พรปีใหม่ ๒๕๕๔

จะใช้ชีวิตอย่างไรให้เป็นสุขในช่วงปีใหม่และทุกๆ วัน

พระไพศาล วิสาโล

ช่อง ๑๑ วันที่ ๓๑ ธันวาคม ๒๕๕๓ เวลา ๐๕.๐๐ น.
รายการก้าวทันโลกกับมสธ.


ยุคนี้เป็นยุคโลกาภิวัตน์ คำนี้มีความหมายหลายแง่
แต่แง่หนึ่งก็คือการไหลบ่าของบริโภคนิยม
ทำให้ผู้คนมุ่งการมี การเสพ การครอบครองวัตถุเยอะๆ
ทำให้ผู้คนคิดถึงแต่ตัวเองมากขึ้น
ตอนนี้อาตมาคิดว่าสังคมไทยมีปัญหาหลักๆ ๔ ประการ คือ


ประการที่หนึ่ง ผู้คนคิดถึงตัวเองมากกว่าผู้อื่น
เอาประโยชน์ส่วนตัวหรือเอาความต้องการของตัวเองเป็นที่ตั้ง
ไม่สนใจส่วนรวม ไม่สนใจสังคม หรือไม่สนใจแม้กระทั่งครอบครัวด้วยซ้ำ


ประการที่สอง ติดยึดหรือหวังพึ่งพิงทางวัตถุ
เข้าใจว่าความสุขจะได้มาก็จากการเสพวัตถุ
จึงคิดแต่จะครอบครองหรือว่าเสพวัตถุให้ได้มากที่สุด
เพราะคิดว่าวัตถุเท่านั้นที่เป็นที่มาประการเดียวของความสุข


ประการที่สาม หวังลาภลอยคอยโชคและนิยมทางลัด
เดี๋ยวนี้เรามักบ่นกันว่าทำไมคนไทยชอบเล่นการพนัน
ชอบโกง คอรัปชั่น หรือว่าหลงใหลไสยศาสตร์
อันนี้เป็นเพราะว่าเราหวังลาภลอยคอยโชคและนิยมทางลัด
จึงติดการพนัน ติดหวย ติดลอตเตอรี่
นักเรียนก็คิดแต่ว่าทำอย่างไรจะได้คะแนนดีโดยไม่เหนื่อย
เพราะฉะนั้นการลอกข้อสอบ การโกงข้อสอบเป็นเรื่องธรรมดามาก
ไม่สนใจเรียนแต่ขอเกรดครู
ส่วนคนที่อยากรวยก็เล่นการพนันซื้อหวยหรือพึ่งพาวัตถุมงคล ไม่สนใจทำมาหากิน


ประการที่สี่คือ การคิดไม่เป็น ใช้ความรู้สึกมากกว่าเหตุผล เอาความถูกใจมากกว่าความถูกต้อง

ถามว่าทำอย่างไรสังคมจะมีความสุข
ผู้คนมีความสุข ก็ต้องเปลี่ยนทัศนคติสี่ประการ
คือประการที่หนึ่ง นึกถึงผู้อื่นมากกว่าตัวเอง
ประการที่สอง สองสามารถเข้าถึงความสุขโดยไม่อิงวัตถุ
ความสุขที่ไม่อิงวัตถุหมายถึงความสุขที่ได้จากการทำความดี
ความสุขจากการที่ได้ช่วยเหลือเอื้อเฟื้อเกื้อกูลผู้อื่น
ความสุขจากการที่ได้ทำสิ่งที่ยากให้สำเร็จได้
ความสุขจากสมาธิภาวนา อันนี้คือความสุขที่ไม่อิงวัตถุ

ประการที่สามพึ่งความเพียรของตัวเอง
อยากได้อะไรก็ต้องใช้ความเพียรของตัวเอง
คนไทยเราถ้ามีความเพียรเป็นที่พึ่งเราจะประสบความสำเร็จทั้งในชีวิต
การทำงานและส่วนรวม คนเราถ้ามีความเพียรเป็นที่พึ่ง
ก็จะสามารถเอาชนะอุปสรรคต่างๆ ได้
พระพุทธเจ้าตรัสว่า บุคคลล่วงทุกข์ได้เพราะความเพียร
ศาสนาพุทธเป็นศาสนาที่เน้นเรื่องความเพียรมาก
อาตมาคิดว่าทุกศาสนาก็เน้นตรงนี้คือเอาความเพียรเป็นที่พึ่ง


