักมาก ไม่มีความปฏิบัติย่อหย่อน ทอดธุระในทางเชือนแช เป็นหัวหน้าใน
ความสงัดเงียบ ปรารภความเพียร ส่งตนไปในธรรม ตั้งสติมั่น รู้สึกตัว
มั่นคง มีจิตแน่วแน่ มีปัญญา ไม่เป็นดังคนหนวก คนใบ้ พระโคดมผู้เจริญ
ย่อมอยู่ร่วมกับกุลบุตรพวกนั้น ข้าแต่พระโคดมผู้เจริญ เปรียบเหมือนบรรดาไม้ที่
มีรากหอม เขากล่าวกฤษณาว่าเป็นเลิศ บรรดาไม้ที่มีแก่นหอม เขากล่าวแก่น
จันทน์แดงว่าเป็นเลิศ บรรดาไม้ที่มีดอกหอม เขากล่าวดอกมะลิว่าเป็นเลิศ
ฉันใด โอวาทของพระโคดมผู้เจริญ ก็ฉันนั้นเหมือนกันแล บัณฑิตกล่าวได้ว่า
เป็นเลิศในบรรดาธรรมของครูอย่างแพะที่นับว่าเยี่ยม แจ่มแจ้งแล้ว พระเจ้าข้า
แจ่มแจ้งแล้ว พระเจ้าข้า พระโคดมผู้เจริญทรงประกาศธรรมโดยปริยายมิใช่น้อย
เปรียบเหมือนหงายของที่คว่ำ หรือเปิดของที่ปิด หรือบอกทางแก่คนหลงทาง
หรือตามประทีปในที่มืดด้วยหวังว่า ผู้มีตาดีจักเห็นรูปทั้งหลายได้ ฉะนั้น
ข้าพระองค์นี้ขอถึงพระโคดมผู้เจริญ พระธรรม และพระภิกษุสงฆ์ว่าเป็นสรณะ
ขอพระโคดมผู้เจริญ จงทรงจำข้าพระองค์ว่าเป็นอุบาสก ผู้ถึงสรณะตลอดชีวิต
ตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไป ฯ

จบ คณกโมคคัลลานสูตร ที่ ๗ (ขอขอบคุณเว็บลานธรรมครับ)

ผมว่าท่านได้ข้อมูลมาผิด แล้วขาดการใคร่ครวญ หรือ ขาดการวิเคราะห์ ตรวจสอบ ที่ถูกต้อง ครับ ดาบสทั้ง 3 ท่านนี้ คือ กาลเทวินดาบส อาฬารและอุทกดาบส เป็นกลุ่มคนแรกที่พระพุทธเจ้าจะไปโปรด เพราะเป็นผู้พร้อมที่สุดที่สามารถจะเข้าใจใน อริยสัจจ์ 4 ที่พระองค์ค้นพบ แต่ทั้ง 3 ท่านตายเสียก่อน

แล้วที่ท่านบอกว่า ฌาณเป็นทางอ้อมไม่ใช่ทางเดินของศาสนานี้ ก็ใช่แต่ไม่ถูกทั้งหมดครับ ท่านต้องเข้าใจด้วยว่าในช่วงเวลานั้น ไม่มีใครรู้จัก อริยสัจจ์ 4 พระพุทธเจ้าเป็นผู้พบก่อนเป็นพระองค์แรกในยุคนั้น จึงเป็นตรัสรู้เป็นพระศาสดา พระองค์ก็เรียนรู้เรื่องฌาณ จากดาบสทั้ง 3 จนชำนาญแล้วจึงต่อยอดออกไปครับ โดยพระองค์ยอมรับว่า ฌาณหรือสัมมาสมาธิ เป็น 1 ในมรรค 8 ครับ ซึ่งจะขาดเสียมิได้เลยครับและเป็น 1 ใน 3 ของไตรสิกขาด้วย

มีสภาวะธรรมชนิดไหนบ้างครับที่ดีและเพียบพร้อมเท่ากับการดำรงฌาณ ส่วนวิธีการที่จะให้ได้มาก็แล้วแต่จริตของแต่ละคนครับ ฌาณคือสัมมาสมาธิ คือความตั้งมั่นของจิตเป็นวิหารธรรมของพระเสขะและอเสขะ

