อาสีวิสสูตร “อสรพิษร้าย ๕ ตัว”
อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก
พระสูตรที่จะกล่าวถึงนี้ชื่อ อาสีวิสสูตร (สูตรว่าด้วยงูพิษ) ความว่า มีคนมาบอกชายคนหนึ่งว่า มีอสรพิษ ๔ ตัว จะต้องดูแลให้ดี ปลุกตามเวลา ให้อาบน้ำตามเวลา ให้กินตามเวลา ให้เข้าที่อยู่ตามเวลา ถ้าตัวใดโกรธขึ้นมามันอาจกัดเอาถึงตายได้ ชายคนนั้นกลัวอสรพิษ ๔ ตัวนั้น จึงหนีไปที่อื่น
ณ ที่นั้นมีคนบอกว่า มีเพชฌฆาต ๕ คนไล่ตามหลังมา พบท่านที่ใดจะฆ่าท่านทันที เขาวิ่งด้วยความกลัว มีคนบอกเขาอีกว่ามีพวกโจรเหาะเหินเดินอากาศได้ เงื้อดาบไล่ตามหลังท่านมา พบท่านที่ใดจะตัดศีรษะท่านทันที ณ ที่นั้น เขากลัวอสรพิษ กลัวเพชฌฆาต กลัวโจร วิ่งหนีไปยังบ้านร้างแห่งหนึ่ง มีคนบอกว่า มีโจรคอยดักฆ่าคนที่เข้ามาบ้านร้างนี้เสมอ เขากลัวรีบหนีไป พบห้วงน้ำใหญ่แห่งหนึ่ง ฝั่งนี้เต็มไปด้วยอันตราย ฝั่งโน้นปลอดภัย เขาจึงเอาไม้มาผูกเป็นแพ พยายามแจวหรือพายจนข้ามถึงฝั่งโน้นโดยสวัสดี
พระพุทธองค์ตรัสดังนี้ ทรงไขความว่า
อสรพิษ ๔ ตัว หมายถึง มหาภูตรูป ๔ อันได้แก่ ดิน น้ำ ไฟ ลม
เพชฌฆาต ๕ คน หมายถึง ขันธ์ ๕ คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ
พวกโจร หมายถึง ความกำหนัดยินดีในกามคุณ
บ้านร้าง หมายถึง อายตนะภายใน คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ
ห้วงน้ำใหญ่ หมายถึง กามภพ (ความมีความเป็น) ความเห็นผิด ความโง่เขลา
ฝั่งนี้ หมายถึง ร่างกายของเรา
ฝั่งโน้น หมายถึง พระนิพพาน
แพ หมายถึง อริยมรรคมีองค์ ๘
การพยายามแจวหรือพายเรือด้วยมือและเท้า คือ การทำความเพียรฝึกฝนอบรมตน
การถึงฝั่งโดยสวัสดี หมายถึง การบรรลุอรหัตผลเป็นพระอรหันต์ ถึงจุดหมายปลายทางแห่งชีวิต
พระสูตรนี้ตรัสเป็นปริศนาธรรมให้ขบคิดหาคำตอบ คล้าย “โกอาน” หรือ “กงอั้น” ที่นิกายเซ็นนำไปใช้อย่างแพร่หลาย
สูตรทำนองนี้มีไม่น้อยในพระไตรปิฎก จะได้มาเล่าสู่กันฟังตามลำดับ
สํ.สฬ. ๑๘/๓๐๙-๑๙/๒๑๗-๒๒
คัดมาจาก : หนังสือ พระสูตรสำคัญจากพระไตรปิฎก
ประวัติและความเป็นมาของพระสูตรต่างๆ
โดย...เสฐียรพงษ์ วรรณปก
อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก
รวมคำสอน “อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=72&t=38913
ประวัติและผลงาน “อาจารย์เสฐียรพงษ์ วรรณปก” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=13&t=44336