ประการที่สี่ คิดดี คิดเป็น เห็นชอบ
ก็คือรู้จักคิดอย่างฉลาด ไม่มองแต่แง่ลบ
มองแง่บวกด้วย เจอปัญหาก็ไม่ท้อ
เพราะมองเห็นว่าปัญหาทั้งหลายมีข้อดีอย่างไรบ้าง
ถูกวิจารณ์แทนที่จะโกรธก็มองว่า สิ่งที่เขาพูดมามีข้อดี ถูกต้องอย่างไรบ้าง
แม้แต่เวลาเจ็บไข้ได้ป่วย เราก็ไม่ทุกข์
เพราะเราสามารถจะหาประโยชน์จากความเจ็บป่วยได้
ท่านอาจารย์พุทธทาสบอกว่า ป่วยทุกทีก็ต้องฉลาดทุกที
เพราะความเจ็บป่วยมาเตือนให้เราฉลาด
มาเตือนให้เราตระหนักถึงความไม่เที่ยงของชีวิต
เตือนให้เราไม่ประมาท และทำให้เราเห็นว่าความสุขที่จริงมันง่ายนิดเดียว
เพียงแค่เราไม่ป่วยเราก็มีความสุขแล้ว
แต่คนไม่ได้คิดอย่างนี้ ตอนที่มีสุขภาพดีก็อยากได้นู่นอยากได้นี่
แต่พอเจ็บป่วยขึ้นมาจึงรู้ว่า ความสุขนี้มันง่ายนิดเดียว
เพียงแค่เราไม่ป่วย เพียงแค่สุขภาพปกติเราก็มีความสุขแล้ว


อาตมาคิดว่าถ้าคนไทยมีธรรมะสี่ประการนี้
ไม่ว่านับถือศาสนาใด ก็จะมีความสุขได้ง่าย
เจอความทุกข์ เจอความลำบากก็ไม่กลัว กล้าสู้สิ่งยาก
เพราะรู้ว่าลำบากวันนี้ก็จะสบายวันหน้า
และเมื่อมีความสุขแล้วเราก็จะมีกำลังในการทำความดี
สร้างประโยชน์ให้ส่วนรวม
ถ้าคนไทยคิดอย่างนี้กันมากขึ้น สังคมไทยก็จะเป็นสังคมที่สงบสุข


เดี๋ยวนี้เราไม่มีเวลาให้กันแม้กระทั่งในครอบครัว
ไม่มีแม้แต่เวลาจะกินข้าวด้วยกัน หรือคุยด้วยกัน
บางทีได้เวลากินข้าวก็ต้องโทรศัพท์เรียกให้ลงมากินข้าว
หรือว่าส่งอีเมล์ไปหาลูก เพราะลูกเอาแต่เฝ้าอยู่หน้าจอ
ส่งอีเมล์มาบอกว่าลูกลงมากินข้าวได้แล้ว
เดี๋ยวนี้เรามีเวลาให้คนอื่น คนที่อยู่คนละทวีป คนละประเทศ
แต่เราไม่มีเวลาให้แก่คนใกล้ชิด
อันนี้ส่วนหนึ่งเป็นเพราะเราไปหลงติดติดกับเทคโนโลยี
พอเราไปลุ่มหลงกับเทคโนโลยี คอมพิวเตอร์ อินเตอร์เน็ต
ไอโฟน เฟซบุ๊ค เราเลยไม่มีเวลาให้คนที่อยู่ใกล้ชิด


เราต้องเริ่มต้นจากการเห็นว่าความรัก
ความเอื้อเฟื้อเกื้อกูลกันในครอบครัวเป็นที่มาแห่งความสุข
ให้เวลาแก่กันมากขึ้น อย่าไปหลงไหลเทคโนโลยีมากเกินไป
อย่าไปเสียเวลากับเทคโนโลยีมากเกินไป
แล้วก็ฟังกันให้มากขึ้น ไม่ใช่แค่ลูกฟังพ่อแม่เท่านั้น
คือพ่อแม่อยากให้ลูกฟังพ่อแม่ แต่ว่าลูกจะฟังพ่อแม่ได้
พ่อแม่ต้องฟังลูกก่อน เดี๋ยวนี้มีปัญหาในครอบครัวมาก ว่าลูกไม่ฟังพ่อแม่
แต่อาตมาคิดว่าทั้งหมดนี้เกิดจากการที่พ่อแม่ไม่ค่อยฟังลูก
ถ้าพ่อแม่ฟังลูก ลูกก็จะฟังพ่อแม่
ถ้าลูกฟังพ่อแม่ พ่อแม่ก็จะฟังลูกมากขึ้นเช่นกัน