สัมมาสมาธิ ที่ท่านอโศกะกำลังเผยแผ่อยู่ ผมไม่ขัดท่านหรอก แต่ผมว่าท่านยังเข้าใจไม่ถูกทั้งหมด เริ่มแรกผมก็เข้าใจเช่นท่านครับ แต่ผมไม่สามารถที่หาสภาวะธรรมของจิตหรือคุณภาพของจิตที่ไม่มีตัณหาและทิฎฐิ มารองรับในสติปัฎฐาน 4 ได้ ครับ ถ้าเราไม่สามารถดำรงฌาณไว้ สติปัฎฐาน 4 ก็ไม่สามารถทำงานได้เต็มที่ครับ กลายมาเป็นการพัวพันในขันธ์ 5 ไป เกิดเป็นสักกายะทิฎฐิไปครับ

อย่างไรก็ดี ลองทบทวนในพระสูตรนี้อีกครั้งครับ เพื่อการแลกเปลี่ยนทัศนะคติ ผมคงไม่ฟันธงครับ ว่าการได้มาซึ่งสัมมาสมาธิ จะมาโดยทางใด เป็นเพียงแลกเปลี่ยนเพื่อ ประโยชน์ตนและประโยชน์ท่านครับ

เจริญในธรรม

สวัสดีคุณโคตรภู เจริญฌาณ เจริญธรรม ท่านมหาราชันย์ สวัสดีกัลยาณมิตรทุกท่านครับ
วันนี้ยังไม่มีโอกาสสนทนา แต่ได้ขออนุญาตคัดลอกข้อธรรมจากครูบาอาจารย์ที่ท่านเฉลิมศักดิ์ไปค้นหามา มาแสดงให้ท่านโคตรภูและท่านที่สนใจลองศึกษาดูก่อนนะครับ บางทีจะได้ช่วยผ่อนคลายความยึดติดในบัญญัติได้บ้างครับ สาธุ

พอดีเนื้อความในกระทู้หายไป ผมขอนำมาลงใหม่ครับ
--------------------------------------------------------------
เมื่อปลายปี ๔๘ ได้มีโอกาสเข้าปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน ที่ สำนักปฏิบัติวิปัสสนา วัดขามสะแกแสง ต. พะงาด อ. ขามสะแกแสง จ. นครราชสีมา โทร. ๐๔๔ - ๓๘๕๒๓๘ , ๓๘๕๑๕๖


โดยมีพระมหาประกอบ ปภงฺกโร เป็นพระวิปัสสนาจารย์

และได้รับแจกหนังสือ ความรู้เบื้องต้นก่อนอารเจริญสติปัฏฐาน

เลยคัดลอกบางส่วนมาฝากชาวลานธรรมครับ

หลักของสมถะและวิปัสสนา

หลักของสมถะ เรื่องของสมถะ หรือ สมาธิ โดยย่อ ก็คือ การทำจิตให้สงบนิ่งอยู่ในอารมณ์ที่ต้องการ จะเอาอะไรมาเป็นอารมณ์ เพื่อให้จิตจับสงบนิ่งอยู่ในอารมณ์นั้นโดยไม่กวัดแกว่งไปในอารมณ์อื่น ตามอำนาจของกิเลสนิวรณ์ก็ใช้ได้
ส่วนการที่จะให้รู้อะไรหรือไม่นั้น ไม่ถือเป็นเรื่องสำคัญ ขอเพียงแต่ให้จิตใจตั้งมั่นนิ่งอยู่ในอารมณ์ที่เพ่งนั้นก็แล้วกัน เมื่อจิตเข้าถึงสมาธิแล้ว ในด้านความรู้นั้น อย่างดีก็จะมีความรู้สึกเพียง ว่าง ๆ เฉย ๆ หรือ สงบเยือกเย็น เท่านั้น ที่จะให้เกิดความรู้ในเหตุผลนั้น ไม่มีเลย
หลักของ สมาธิ นั้น ถ้าความรู้ใน เหตุผล ยิ่งน้อยลงไปเท่าใด สมาธิ ก็จะมีกำลังมากขึ้นเท่านั้น หรือ สมธิ ยิ่งมีกำลังมากขึ้นเท่าใด ความรู้ในเหตุผลก็ยิ่งลดน้อยลงไปเท่านั้น จนเกือบจะไม่มีความรู้สึกอะไรเลย นี่คือ หลักของ สมถะ หรือ สมาธิ
หลักของวิปัสสนา ต้องการให้ ปัญญา รู้เหตุผลตามความจริงและสภาวธรรม ไม่ใช่ต้องการให้นิ่ง หรือ สงบ หรือ สุขสบาย แต่ต้องการให้ความจริงของธรรมชาติ ที่กำลังปรากฏเป็นอารมณ์เท่านั้น
หลักของปัญญาในทางที่ถูกต้องนั้น ยิ่งเพ่งยิ่งรู้ ยิ่งเพ่งอารมณ์ที่เป็นความจริงได้มากเท่าใด ปัญญาก็จะยิ่งรู้เหตุผลที่ถูกต้องมากยิ่งขึ้นเท่านั้น ยิ่งเกิดความเห็นถูกมากยิ่งขึ้นเท่าใด ความสงสัยและความเห็นผิด ก็จะยิ่งหมดไปเท่านั้น กิเลส คือ ความเห็นผิดและความสงสัย ถูกละไปหมดเท่าใด จิตใจก็จะบริสุทธิ์หมดจดจากกิเลสมากขึ้นเท่านั้น
ฉะนั้น วิปัสสนา จึงเป็นชื่อของปัญญา ที่รู้ความจริง แล้วละกิเลสให้บริสุทธิ์หมดจดได้ นี่คือหลักการของ วิปัสสนา

