พัฒนาจิตให้ทันโลก
พระธรรมสิงหบุราจารย์ (หลวงพ่อจรัญ ฐิตธมฺโม)
คนเราที่เกิดมาในโลกนี้ประกอบด้วยส่วน ๒ ส่วน
คือ กาย กับใจ หรือ รูปกับนาม
และทั้ง ๒ ส่วนนี้จำเป็นต้องดำเนินไปด้วยกันจะแยกจากกันไม่ได้
แยกจากกันเมื่อใดก็ได้ชื่อว่าตายเมื่อนั้น
และในขณะที่กายกับใจยังเป็นอยู่เช่นนี้
จะต้องได้รับการพัฒนาให้ดีขึ้นประณีตขึ้นตามลำดับ
มิใช่ปล่อยไปตามธรรมชาติ จะต้องมีการปรับปรุงบริหารให้ดีขึ้น
แต่ในที่นี้จะกล่าวถึงเฉพาะการพัฒนาจิตเท่านั้น
เพราะคนเราหากจิตได้รับการพัฒนาดีแล้ว
ในส่วนกายก็ได้รับการพัฒนาไปด้วย
เพราะสิ่งทั้งหลายสำเร็จมาจากจิตเสมอ
คำว่า “จิต” นั้น แปลว่า ธรรมชาติที่คิดอ่านอารมณ์,
ธรรมชาติที่รู้อารมณ์, สภาพที่นึกคิด
คำว่า” อารมณ์” แปลว่าเจตสิกธรรมทั้งในส่วนดีและส่วนชั่ว,
สิ่งที่ยึดหน่วง, สิ่งที่ถูกรู้หรือถูกรับรู้
ตามธรรมดาจิตของเรามักตกไปสู่อารมณ์ฝ่ายต่ำเสมอ
ต้องคอยยกจิตใจขึ้นจากอารมณ์ฝ่ายต่ำอันเย้ายวนชวนให้พอใจ
จิตของคนเรานั้นเปรียบเหมือนน้ำ ธรรมชาติน้ำมักไหลลงสู่ที่ต่ำ
หากไม่มีการปิดกั้นหรือทดน้ำแล้วไม่มีทางที่น้ำจะไหลกัลหรือขึ้นที่สูงได้
จิตใจของคนเราก็เหมือนกัน มักจะคิดแส่ไปสู่อารมณ์ฝ่ายต่ำเสมอ
เพราะฉะนั้น จึงต้องพยายามดึงจิตของตนไม่ให้เป็นไปในอำนาจของอารมณ์
อันเป็นที่ตั้งของความโลภ โกรธ หลง
จะต้องต่อสู้กับปัญหาต่างๆที่มีอยู่รอบตัวเรา
กล่าวโดยสรุป เราควรใช้จิตของเราให้เป็นไปในทางที่ชอบ
คือ จิตคิดไปในทางที่ชอบ
ดังนั้นจึงมีคำพูดที่ว่า
“จิตมีเอาไว้ตรอง สมองมีเอาไว้คิด ชีวิตมีเอาไว้ต่อสู้ ศัตรูมีเอาไว้เพิ่มพลัง”
หมายความว่า คนเราจะทำอะไรพูดอะไร
จะต้องตริตรองพิจารณาก่อนให้มีสติกำหนดพิจารณา
ไม่ใช่สักแต่ว่าทำไปหรือพูดไปเท่านั้น
ใช้สมองคิดวางแผนในการทำงานในการดำเนินงาน
ตลอดถึงทำงานนั้นๆให้สำเร็จลุล่วงไปด้วยดี
ใช้ชีวิตให้เป็นประโยชน์แก่ตนเอง สังคม ตลอดถึงประเทศชาติ
ไม่ใช่อยู่สักแต่ว่ามีลมหายใจเท่านั้น
เห็นอะไรเป็นสารประโยชน์ก็ควรกระทำ
หรือ แสวงประโยชน์อันนั้นเพื่อความสุขความเจริญ
ถือเอาแต่สิ่งที่เป็นสาระแก่นสาร
คนเราจำทำอะไรได้ก็ช่วงมีชีวิตอยู่นี้แหละ
ในช่วงที่มีชีวิตเท่านั้น เมื่อตายแล้วไม่สามารถจะทำดีอะไรได้
คนตายไม่สามารถทำความดีหรือความชั่วได้เลย
ฉะนั้นในช่วงที่มีชีวิตอยู่ควรที่จะทำความดีใช้ชีวิตให้เป็นสาระ
จะต้องต่อสู้กับความไม่ดีงามทั้งหลายที่มีอยู่รอบตัวเรา