การฟังซึ่งกันและกัน ทำให้เกิดความเข้าใจเห็นอกเห็นใจกัน
แล้วก็จะเอื้อเฟื้อเกื้อกูลกันได้มากขึ้น จะมีความรักความเห็นใจกันมากขึ้น
ไม่ใช่เฉพาะในครอบครัวเท่านั้น แต่รวมถึงในที่ทำงาน
ในหมู่เพื่อนฝูง ในสังคม ถ้าเราฟังซึ่งกันและกันให้มากขึ้น
ไม่จำเป็นต้องคิดเหมือนกัน การฟังซึ่งกันและกัน จะทำให้เราเคารพกัน เข้าใจกัน
ตอนนี้เมืองไทยผู้คนไม่ค่อยฟังกัน ถ้าอยู่คนละกลุ่ม คนละสี คนละค่าย
คนละพรรคก็ไม่ฟังกันแล้ว ทำให้เกิดความไม่เข้าใจกัน
เกิดอคติและในที่สุดก็สร้างภาพให้ฝ่ายตรงข้ามเป็นตัวเลวร้าย
ทำให้เกิดเป็นปฏิปักษ์ต่อกัน เกิดความเกลียดชังกัน
การที่คนเราจะรักกันได้ ไม่ได้หมายความว่าต้องคิดเหมือนกัน
ไม่ได้หมายความว่าต้องใส่เสื้อสีเดียวกัน
เพราะยุคโลกาภิวัตน์มันมีแต่ความแตกต่าง
เราไม่สามารถทำให้คนคิดเหมือนกันได้
การที่คนเราจะรักกันได้ต้องเริ่มต้นจากการเปิดใจฟังกัน และทำความเข้าใจกัน


นอกจากเปิดใจฟังกันและกันแล้ว
ก็ควรที่จะเปิดใจฟังความรู้สึกนึกคิดของตัวเองด้วย
ถ้าเราฟังความรู้สึกนึกคิดของตัวเอง เราจะรู้ทันจิตใจของเรามากขึ้น
เดี๋ยวนี้คนเรานอกจากไม่เป็นมิตรหรือรู้สึกแปลกแยกกับคนอื่นแล้ว
เรายังไม่เป็นมิตรกับตัวเอง แปลกแยกกับตัวเองด้วย
คนสมัยนี้บอกว่ารักตัวเอง แต่พอให้อยู่กับตัวเองก็อยู่ไม่ได้
ต้องไปนู่นต้องไปนี่ ทำตัวให้วุ่นกับงาน เที่ยวห้าง
โทรศัพท์ถึงเพื่อน เพราะว่าอยู่กับตัวเองไม่ได้


ทำไมอยู่กับตัวเองไม่ได้ ก็เพราะว่าทนตัวเองไม่ได้
มีความขัดแย้งกับตัวเอง
อาตมาคิดว่าถ้าคนเราหันมาใส่ใจกับความรู้สึกนึกคิดของตัวเอง
คือมีสติรู้เท่าทันความรู้สึกนึกคิดของตัวเอง
เราจะเป็นมิตรกับตัวเองง่ายขึ้น เราจะเหงาน้อยลง
เราจะแปลกแยกกับตัวเองน้อยลง
แล้วเราสามารถจะอยู่คนเดียวได้อย่างมีความสุข
อยู่คนเดียวก็มีความสุข อยู่กับผู้อื่นก็ราบรื่นกลมเกลียว
ทั้งหมดนี้ต้องเริ่มต้นจากการที่เราเป็นมิตรกับตัวเองให้ได้


ปีใหม่นี้ ใครๆ ก็อยากได้ของใหม่ อยากได้ชีวิตใหม่
แต่ชีวิตใหม่ไม่ได้เกิดจากการที่เรามีโทรศัพท์มือถือเครื่องใหม่
มีรถคันใหม่ มีบ้านหลังใหม่ อันนั้นไม่ได้ทำให้มีชีวิตใหม่อย่างแท้จริง
จะมีชีวิตใหม่อย่างแท้จริงได้ก็ต่อเมื่อเรามีคุณภาพจิตแบบใหม่
เริ่มต้นจากการเป็นมิตรกับตัวเอง รักตัวเองอย่างแท้จริง อยู่กับตัวเองได้
เมื่อเรามีความสุขในตัวเอง เราก็จะสามารถแบ่งปันความสุขให้กับผู้อื่นได้