สมถะเกี่ยวข้องกับวิปัสสนาอย่างไร ?

สมถภาวนา เป็นการฝึกอบรมจิตใจให้สงบจากกิเลสนิวรณ์ มิใช่เป็นทางปฏิบัติเพื่อพ้นความทุกข์โดยตรง ทั้งยังไม่เป็นเหตุให้เข้าถึงอริยสัจ ๔ ประการ เช่น การปฏิบัติของท่านอาฬารดาบส กาลมโคตร และอุทกดาบส รามบุตร ที่สำเร็จอรูปฌาน ถึงอากิญจัญญายตนฌานและเนวสัญญานาสัญญายตนฌาน และเคยสอนการทำฌานแก่พระพุทธเจ้ามาก่อน ก็ยังไม่บรรลุมรรค ผล นิพพาน เพราะสมถะไม่อาจหยั่งสู่สภาวะของรูปนามตามความเป็นจริง และไม่อาจทำลายความเห็นผิดที่คิดว่า รูปนามขันธ์ ๕ เป็นอัตตาตัวตน เป็นเราได้
เมื่อไม่รู้ว่า รูปนาม ก็ไม่เห็นไตรลักษณ์ เพราะไตรลักษณ์ คือ ความไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา มีอยู่ที่ รูปนาม แต่พระพุทธองค์ประสงค์จะอนุเคราะห์แก่บรรดาฌานลาภีบุคคล ที่เคยเจริญสมถภาวนามาจนสำเร็จฌานชำนิชำนาญแล้ว ก็ให้ยกองค์ฌานคือ สภาวะของ นามธรรม มีวิตก วิจาร ปิติ สุข (เวทนา) เอกัคคตา (สมาธิ) ขึ้นเป็นอารมณ์ของวิปัสสนาโดยต้องออกจากฌานเสียก่อน และมีความชำนิชำนาญในวสี ๕ ประการด้วย นามธรรมที่เป็นองค์ฌานเหล่านี้ มีสภาพธรรมที่เป็นความจริง จึงจะแสดงความเป็นไตรลักษณ์ให้ปรากฏได้
อนึ่ง ผู้เจริญสมถภาวนาจนจิตสงบ ข่มกิเลสนิวรณ์ลงได้แล้ว แม้ยังไม่สำเร็จฌานหรือยังไม่ชำนาญในฌาน แต่การที่สงบจากกิเลสนิวรณ์ ก็เป็นปัจจัยช่วยการปฏิบัติวิปัสสนาให้สะดวกขึ้นได้ เพราะอาศัยกิเลสนิวรณ์สงบลง จึงเป็นปัจจัยให้ปัญญารู้นามรูป ตามความเป็นจริงได้ง่ายขึ้น ในวิสุทธิมรรคอรรถกถาจึงได้แสดงฌานเป็นบาทของวิปัสสนาไว้ โดยหมายถึงการได้ฌานแล้ว จึงมาเจริญวิปัสสนาต่อไป หรือหมายถึง เมื่อเจริญสมถภาวนาจนจิตสงบจากกิเลสนิวรณ์แล้วจึงมาเจริญวิปัสสนากรรมฐานต่อ ไป เรียกผู้ปฏิบัติวิปัสสนาโดยอาศัยสมถะนี้เป็นบาทว่า สมถยานิกกะ แต่ทั้งนี้ไม่ได้หมายถึงว่า หากไม่ทำสมถกรรมฐานเสียก่อนแล้ว วิปัสสนาย่อมเกิดไม่ได้ ความเข้าใจอย่างนี้ เป็นการไม่ถูกต้อง เพราะวิปัสสนานั้นเป็นชื่อของปัญญา ที่เห็นรูปนาม ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ผู้ใดเมื่อได้ศึกษารูปนามตามนัยปริยัติแล้ว จะยกรูปนามสู่การปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานโดยตรงก็ได้ เรียกผู้นั้นว่า วิปัสสนายานิกกะ
