จริงของคนไร้สาระครับ
ท่านใดที่นำกระทู้ที่มีสาระและประโยชน์มาลง
อย่ากังวลไปเลยครับ
อย่างน้อยก็มีผมคนหนึ่งละครับ ที่อ่านกระทู้ของท่าน
สาธุด้วยครับ

รวมความในแง่นี้ โยนิโสมนสิการ คือ ความคิดที่สกัดอวิชชาตัณหา

อวิชชาและตัณหานั้นมาด้วยกันเสมอ

แต่บางครั้งอวิชชาแสดงบทบาทเด่น ตัณหาเป็นตัวแฝง

บางครั้ง ตัณหาแสดงบทบาทเด่น อวิชชาเป็นตัวแฝง -

(ม.อ.1/89 ฯลฯ)

เมื่อเข้าใจความจริงอย่างนี้แล้ว เราอาจแบ่งความหมายของ โยนิโสมนสิการออกไปเป็น ๒ อย่าง

ตามบทบาท ของอวิชชาและตัณหานั้นว่าโยนิโสมนสิการ คือ ความคิดที่สกัดอวิชชาและความคิด

ที่สกัดตัณหา และพึงทราบลักษณะความคิดตามอวิชชาตัณหา ดังนี้


๑. เมื่ออวิชชาเป็นตัวเด่น ความคิดมีลักษณะติดตันวกวนอยู่ที่แง่หนึ่งตอนหนึ่งอย่างพร่ามัว

ขาดความสัมพันธ์ ไม่รู้ทางไป หรือไม่ก็ฟุ้งสับสน ไม่เป็นระเบียบ ปรุงแต่งอย่างไร้เหตุผล

เช่นภาพในความคิดของคนหวาดกลัว

๒. ตัณหาเป็นตัวเด่น ความคิดมีลักษณะโน้มเอียงไปตามความยินดียินร้าย

ความชอบใจไม่ชอบใจ หรือความติดใจขัดใจ ติดพันครุ่นอยู่กับสิ่งที่ชอบหรือชังนั้น

และปรุงแต่งความคิดไปตามความชอบความชัง



อย่างไรก็ตาม เมื่อพูดลึกลงไปอีกในด้านสภาวะ อวิชชาเป็นฐานก่อตัวของตัณหา

และตัณหาเป็นตัวเสริมกำลังให้แก่อวิชชา

ดังนั้น ถ้าจะกำจัดความชั่วร้ายให้สิ้นเชิง ก็จะต้องกำจัดให้ถึงอวิชชา

วิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการ


วิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการ ก็คือการนำเอาโยนิโสมนสิการมาใช้ในทางปฏิบัติ

หรือ โยนิโสมนสิการที่เป็นภาคปฏิบัติการ

วิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการ หรือ เรียกสั้นๆว่า วิธีโยนิโสมนสิการนี้ แม้จะมีหลายอย่างหลายวิธี

แต่เมื่อว่า

โดยหลักการ ก็มี ๒ แบบ คือ

โยนิโสมนสิการที่มุ่งสกัดหรือกำจัดอวิชชาโดยตรง

และ

โยนิโสมนสิการที่มุ่งเพื่อสกัดหรือบรรเทาตัณหา

โยนิโสมนสิการที่มุ่งกำจัดอวิชชาโดยตรง ตามปกติเป็นแบบที่ต้องใช้ในการปฏิบัติธรรมจนถึงที่สุด

เพราะทำให้เกิดความรู้ความเข้าใจตามเป็นจริง ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการตรัสรู้


ส่วนโยนิโสมนสิการที่มุ่งเพื่อสกัดหรือบรรเทาตัณหา มักใช้เป็นข้อปฏิบัติขั้นต้นๆ ซึ่งมุ่งเตรียมพื้น

ฐานหรือพัฒนาตนเองในด้านคุณธรรมให้เป็นผู้พร้อมสำหรับการปฏิบัติขั้นสูงขึ้นไป เพราะเป็นเพียงขั้น

ขัดเกลากิเลส

แต่โยนิโสมนสิการหลายวิธีใช้ประโยชน์ได้ทั้งสองอย่าง คือ ทั้งกำจัดอวิชชา และบรรเทาตัณหา

ไปพร้อมกัน

วิธีคิด หรือ โยนิโสมนสิการ ที่พบในบาลีพอประมวลเป็นแบบใหญ่ๆ ได้ 10 นี้

1. วิธีคิดแบบสืบสาวเหตุปัจจัย
2. วิธีคิดแบบแยกแยะส่วนประกอบ
3. วิธีคิดแบบสามัญลักษณ์ หรือ วิธีคิดแบบรู้เท่าทันธรรมดา
4. วิธีคิดแบบอริยสัจ หรือ คิดแบบแก้ปัญหา
5. วิธีคิดแบบอรรถธรรมสัมพันธ์
6. วิธีคิดแบบคุณโทษและทางออก
7. วิธีคิดแบบคุณค่าแท้-คุณค่าเทียม
8. วิธีคิดแบบอุบายปลุกเร้าคุณธรรม
9. วิธีคิดแบบเป็นอยู่ในขณะปัจจุบัน
10. วิธีคิดแบบวิภัชชวาทะ

ใน ๑๐ แบบดังกล่าว ลงไว้แล้ว ๕ แบบแล้ว คือ แบบที่ ๑-๔, ๘ ที่ ๓ ลิงค์นี้

แบบที่ ๑-๒

http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=2&t=19048

แบบที่ ๓-๔

http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=2&t=19034

แบบที่ ๘

http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=2&t=18984

ขอบคุณค่ะ ขออนุโมทนาด้วยคน

ตอนแรกอ่านยังงงๆอยู่ ต้องค่อยๆตามอ่านมาช้าๆเรื่อยๆ

จริงอย่างทีว่า กัลยานมิตรไม่สามารถทำให้เกิดโยนิโสมนสิการได้
ต้องเกิดจากการคิดพิจารณากันเอง กัลยานมิตรทำได้แค่เพียงชี้ช่องทาง แนะนำ

ถ้าจะเอาตามภาษาที่ใช้กันบ่อยๆช่วงนี้ โยนิโสมนสิการ จะหมายถึง คิดบวก จะได้มั้ยคะ
แบบจะลองหาคำให้เข้าใจง่ายขึ้นมาอีกหน่อย แต่มันต้องเป็นไปตามความเป็นจริงด้วย ตรงนี้แหละยากจัง