การอยู่กับตัวเองยังรวมไปถึงการอยู่กับปัจจุบันด้วย
ปีใหม่จะให้ชีวิตใหม่อย่างแท้จริงก็ต่อเมื่อเราทิ้งสิ่งเก่าๆ ไป
นิสัยที่ไม่ดีเก่าๆ ก็วางหรือทิ้งเสีย อารมณ์เก่า ๆ ที่หมักหมมค้างคาในใจ
รู้จักปล่อย รู้จักวางบ้าง ถ้ามันสะสมอยู่ในใจก็จะกลายเป็นพิษ
เหมือนกับอาหารที่เรากิน ถ้าถ่ายไม่หมด มีสิ่งตกค้างหมักหมมมากๆ
ก็จะเป็นพิษต่อร่างกาย อาจทำให้เกิดมะเร็งได้
อารมณ์ที่หมักหมมในจิตใจก็อาจทำให้ เกิดเป็นมะเร็งในจิตใจได้


ปีใหม่ควรเป็นเวลาที่เราจะได้ปล่อยวาง
หรือว่าขจัดปัดเป่าอารมณ์เก่าๆ ออกไป
ไม่ว่าจะเป็นความเศร้า ความโกรธ ความท้อแท้ ความเกลียด
อย่าเก็บความโกรธเอาไว้ อย่าเก็บความเกลียดเอาไว้
อย่าเก็บสะสมความเศร้าเอาไว้ ปีใหม่ทั้งทีก็ปลดเปลื้องออกไป
การมีสติเป็นสิ่งสำคัญมาก
ถ้าเรามีสติ สติจะช่วยขจัดปัดเป่าอารมณ์เก่าๆ ไป
ไม่ให้หมักหมมในจิตใจ และทำให้ชีวิตใหม่อยู่เสมอ
ตื่นขึ้นทุกวันจะไม่ใช่เป็นแค่เช้าวันใหม่
แต่จะเป็นวันเริ่มต้นของปีใหม่ ของชีวิตใหม่


ทำทุกวันให้เป็นวันใหม่อยู่เสมอ แม้ว่าชีวิตประจำวันยังเป็นเหมือนเดิม
ไม่ต่างจากเมื่อวาน แต่ว่ามีความรู้สึกใหม่
มีความรู้สึกใหม่เพราะว่าเราวางความรู้สึกเก่าๆ
ทำให้ใจเราโปร่งโล่ง ปลอดจากความเศร้า ความโกรธ ความเกลียด
ความหม่นหมองในใจ เราจะเป็นมิตรกับตัวเองได้
ก็ต้องรู้จักปล่อยวางอารมณ์ที่เศร้าหมอง
ละวางความโกรธ ความโลภ มีความเพียร ใส่ใจในการทำความดี
ทั้งหมดที่กล่าวมานี้ จะทำให้เรามีชีวิตใหม่อย่างแท้จริง
แม้ว่าเรายังมีรถคันเดิม มีบ้านหลังเดิม ใช้โทรศัพท์มือถือเครื่องเดิม
แต่ถ้าเรามีคุณภาพจิตแบบใหม่แล้ว เราจะมีชีวิตใหม่อย่างแท้จริง
ทุกวันจะเป็นเวลาแห่งความสุข ทุกวันจะใหม่เสมอสำหรับเรา
และทุกชั่วโมงก็จะใหม่เสมอเช่นเดียวกัน


ขอให้ทุกท่านได้รับสิ่งนี้ซึ่งถือว่าเป็นสิ่งประเสริฐ
คำว่าพรแปลว่าสิ่งประเสริฐ สิ่งประเสริฐหรือสิริมงคลในพุทธศาสนา
ไม่ใช่วัตถุสิ่งของ แต่คือธรรมะในจิตใจ
ธรรมะในจิตใจไม่มีใครที่จะให้แก่เราได้ มีแต่เราต้องทำขึ้นมาเอง
แต่ถ้าเราสามารถสร้างหรือทำขึ้นมาได้
สิ่งเหล่านี้จะเป็นของขวัญอันประเสริฐที่สุด
อยากให้เรามอบของขวัญอันประเสริฐนี้แก่ตัวเราเอง
ไม่ต้องรอให้คนอื่นมาให้ ไม่ต้องรอพรจากพระสงฆ์องคเจ้า
เราสามารถมอบของขวัญให้ตัวเอง
สร้างสิ่งประเสริฐคือพรให้แก่ตัวเอง
แล้วเราจะได้ชีวิตใหม่ ทำให้เป็นปีใหม่อย่างแท้จริง


ที่มา... http://www.visalo.org/article/peaccNewYear54.htm