แต่ในปัจจุบันนี้หาผู้ปฏิบัติสมถกรรมฐานจนสำเร็จฌานได้ยากเพราะจิตใจของ บุคคลสมัยนี้เต็มไปด้วยอำนาจของกิเลสนิวรณ์ และกามคุณอารมณ์ก็อุดมสมบูรณ์
ด้วยเหตุนี้ ถ้าเรามัวแต่ฝึกอบรมสมาธิ หรือสมถกรรมฐานกัน เพื่อให้ฌานจิตเกิดหรือให้กิเลสนิวรณ์สงบ เพื่อนำไปเป็นบาทในการเจริญวิปัสสนากรรมฐานนั้น ก็คงฝึกกันได้แต่เพียงทำสมาธิเล็ก ๆ น้อย ๆ เท่านั้น ในที่สุด ก็ตายเปล่า ไม่ได้เจริญวิปัสสนาตามคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
เมื่อพากันเสียเวลามาฝึกสมาธิกันมาก ๆ เข้า จนไม่มีใครรู้จักการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานนั้นว่า เป็นอย่างไร ? ผลสุดท้ายก็นึกเอาว่า สมถะ กับ วิปัสสนา นี่ เป็นอันเดียวกัน
นี่แหละ อันตรายในพระพุทธศาสนา ที่เกิดขึ้นมาด้วยความเห็นผิด ที่เป็น มิจฉาทิฏฐิ ของผู้ที่นับถือพระพุทธศาสนาด้วยกันเอง
สมถะ ที่เกี่ยวข้องกับ วิปัสสนา นั้น หมายเอาเฉพาะ สมาธิ ที่ตั้งอยู่ในอารมณ์ของ ปัญญา คือ ขณะเจริญสติปัฏฐาน เท่านั้นหรือที่เรียกว่า สมาธิในองค์มรรค คือ ขณะเจริญมรรค ๘ หรือมัชฌิมาปฏิปทา
ส่วนสมถะ หรือ สมาธิใด ไม่ได้ตั้งอยู่ในอารมณ์ของปัญญา หรืออารมณ์สติปัฏฐาน ๔ คือ นามรูป แล้ว สมถะ หรือสมาธินั้น ก็ไม่เกี่ยวกับวิปัสสนาซึ่งจะเรียกว่า สมาธินอกพระพุทธศาสนา ก็ว่าได้
ฉะนั้น สมถะหรือสมาธิ ที่เป็นไปในอารมณ์ของปัญญา คือ นามรูป เท่านั้น จึงจะเกี่ยวข้องกับวิปัสสนา ซึ่งเรียกได้ว่า สมถะหรือสมาธิในพระพุทธศาสนา

ความแตกต่างระหว่างสมถะ กับวิปัสสนา

๑. โดยปรารภผล
สมถะ เพ่ง เพื่อให้จิตสงบ ตั้งมั่นอยู่ในอารมณ์อันเดียว
วิปัสสนา เพ่ง เพื่อรู้อารมณ์ตามความเป็นจริง

๒. โดยอารมณ์
สมถะ มีนิมิตบัญญัติเป็นอารมณ์กรรมฐานเป็นส่วนมากเพราะต้องการความมั่นคง
วิปัสสนา ต้องมีรูปนาม เป็นอารมณ์ เพราะต้องเป็นอารมณ์ที่มีการเกิด – ดับ ตรงตามธรรมชาติที่เป็นความจริง

๓. โดยสภาวธรรม
สมถะ มีสมาธิ คือเอกัคคตาเจตสิก ที่ให้จิตตั้งมั่นในอารมณ์
วิปัสสนา มีปัญญา รู้รูปนามว่า ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา

๔. โดยการละกิเลส
สมถะ ละกิเลสอย่างกลาง ปริยุฏฐานกิเลส
วิปัสสนา ละกิเลสอย่างละเอียด อนุสัยกิเลส

๔. โดยอาการที่ละกิเลส
สมถะ ละด้วยการข่มไว้ เป็น วิกขัมภนปหาน
วิปัสสนา ละด้วยการขัดเกลาเป็นขณะ ๆ เป็น ตทังคปหาน

๕. โดยอานิสงส์
สมถะ ให้อยู่เป็นสุขด้วยการข่มกิเลส และให้ไปเกิดในพรหมโลก
วิปัสสนา เพื่อละวิปลาสธรรม และเข้าถึงความพ้นทุกข์ คือ ถึงความไม่เกิดเป็นที่สุด
-------------------------------------------------------------------------------

อะโห พุทโธ อะโหธัมโม อะโหสังโฆ

พุทโธ เมนาโถ

ธัมโมเมนาโถ

สังโฆเมนาโถ

กัลยาณะ ครุอุปั๙ฌาย์อาจาริโย เมนาถัง

น่าเวทนาจัง ที่คุณมหาราชันย์ไม่อ่านให้ดีว่า คำสอนของอรรถกถาจารย์ที่ยกมานั้น ไพเราะเพราะพริ้ง งามพร้อม ลึกซึ้ง ในสภาวะ และเป็นภาษาสามัญธรรมดา ง่ายในการเข้าใจ เป้นเมตตาและกรุณาของครูบาอาจารย์ที่มาทำคำสอนของพระพุทธเจ้าให้เข้าใจง่ายขึ้นด้วยอรรถาธิบาย แต่ผู้ยึดมั่น ถือมั่นในปริยัติ ประยุคธรรมสู่การปฏิบัติจริงไม่เป็น มาเห็นและวินิจฉัยว่าเป็นคำสอนที่ผิด

แล้วอีกประเด็นหนึ่งที่จะวิเคราะห์ตามธรรมสภาวะ ให้คุณมหาราชันย์ดูเป็นตัวอย่าง ว่าการนำปริยัติประยุกต์ใช้ นำไปสู่การปฏิบัติ เขาทำกันอย่างไร

มหาราชันย์ เขียน:

คนกล้าหาญคือคนที่ต่อสู้ ประหัตประหารกับศัตรูครับ
การทรงฌานเปรียบเสมือนการถืออาวุธคอยประหัตประหารศัตรูครับ
ศัตรูมาเมื่อไหร่ก็ลงมือประหัตประหารศัตรูนั้นทันทีครับ
ถ้าผมไม่กล้าหาญต่อสู้กับนิวรณ์ 5 และกามสัญญาจนประสบชัยชนะได้ ผมจะบรรลุทุติยฌานได้อย่างไร ??

อโศกะวิจารณ์

ยิ่งแสดงความเห็นมากและนานไป คุณมหาราชันย์ได้หลงเปิดเสื้อให้คนอื่นเขาเห็นหลังเสียแล้วนะครับ

การแสดงความเห็นของคนกล้าหาญที่คุณมหาราชันย์กล่าวอวดอ้าง ตามอ้างอิงข้างบนนี้นั้น
เป้นการแสดงภูมิปฏิบัติ (ไม่ใช่ภูมิปริยัตินะครับ) ที่คุณมหาราชันย์มีอยู่ เป็นอยู่ในปัจจุบัน
ผมจะวิเคราะห็ให้ฟังตามธรรมดังนี้

โดยอภิธรรม 1 ขณะชั่วลัดนิ้วมือเดียว จิตเกิดดับ เปลี่ยนแปลงไปนับจำนวนครั้งแทบจะไม่ถ้วน ที่พอเทียบเคียงได้ทางวิทยาศาสตร์ ในธรรมมะบรรยายในสำนักของท่านอาจารย์โกเอ็นก้า ท่านกล่าวไว้ว่า นักวิทยาศาสตรค้นพบและสร้างเครื่องมือนับความเร็วของอนุภาคไฟฟ้าที่เกิดดับภายใน 1 วินาฑี เรียกว่า บับเบิ้ลแชมเบอร์ เครื่องมือนี้สามารถวัดได้ว่า ใน 1 วินาฑี อนุภาคไฟฟ้าในกายของมนุษย์นี้ เกิด - ดับ ได้เท่าากับ 1 เติมด้วย เลขศูนย์ 22 ตัว ครั้ง จิตก็น่าจะเกิดดับด้วยความเร็วประมาณนี้ มีแต่พระพุทธเจ้าเท่านั้นที่นับได้ทัน

