.
"พึงเจริญให้มาก ทำให้มาก"
" .. การทำให้มากนั้น มิใช่หมายความแต่ว่า การเดินจงกรมเท่านั้น ให้มีสติ หรือพิจารณาในทุกทีทุกกาลทุกเมื่อ ยืน เดิน นั่งนอน กิน ดื่ม ทำ คิด พูด ก็ให้มีสติรอบคอบในกายอยู่เสมอ จึงชื่อว่า "ทำให้มาก"
เมื่อพิจารณาในร่างกายนั้นจนชัดเจนแล้ว ให้แบ่งส่วนแยกส่วนออกเป็นส่วน ๆ ตามโยนิโสมนสิการ ตลอดจนกระจายออกเป็นธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุลม ธาตุไฟและพิจารณาให้เห็นเป็นตามนั้นจริง ๆ
อุบายตอนนี้ ตามแต่ละตนจะใคร่ครวญ ออกอุบายตามที่ถูกจริตนิสัยของตน แต่อย่าละทิ้งหลักเดิมที่ตนได้รู้ครั้งแรกนั่นเทียว พระโยคาวจรเจ้าเมื่อพิจารณาในที่นี้ "พึงเจริญให้มาก ทำให้มาก"
"อย่าพิจารณาครั้งเดียวแล้วปล่อยทิ้งตั้งครึ่งเดือนตั้งเดือน" ให้พิจารณาก้าวเข้าไป ถอยออกมาเป็นอนุโลม ปฏิโลม คือเข้าไปสงบในจิต แล้วถอนออกมาพิจารณากาย "อย่าพิจารณากายอย่างเดียว หรือสงบจิตอย่างเดียว"
พระโยคาวจรเจ้าพิจารณาอย่างนี้ชำนาญแล้ว หรือชำนาญอย่างยิ่งแล้ว คราวนี้แลส่วนที่จะเป็นเอง คือ "จิตย่อมรวมใหญ่ เมื่อรวมพับลง ย่อมปรากฎว่า ทุกสิ่งรวมลงเป็นอันเดียวกันว่า โลกนี้ราบเหมือนหน้ากลอง เพราะมีสภาพเป็นอันเดียวกัน"
ไม่ว่าป่าไม้ ภูเขา มนุษย์ สัตว์ แม้ที่สุดตัวเราก็ต้องล้มราบเป็นที่สุดอย่างเดียวกัน "พร้อมกับญาณสัมปยุต คือรู้ขึ้นมาพร้อมกันในที่นี้ ตัดความสนเทห์ในใจได้เลย จึงชื่อว่ายถาภูตญาณทัสนวิปัสสนา คือทั้งเห็นทั้งรู้ตามความเป็นจริง" .. "
มุตโตทัย
หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต
