ปฏิปทาพระธุดงคกรรมฐาน
(สายหลวงปู่มั่น ภูริทัตตฺมหาเถร)
..........พระภิกษุ ฝ่ายที่มุ่งศึกษาธรรม โดยการกระทำ หรือลงมือปฏิบัติ
และพำนักอยู่ ตามป่าเขา ที่สงบ สงัด สะดวกต่อการปฏิบัติ
จึงเรียกว่า พระฝ่ายอรัญวาสี พระธุดงคกรรมฐาน หรือพระป่า
..........พระภิกษุ ที่ได้รับการยกย่องนับถือว่า เป็นพระบุพพาจารย์ใหญ่
แห่งกองทัพธรรมพระกรรมฐานในประเทศไทย ได้แก่ ท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต
ผู้ได้บำเพ็ญความเพียร ในขั้นเอกอุ จนบรรลุถึงธรรมชั้นสูงสุด
..........พระป่า หรือพระธุดงคกรรมฐาน สายท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต
มีต้นเค้าดั้งเดิม ประมาณว่า เริ่มแต่ พระอาจารย์สีทา ชัยเสโน
อดีตเจ้าอาวาสวัดบูรพา อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี
..........สำหรับพระเถระผู้มีบทบาท
ในการสร้างหลักปักธงชัยพระกรรมฐานในแผ่นดินที่ราบสูงแดนอีสาน ได้แก่
ท่านเจ้าคุณพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (จันทร์ สิริจันโท) วัดบรมนิวาส กรุงเทพฯ
หลวงปู่เสาร์ กันตสีโล วัดเลียบ อุบลราชธานี
และหลวงปู่มั่น ภูริทัตตฺมหาเถร
ซึ่งกาลต่อมา ได้ให้การอบรม สั่งสมบารมีธรรม แก่พระภิกษุสามเณร
จนมีศิษย์ เป็นพระธุดงคกรรมฐาน ผู้ทรงคุณธรรม สัมมาปฏิบัติ ออกจาริกธุดงค
เผยแผ่ธรรมนำศรัทธาสาธุชน ได้ผลดี เป็นอันมากต่อกิจการงานพระศาสนา
สร้างสำนักป่า วัดวา ศาสนสถานในพระพุทธศาสนา ตามแบบที่เรียกว่า "วัดป่า"
ที่เน้นธรรมชาติ ความเรียบง่าย สะอาด สงบ สว่างด้วยแสงธรรม
..........พระสายนี้ ชาวบ้านศรัทธาเรียกว่า พระธุดงคกรรมฐาน
หรือพระป่าสายท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต ซึ่งดำเนินปฏิปทาตามแนวพ่อแม่ครูอาจารย์
..........พระป่าพระธุดงคกรรมฐาน จะปฏิบัติต่อครูอาจารย์
ที่เรียกท่านด้วยความเคารพอย่างสูงว่า "พ่อแม่ครูอาจารย์"
ด้วยความเคารพนับถือ ดุจบิดรมารดาแลครูอาจารย์
..........ผู้เป็นพ่อแม่ ครูอาจารย์ ก็จะปกครอง อบรมดูแล ลูกศิษย์
ด้วยความเมตตาดุจพ่อแม่ แลครูอาจารย์ เช่นกัน
..........ประมาณปี พ.ศ.2459 เป็นต้นมา พระป่าสายท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต
เริ่มทยอย เพิ่มจำนวนมากขึ้น ขยายงานการเผยแผ่ ในภาคอีสาน
โดยเฉพาะ ทางจังหวัดอุดรธานี หนองคาย นครพนม สกลนคร
อุบลราชธานี นครราชสีมา ขอนแก่น
และตามภูมิภาคต่าง ๆ ที่รังสีธรรม แห่งกองทัพธรรมพระกรรมฐาน
สายท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต ได้แผ่ไปถึง
..........พระป่าทุกองค์ จะต้องรักษาศีล อย่างบริสุทธิ์
ในกระบวนไตรสิกขา ศีลสมาธิปัญญานั้น ศีล เป็นข้อที่ง่ายที่สุด
และเท่ากับเป็นเครื่องทดสอบสมณะเพศ เพราะการรักษาศีล
ต้องการศรัทธา ความตั้งใจ ถ้าผู้ใดรักษาศีล ให้บริสุทธิ์ไม่ได้
ก็อย่าหวังเลยที่จะก้าวหน้า ในทางธรรมชั้นสูง
..........ศีล เป็นฐานที่ตั้งแห่งสมาธิ ทำให้บังเกิดสมาธิ และตั้งมั่น
ศีลจะต้องดีก่อน สมาธิจึงจะดีได้
นอกจากนั้นในการจาริกธุดงค แสวงหา ที่สัปปายะ สำหรับอบรมจิต
ต้องฟันฝ่าอุปสรรค นานาประการ
พระป่าจึงเชื่อว่าศีลที่บริสุทธิ์ จะเป็นเกราะป้องกัน ที่ดีที่สุด
..........พระธุดงคกรรมฐาน หรือพระป่าสายท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต
แต่ละรูปตามประวัติได้เคยบุกป่าฝ่าดงไปตามป่าเขา
เผชิญกับสิงสาราสัตว์ที่ดุร้าย ผจญกับภัยธรรมชาติ และมนุษย์ที่ตั้งตนเป็นศัตรู
แต่ด้วยศีลที่บริสุทธิ์ของท่าน ได้เป็นเกราะแก้ว คุ้มกันพิทักษ์ รักษาพระคุณเจ้า
ประสพสวัสดิภาพ ด้วยดีด้วยศีล ด้วยบุญกุศล
..........พระป่าสายท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต เป็นสุปฏิปันโน
ที่มีปฏิปทา คือข้อวัตรข้อปฏิบัติต่าง ๆ ที่น่าเลื่อมใสศรัทธา
เป็นปฏิปทา ที่ทำได้ไม่ง่าย เพราะเป็นปฏิปทาที่ทวนกระแสโลก ทั้งทางกาย วาจา และใจ
ซึ่งหลักปฏิปทานี้ คือ ธุดงควัตร 13 ขันธวัตร 14 เป็นเครื่องบำเพ็ญทางกาย
และมี กรรมฐาน 40 เป็นเครื่องบำเพ็ญทางใจ
สัมพันธ์เกี่ยวเนื่องกันไป ในอริยาบทต่าง ๆ ของความเพียร
ทั้งนี้เพราะธุดงควัตร 13 และวัตรต่าง ๆ ตลอดจนกรรมฐานทั้งมวล
ล้วนเป็นธรรมเครื่องอบรมบ่มนิสัย
ที่ติดกายมาตั้งแต่ครั้งเป็นฆราวาส
และเป็นธรรม ที่จะทำลายล้างข้าศึกภายในใจ คือกิเลสตัณหา ให้หมดสิ้นไป
