หลวงปู่มี ญาณมุนี วัดญาณโศภิตวนาราม (วัดป่าสูงเนิน)
หลวงปู่ทา จารุธมฺโม ลูกศิษย์หลวงปู่มี ญาณมุนี
เมื่อครั้งหลวงปู่เสาร์ กนฺตสีโล, หลวงปู่มี ญาณมุนี, หลวงปู่ทองรัตน์ กนฺตสีโล และคณะสานุศิษย์ ได้เดินทางธุดงค์มาปักกรดที่ป่าบ้านชีทวน (วัดป่าบ้านชีทวน อำเภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี ในปัจจุบัน) เพื่อจะเดินทางต่อไปยังบ้านข่าโคม อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งเป็นบ้านเกิดของหลวงปู่เสาร์ กนฺตสีโล การมาพักที่ป่าบ้านชีทวนในครั้งนั้น คณะพระธุดงค์ได้เปลี่ยนกันขึ้นแสดงธรรม นำพาญาติโยมชาวบ้านปฏิบัติธรรมตลอดทั้งคืน หลวงปู่ทา จารุธมฺโม ได้ฟังธรรมในลำดับ “หลวงปู่มี ญาณมุนี” เป็นองค์ผู้แสดงธรรม มีความตอนหนึ่งว่า
...ความรักในโลกย่อมมีนานาประการ ความรักลูก ความรักเมีย เป็นยิ่งกว่าสิ่งอื่น และกล่าวว่า รักพ่อรักแม่ เป็นความรักกว่าอะไรทั้งหมด บางคนก็ว่า รักศีลรักธรรม เป็นความรักกว่าอะไรทั้งนั้น หรืออาจกล่าวว่า รักวิชารักเรียน เป็นต้องรักกว่าสิ่งอะไรๆ ในโลก
ผู้ปรารถนาพุทธภูมิ หรืออัครสาวกภูมิ และปัจเจกภูมิ ก็น่าจะกล่าวว่า พุทธภูมิ ปัจเจกภูมิ อัครสาวกถูมิ เป็นที่รักอย่างยิ่งไม่มีอะไรสู้ได้ แต่พึงรู้เถิดว่าความรักตนนั้นแล เป็นความรักยิ่งกว่าความรักทั้งหลาย ได้ที่มาในบาลีว่า “นตฺถิ อตฺตสมัง เปมัง ความรักจะเสมอด้วยรักตนไม่มี” รักสิ่งอื่นมากก็จริงอยู่ แต่ก็ต้องปรารถนาตนก่อน
...แสงสว่างที่มีอยู่ในโลกนี้มากหลาย มีทั้งแสงพระอาทิตย์ที่สว่างไปได้ในที่ไกล และแสงพระจันทร์ก็นับว่าเป็นแสงสว่างหนึ่งได้ แม้แต่แสงไฟก็นับเป็นอย่างหนึ่งเหมือนกัน ซ้ำยังประกอบไฟนั้นให้แสงสว่างเป็นพิเศษ ถ้าจะกล่าวว่าสิ่งเหล่านี้และแสงสว่างมากก็ชอบอยู่แล แต่พึงรู้เถิดว่าแสงสว่างคือปัญญาเป็นแสงสว่างกว่าแสงสว่างทั้งหลาย ได้ในบาลีเป็นใจความว่า “แสงสว่างจะเสมอด้วยปัญญาไม่มี”
ความสว่างอย่างอื่นเป็นแต่สว่างภายนอก จะส่องไปให้เห็นกรรมว่า ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว เช่นนี้เป็นต้น ก็ส่องไปให้ไม่ถึง แต่ปัญญาย่อมสว่างไปได้โดยประการทั้งปวง ไม่มีอะไรส่องถึงเท่าปัญญาได้
