สุขุมสูตร
จงเอาเยี่ยงเต่า “หดหัวอยู่ในกระดอง”
อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก
พระพุทธเจ้าตรัสสอนภิกษุทั้งหลายวันหนึ่งว่า “เคยมีเรื่องเล่าว่าเต่าตัวหนึ่งเที่ยวหากินอยู่ริมฝั่งแม่น้ำเล็กๆ สายหนึ่ง ในเวลาเย็นสุนัขจิ้งจอกตัวหนึ่งเดินผ่านมาพอดี เต่าเห็นสุนัขจิ้งจอกก็รีบหดอวัยวะ ๕ ส่วน คือ ขาทั้ง ๔ และคอ ๑ เข้าในกระดอง นิ่งอยู่
สุนัขจิ้งจอกก็หยุดนิ่ง คอยจ้องอยู่ว่า เมื่อใดเต่าเหยียดคอหรือขาข้างใดข้างหนึ่งออกมานอกกระดอง เราจะงับมันฟาดให้กระดองแตกแล้วกินเนื้อมันทันที
เต่าดูเหมือนรู้ความคิดของสุนัขจิ้งจอก ไม่ยอมยื่นขาหรือคอออกมานอกกระดอง นิ่งอยู่เช่นนั้นเป็นเวลานาน สุนัขจิ้งจอกสุดจะทนรอได้ จึงหนีไปด้วยความเสียใจ
ภิกษุทั้งหลาย ตราบใดที่เธอทั้งหลายคุ้มครองอินทรีย์ (คือระวังการแสดงออกทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ) เห็นรูป (คือ มองเห็นสิ่งต่างๆ) แล้วไม่มองรวม (คือ ไม่มองภาพรวมแล้วเห็นว่าสวยงามจริง เป็นต้น) ไม่มองแยก (คือ ไม่แยกมองอวัยวะทีละส่วนแล้วเห็นว่าแขนสวย ขาสวย เป็นต้น) ระมัดระวังการแสดงออกทางตา...ได้ยินเสียง...ได้กลิ่น...ลิ้มรส...สัมผัส...คิดคำนึง...แล้วระมัดระวังการแสดงออกทางตา หู จมูก ลิ้น กายและใจ “มาร” คือความโลภจ้องอยากได้ของคนอื่น (อภิชฌา) และความเสียใจทุกข์ใจ (โทมนัส) จะไม่มีโอกาสทำให้พวกเธอตกเป็นเหยื่อได้”
ข้อความนี้อยู่ใน สุขุมสูตร (หรือกุมโมปมสูตร) ให้ข้อคิดว่า ถ้าเราระวังทุกด้าน มารก็หมดโอกาสทำลาย ดุจเต่าหดหัวและขาอยู่ในกระดอง ปลอดภัยจากถูกสุนัขจิ้งจอกงับ
แต่ถ้าเป็น “เต่ากระดองแตก” ถึงจะหดหัวหดขาดีอย่างไรก็ไม่มีทางพ้นมือสุนัขจิ้งจอกได้ดอกครับ
คัดมาจาก : หนังสือ พระสูตรสำคัญจากพระไตรปิฎก
ประวัติและความเป็นมาของพระสูตรต่างๆ
โดย...เสฐียรพงษ์ วรรณปก
อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก
รวมคำสอน “อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=72&t=38913
ประวัติและผลงาน “อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=13&t=44336