การที่คุณมหาราชันย์ไปตั้งรับ ตั้งรบไว้ที่ ฌาณ 2 นั้น ไม่ทันกิน และไม่ทันการหรอกครับ คุณมหาราชันย์ จะไม่ทันกับปัจจุบันธรรม หรือ ปัจจุบันอารมณ์อย่างแน่นอน

ดังนั้นความเห็นสภาวธรรม สภาวอารมณ์ทั้งหลาย เพื่อจะนำมาเจริญวิปัสสนาภาวนาต่อไป ของคุณมหาราชันย์ จึงเป็นการทำงานกับอดีตอารมณ์ไปเสียหมด อดีตทั้งหลายแก้ไขไม่ได้ เขาผ่านไปแล้ว อนาคตก็แก้ไขไม่ได้ มีแต่จะป้องกัน ที่ปัจจุบันธรรม ปัจจุบันอารมณ์นั้นจึงจะแก้ไขได้

พุทธศาสนา คำสอนของพระพุทธเจ้า หรือชาวพุทธที่ปฏิบัติธรรมเป็น เขาจะให้ความสำคัญกับ ปัจจุบันอารมณ์ หรือปัจจุบันธรรม มากที่สุดครับ ทำความเข้าใจให้ถูกต้องเสียใหม่นะครับท่านมหาราชันย์

ความที่สติ ปัญญาไม่ทันปัจจุบันอารมณ์ หรือไม่ใกล้ปัจจุบันอารมณ์มากที่สุดนั้น จะทำให้เกิดวิปัสสนึก มิใช่วิปัสสนา

ข้อสังเกตที่สำคัญที่ทุกท่านอาจนำไปพิสูจน์ได้ทันทีคือ

ถ้าสติ ปัญญา ไม่ทันปัจจุบันอารมณ์ ความคิดนึก หรืออุทัจจะ จะเกิดขึ้น ถ้าสติ ปัญญาทันปัจจุบันอารมณ์ได้ดี จะไม่มีความคิด นึก จะมีแต่สภาวะแสดงอยู่โดยธรรมชาติ ให้ สติ ปัญญาได้ดู ได้เห็น ได้รู้ เป็น ปรมัตถ์ เห็นปรมัตถ์ สตินทรีย์ ปัญญินทรีย์ เป็นปรมัตถ์ รูป วิญญาณ เวทนา สัญญา สังขาร เป็นปรมัตถ์ เมื่อปรมัตถ์ เห็นปรมัตถ์ ก็จะได้ปรมัตถ์ เป็นปรมัตถ์ ในที่สุด

ความนัยอันนี้คุณมหาราชันย์คงจะหมดโอกาสที่จะเข้าใจเสียแล้วในชาตินี้ เพราะไปติดยึดแน่นเหลือเกินกับสมมุติบัญญัติที่ว่า

ปรมัตถธรรม มีแต่ มัคจิต ผลจิต เท่านนั้น นอกนั้นถือว่าผิด ไม่ใช่



ถ้าเป็นอย่างนี้ก็คงไปอ่านหนังสือ ปรมัตถธรรม ของท่านอาจารย์ประเดิม กมโล จากสำนักวิปัสสนาวัดสร้อยทองไม่รู้เรื่องเป็นแน่ และก็คงพาลไปถึงคำสอนของอรรถกถาจารย์จำนวนมากที่ท่านใช้สมมุติบัญญัติ คำว่า "ปรมัตถธรรม"กันอย่างแพร่หลาย เป็นปกติในภาษาธรรมธรรมดา ของสามัญชนชาวพุทธ


"สัพเพธัมมา นาลัง อภินิเวสายะ" ธรรมทั้งปวงไม่ควรยึดมั่น ถือมั่น นะครับ ท่านมหาราชันย์และพุทธบริษัททั้งหลาย

พระพุทธเจ้าทรงตรัสไว้ชัดเจนแล้วว่า พระองค์ทรงเป็นเพียงผู้ชี้ทาง การเดินทาง กาไปถึงที่หมาย และการได้รับผล เป็นเรื่องของปัเจกชน จะต้องทำเอาเอง พระองค์จะมาช่วยอุุ้้ม รุนก้น จูงมือผู้คนเข้าพระนิพพานนั้นย่อมเป็ดนไปไม่ได้