ถึงแม้จะมีสิ่งที่อยู่ใต้น้ำหรือใต้ดิน ปัญญาย่อมส่องได้ หรือฝ่ายธรรมที่เป็นโลกียธรรมถึงโลกุตรธรรม มรรคผลนิพพาน ปัญญาก็ทำให้แจ้งได้
...คนเราย่อมมีการเมาอยู่แล บางครั้งก็เมาฝิ่น บางครั้งก็เมากัญชา และบางทีก็เมาอาหารที่เรากินอันใดอันหนึ่งก็มี เมาอย่างที่กล่าวมานี้ก็เป็นอย่างหนึ่ง และก็อาจเป็นได้ แต่ให้คิดเห็นไปอีกว่า เมาโลกีย์ลืมตาย เมากายลืมแก่ เมาเมียลืมแม่ เมาเนื้อลืมกรุณา เมาสุราลืมคำสัตย์
...คนเราย่อมให้กันในสิ่งใดสิ่งหนึ่งเป็นมาแต่นมนาน ให้เป็นการตอบแทนบุญคุณ อย่างให้พ่อให้แม่ก็มี หรือให้ด้วยเพราะกรุณาแก่ผู้ขอก็มี แต่ในที่นี้ใคร่จะกล่าวอีกว่า ผู้ซาว (จับ) อยู่ที่มือ ผู้ถืออยู่ที่โกรธ ผู้ให้คุณให้โทษอยู่ที่กรรม (ทำดีทำชั่ว) ทำดีให้รับผลดี ทำชั่วให้รับผลชั่ว
...วาจาที่คนเราต้องพูดต้องกล่าวมีมากหลาย บางคนก็มักบรรยายความให้มากได้ บางคนก็มักพูดน้อย แต่บางคนก็มักกล่าวพอประมาณ การเจรจาดังที่กล่าวมาก็ยังดีย่อมจะพอฟังได้ แต่พึงรู้ว่า วาจาแม้สักร้อยหนึ่งหรือยิ่งมากกว่าพัน ถ้าวาจานั้นฟังไม่ได้ปัญญาเครื่องรู้ และไม่ได้สติเครื่องตื่นเครื่องเตือนใจอันใดได้ วาจานั้นยังไม่ประเสริฐ แต่วาจาใดฟังแล้วแม้เล็กน้อย แต่ฟังได้สติ วาจานั้นคำเดียวยังดีกว่า ได้ในบาลีที่มีใจความว่า วาจาแม้สักพันหนึ่ง แต่ไม่แสดงประโยชน์ (ฟังไม่เป็นที่สงบระงับได้) วาจานั้นยังไม่ประเสริฐ ผู้ใดกล่าวคาถาแม้บทหนึ่ง ฟังเป็นที่สงบระงับได้ คาถาที่ผู้นั้นกล่าวแล้วนั้นบทเดียวประเสริฐกว่า
...วาจาที่กล่าว ถ้าเว้นวาจาส่อเสียด เว้นวาจามุสาได้ก็เป็นการดี ที่กล่าวแล้วเว้นคำหยาบ เว้นคำเพ้อเจ้อได้ก็เป็นการดี แต่พึงรู้ว่า วาจาที่ผู้ใดกล่าวด้วยปัญญาแสดงเหตุด้วย แสดงผลด้วย วาจาของผู้นั้นจึงไพเราะ
...ไฟใดที่เกิดแล้วที่บ้านนอกและในเมืองที่ว่าร้อน หรือไฟใดที่เกิดในภูเขาและในป่าที่ราบ หรือที่ดอนและที่ใด แม้แต่พระอาทิตย์ก็ไม่ร้ายแรงเท่า ไฟ คือ ราคะ ไฟ คือ โมหะ เพราะยากยิ่งจะดับแล้วให้ใจนั้นถึงความสุขอันแท้จริงได้
...ถ้าจะกล่าวใกล้ๆ ว่า ทุกข์เกิดแต่ความยากจน ไม่มีทรัพย์จะจ่ายบริโภคเครื่องนุ่งห่มที่อยู่ที่นอน ทุกข์เกิดแต่เพราะเป็นหนี้ท่านผู้อื่น ทุกข์เกิดแต่ประกอบการงานทางผิดมาก แต่พึงรู้เถิดทุกข์ในโลกจะเสมอด้วยขันธ์ ๕ ไม่มี
