“ศึกษาและนับถือมากกว่า ๑ ศาสนาจะได้ไหม”
ปุจฉา - ขอเรียนสอบถามครับ ทำไมคนเราถึงนับถือศาสนาได้เพียงศาสนาเดียวครับ เป็นไปไดัไหมที่คนหนึ่งคนจะมีใจใฝ่ที่จะศึกษาและนับถือ พุทธ คริสต์ อิสลาม และอื่นๆ ในเวลาเดียวกัน
พระไพศาล วิสาโล - “การศึกษาศาสนา” นั้น ไม่มีข้อจำกัดว่าศึกษาได้แค่ศาสนาเดียว การศึกษาหลายศาสนาย่อมเป็นเรื่องดี เพราะทำให้เกิดความเข้าใจศาสนาต่างๆ ซึ่งทำให้เกิดความรังเกียจศาสนาอื่นน้อยลง
ส่วนที่คุณถามเรื่อง “การนับถือศาสนา” นั้น ขึ้นอยู่กับว่านับถือแค่ไหน ? ถ้านับถือคำสอนบางส่วนของศาสนา ก็สามารถนับถือได้หลายศาสนา...แต่ถ้าจะนับถือแบบถึงที่สุด คือ มุ่งเอาอุดมคติของศาสนานั้นเป็นจุดหมายสูงสุดของชีวิต ก็คงจะนับถือศาสนาทั้งหมดหรือหลายศาสนาไม่ได้ เพราะศาสนาแทบทั้งหมดมีอุดมคติหรือเป้าหมายสูงสุดที่ต่างกัน หรือถึงจะเหมือนกัน วิธีการก็ต่างกัน (แต่ก็ไม่ถึงกับต่างกันหมด วิธีการหลายอย่างก็เหมือนกัน)
ตรงนี้แหละที่คุณต้องเลือกว่าจะเชื่อในอุดมคติของศาสนาใด และจะเลือกใช้วิธีการใดในการบรรลุอุดมคตินั้น หรือพูดให้ชัดก็คือ จะเลือกวิธีการของศาสนาใดเป็นหลัก โดยอาจหยิบยืมบางวิธีการของศาสนาอื่นมาใช้ก็ได้ แต่จุดหมายสูงสุดนั้น ก็ต้องเลือกว่าชอบของศาสนาใด และพยายามปฏิบัติให้เป็นจริง
พระไพศาล วิสาโล