ธรรมมะทั้ง 84,000 พระธรรมขันธ์ นั้นเป็นเพียงเครื่องช่วยชี้บอกทาง มิใช่ยาที่ต้มกินแล้วจะได้ถึงพระนิพพาน เป็นหน้าที่ของพุทธบริษัททั้งหลาย จะได้ศึกษา เลือกเฟ้น จับประเด็น หลักคำสอน ปริยัติทั้งหมดนั้น ให้ได้ หัวใจคำส อน อันจะนำไปประยุกต์สู่การปฏิบัติจริง ตามความเข้าใจ ความถนัด ของผู้ศึกษาแต่ละท่านแต่ละคน ต้องจับประเด็น และสรุปออกมาเป็นคำพูดสั้นๆ เข้าใจง่าย ปฏิบัติได้ง่าย ให้เป็นแบบฉบับเฉพาะตน แต่ไม่ออกนอกกรอบแห่งสัจจธรรม



ท่านมหาราชันย์ จับประเด็นและสรุปคำสอนของพระพุทธเจ้าเป็นหรือเปล่าครับ ถ้าสรุปได้แล้วกรุณามีเมตตา นำมาเขียนแสดงไว้ในลานธรรมจักรนี้เป็นธรรมทานนะครับ

แต่อันที่สรุปวิธีปฏิบัติว่า ตั้งอยู่ในฌาณ 2 สู้ หรือเจริญวิปัสสนาภาวนาต่อนี้ ไม่ค่อยถูกธรรมดีนะครับ อย่างที่ท่านทำนี้มันเป็นวิชาพราหมณ์ วิชาฤาษี ผิดวิสัยของพุทธบุตร

หรือท่านมีปณิธาน ตั้งปราถนาจะบรรลุธรรมโดย เจโตวิมุติ ถ้าปราถนาอย่างนั้นก็แล้วกันไป ไม่ต้องคุยกันมาก เพราะใช้ถนนคนละเส้น คุยกันไม่รู้เรื่องหรอกครับ ถ้าจะคุยกัน ก็เป็นธรรมทัศนะ ประดับสติปัญญา คบหากันไว้ เผื่อไปพบเจอกัน ใน สกิทาคามีผล อนาคามีผล หรือ อรหัตตผล จะได้พอรู้จักกัน นะครับ

ยาวมากแล้วครับวันนี้

สาธุ อนุโมทนากับทุกๆท่านที่มาสนใจอ่านและเยี่ยมกระทู้นี้ครับ

"ภิกษุเหล่านั้น กราบทูลพระผู้มีพระภาคว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ
ธรรมทั้งหลายของข้าพระองค์ทั้งหลาย
มีพระผู้มีพระภาคเป็นรากฐาน
มีพระผู้มีพระภาคเป็นแบบ
มีพระผู้มีพระภาคเป็นที่พึ่งอาศัย
ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ขอเนื้อความแห่งภาษิตนี้จงแจ่มแจ้งกะพระผู้มีพระภาคเถิด
ภิกษุทั้งหลายได้ฟังธรรมของพระผู้มีพระภาคแล้วจักทรงจำไว้."

------------------------------------------------------------

มาจนถึงปัจจุบันนี้ไม่มีพระพุทธเจ้าแล้ว ท่านเช่นนั้น จึงไม่มีเห็นแบบอย่างที่แท้จริง(หรือมีก็หายากเต็มที) เหลือแต่พระสงฆ์ สามเณร แม่ชี อุบาสก อุบาสิกา ไม่รู้จะหาแบบอย่าง ที่พึ่งอาศัย อย่างไว้ใจได้ที่ไหนบ้าง เหลือแต่พระไตรปิฎก พอที่จะเป็นรากฐาน ให้เป็นแบบอย่าง ให้เป็นที่พึ่งอาศัย แต่ก็อ่านให้เข้าใจได้ยากพอสมควร จนไม่มีใครอยากอ่านกันซักเท่าไร ไม่เอาเป็นที่อ้างอิง เชื่อแต่คำสอนชั้นหลังๆ ขาดการวิเคราะห์ เพราะไม่เคยอ่านของจริง ไม่ค้นคว้า ไม่ไตร่ตรอง สัญญาที่มีจึงเป็นกามสัญญา