หลวงพ่อปราโมทย์ : จิตนี้เกิดดับรวดเร็ว พระพุทธเจ้าท่านบอกอย่างนี้นะ ทำไมปุถุชน ที่ไม่ได้สดับ ไม่สามารถเห็นว่าจิตไม่ใช่เรา เพราะจิตนี้เกิดดับเร็วมาก มันเร็วจนกระทั่งต่อเนื่องเหมือนเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน

คล้ายๆเราดูการ์ตูนนั่นเอง เราเห็นว่าตัวการ์ตูนหนึ่งตัว สมมุติว่าเป็นโดราเอม่อน เดี๋ยวนี้การ์ตูนเป็นตัวอะไรหลวงพ่อไม่รู้จักนะ รู้จักสมัยโดราเอม่อนเนี่ยยังทัน เราเห็นโดราเอม่อนเดินไปเดินมาในโทรทัศน์ได้ แท้จริงมันคือภาพแต่ละภาพที่มาต่อกันอย่างรวดเร็วนั่นเอง ภาพแต่ละภาพที่เกิดดับสืบเนื่องกันอย่างรวดเร็ว จนเราเกิดความสำคัญมั่นหมายว่ามีโดราเอม่อนขึ้นมา

จิตของเรานี้แหละเกิดดับสืบเนื่องกันรวดเร็ว จนเราสำคัญมั่นหมายว่า มีจิตเป็นตัวเราที่คงที่ถาวรอยู่ตัวหนึ่ง แล้วจิตนี้ทำงานเคลื่อนไหวต่างๆนานาได้ แต่ถ้า เรามาหัดดูจิตให้ชำนาญแล้ว เราจะเห็นเลยว่าจิตนี้เกิดดับตลอดเวลา จิตดวงหนึ่งเกิดขึ้นตั้งอยู่ดับไป จิตอีกดวงหนึ่งเกิดขึ้นตั้งอยู่ดับไป เป็นอย่างนี้ตลอดเวลา

เดี๋ยวจิตที่เป็นกุศลเกิดขึ้นมา เกิดได้แว้บเดียวเกิดจิตอกุศลอีกแล้ว อกุศลมักจะเกิดซ้ำๆเยอะนะ ซ้ำๆ เช่น ใจลอย ใจลอยๆๆๆไป ๕๐๐ ครั้ง เกิดจิตที่รู้สึกตัวขึ้นมา โอ๊ย..เมื่อตะกี้นี้ใจลอยไป รู้สึกตัวขึ้น ๑ แว้บ แว้บเดียวนะ แต่ตอนใจลอยเนี่ย ๕๐๐ แว้บ ยังน้อยไปเลยนะ ใจลอยได้ทีเป็นชั่วโมง แต่เวลารู้สึกตัวจะรู้สึกได้ขณะเดียว ทีละแว้บเดียว นิดเดียว เพราะฉะนั้นจิตส่วนใหญ่เป็นอกุศล ก็จะเห็นเลยว่าจิตอกุศลเกิดนะ เกิดร้อยเรื่องพันเรื่องเลย เสร็จเกิดจิตที่รู้ทันขึ้นมาแว้บหนึ่ง เดี๋ยวเกิดจิตอกุศลต่อไปอีกละ เดี๋ยวก็รู้สึกตัวได้อีกแว้บหนึ่ง

ถ้าเราเห็นอย่างนี้บ่อยๆ ในที่สุดก็จะเห็นเลยว่าจิตมันเกิดดับ จิตที่เป็นกุศลเกิดแล้วก็ดับ จิตที่เป็นอกุศลเกิดแล้วก็ดับ จิตที่เผลอเกิดแล้วก็ดับ จิตที่รู้สึกตัวเกิดแล้วก็ดับ เราจะเริ่มเห็นความเกิดดับของจิต

หรือจิตที่มีความสุขเกิดแล้วก็ดับไป จิตที่มีความทุกข์เกิดแล้วก็ดับไป จิตที่เฉยๆเกิดแล้วก็ดับไป ยกตัวอย่างไปอยู่ในความว่าง เฉยๆ เสร็จแล้วมันก็ดับ มันเกิดจิตสงสัยขึ้นมา จิตฟุ้งซ่าน จิตตัวนี้ไม่สบายแล้ว ไม่ค่อยมีความสุขแล้ว นี่คือจิตใจมันเกิดดับ

หรือบางคนดูได้ละเอียด เดี๋ยวเห็นจิตเกิดที่ตาดับที่ตา จิตเกิดที่หูดับที่หู จิตเกิดที่จมูก ที่ลิ้น ที่กาย ที่ใจ จิตเกิดที่ไหนดับที่นั่น จะเห็นจิตเกิดดับสืบเนื่องไปเรื่อยๆ

ที่มาhttp://www.dhammada.net/page/3/