...ถ้าจะกล่าวว่าความประจวบกับสิ่งที่ไม่ชอบใจเป็นทุกข์ ความพรากจากของรักของชอบใจเป็นทุกข์ ความปรารถนาสิ่งใดไม่ได้ตามปรารถนาเป็นทุกข์ ก็ยิ่งเป็นการถูกต้อง ก็แต่พึงเข้าใจอีกว่า ความทุกข์ยิ่งกว่าความไม่สงบไม่มี ไม่สงบกาย ไม่สงบวาจา ไม่สงบใจลงได้ เพราะอวิชชา ตัณหา เป็นทุกข์อย่างยิ่ง
...ใครเรียนใครก็รู้สิ่งทั้งหลาย ใครเรียนช่างไม้ก็รู้ช่างไม้ ใครเรียนวิศวกรรม พาณิชยกรรม กสิกรรมแต่ละอย่าง ก็อาจรู้ได้ตามวิชา เหล่านี้นักปราชญ์ทั้งหลายไม่กล่าวว่าหาได้ยากนัก “บุคคลผู้รู้คุณของผู้อื่นที่ทำให้แก่ตนแล้วตอบแทน” ความรู้อย่างนี้เป็นคุณธรรมของผู้ดีที่หาได้ยากในโลก ถ้าหากมีอยู่และหาได้แล้ว ผู้นั้นควรชมและควรถือเป็นแบบอย่างได้
...ความมีทรัพย์เป็นวิญญาณกทรัพย์ ช้าง ม้า โค กระบือ เป็นต้น อวิญญาณกทรัพย์ แก้ว แหวน เงิน ทอง เป็นต้น ความมีดังที่กล่าวมานี้ มีนั้นแลเป็นดี ใครเลยจะไม่กล่าวว่า ความมีทรัพย์เป็นของดีในโลก ซึ่งทำให้ได้ความสุขความสนุกใจแก่ผู้มั่งมีเหลือที่จะกล่าวให้ทั่วถึง แต่พึงรู้เถิดว่า ยังเป็นความมีภายนอก แต่ศีลธรรมในที่นี้ชื่อว่าเป็นทรัพย์ในตัวแท้ที่ไม่มีภัยแก่ผู้ทรงศีลผู้รักษาศีลให้บริสุทธิ์ได้
หลวงปู่ทา จารุธมฺโม สมัยท่านยังเป็นหนุ่มฉกรรจ์ ครั้นได้ฟังธรรมอันมีรสชาติเข้มข้นดังนั้น ก็ก่อให้เกิดศรัทธาเลื่อมใสเป็นอย่างยิ่ง มีศรัทธาหยั่งรากฝังลึกในพระรัตนตรัย หัวใจมีเท่าไหร่ขอมอบไว้ให้กับพระธรรมเท่านั้น ไม่หวังพึ่งอย่างอื่นอีกต่อไป ท่านได้ตั้งสัจจะไว้ในใจอย่างแม่นมั่นว่า “เราจะต้องบวชอีกเป็นครั้งที่ ๒ เราจะต้องไม่มีครอบครัว เพราะการมีครอบครัวเป็นเรื่องยุ่งยากลำบาก หากเรามีโอกาสได้บวชเมื่อไหร่ ก็จะขอบวชและต้องบวชอยู่กับหลวงปู่มี ญาณมุนี เพียงเท่านั้น”
คัดลอกเนื้อหามาจาก...ประวัติและปฏิปทา “หลวงปู่มี ญาณมุนี” วัดป่าสูงเนิน
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=13&t=42792
• รวมคำสอน “หลวงปู่ทา จารุธัมโม”
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=72&t=61111
ขออนุโมทนา สาธุๆๆ ค่ะ