ของขวัญอันยั่งยืน
ใครต่อใครก็คงปรารถนาจะมี “ชีวิตที่ดี”
แต่อะไรคือความหมายของการมีชีวิตที่ดี บางทีก็เป็นเรื่องที่ยากจะนิยาม
ในพุทธศาสนา เรามีวิธีนิยามชีวิตที่ดีอยู่อย่างหนึ่ง
นั่นก็คือ การกำหนด “เป้าหมายที่ดี” ให้กับชีวิต
เมื่อชีวิตบรรลุถึงเป้าหมายที่ดีนั้นได้แล้ว
ก็เท่ากับว่า คนคนหนึ่งได้บรรลุถึง “ชีวิตที่ดี” แล้ว
อะไรคือเป้าหมายของชีวิตที่ดี เพื่อที่จะมีชีวิตที่ดีตามแนวพุทธ
พระพุทธเจ้าตรัสว่า ชีวิตที่ดีต้องมีเป้าหมายอย่างน้อย 1 ระดับด้วยกัน
(1) เป้าหมายของชีวิตที่ดีในปัจจุบัน (ระดับที่เห็นได้ด้วยตา)
(2) เป้าหมายของชีวิตที่ดีในอนาคต (ระดับเลยตาเห็น)
(3) เป้าหมายของชีวิตที่ดีในขั้นสูงสุด (ระดับการมีชีวิตสมบูรณ์)
เป้าหมายของชีวิตที่ดีในปัจจุบัน องค์ ประกอบของการมีชีวิตที่ดีในปัจจุบัน
หมายถึง การมีชีวิตที่ดีในระดับที่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า
ซึ่งเป็นเรื่องภายนอกทั่วๆ ไปในระดับชีวิตประจำวัน
และการมีตัวตนอยู่ในสังคม มี 4 มาตรฐาน คือ
1) มีสุขภาพดี ร่างกายแข็งแรง ไร้โรค อายุยืน
2) มีงาน มีเงิน มีอาชีพสุจริต พึ่งตนได้ในทางเศรษฐกิจ
3) มีสถานภาพดี เป็นที่ยอมรับนับถือในสังคม
4) มีครอบครัวผาสุก ทำวงศ์ตระกูลให้เป็นที่นับถือ
เป้าหมายของชีวิตที่ดีในอนาคต องค์ประกอบของการมีชีวิตที่ดีในอนาคต
หมายถึง การมีชีวิตที่ดีในระดับที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า
หากแต่เป็นเรื่องความเจริญงอกงามภายในของจิตใจ
ต้องใช้ปัญญาพิจารณา
จึงจะรู้ว่ามีความเจริญพัฒนามากน้อยเพียงไร มี 5 มาตรฐาน คือ
1) มีความอบอุ่นซาบซึ้งใจ ไม่อ้างว้างเลื่อนลอย มีหลักยึดเหนี่ยวใจให้เข้มแข็งด้วยศรัทธา
2) มีความภูมิใจในชีวิตสะอาด ที่ได้ประพฤติแต่การอันดีงามด้วยความสุจริต
3) มีความอิ่มใจในชีวิตมีคุณค่า ที่ได้ทำประโยชน์ตลอดมาด้วยน้ำใจอันเสียสละ
4) มีความแกล้วกล้ามั่นใจ ที่จะแก้ไขปัญหา นำชีวิตและภารกิจไปได้ด้วยปัญญา
5) มีความโล่งจิตมั่นใจ มีทุนประกันภพใหม่ ด้วยได้ทำไว้แต่กรรมที่ดี
เป้าหมายของชีวิตที่ดีในขั้นสูงสุด องค์ประกอบของการมีชีวิตที่ดีในขั้นสูงสุด
หมายถึง การมีชีวิตที่ดีในระดับที่สามารถอยู่ในโลก
ได้อย่างมีความสุขทั้งทางกายและ ทางใจ
มีภูมิคุ้มกันในการเผชิญชีวิตทั้งในยามปกติ
และในยามวิกฤตได้อย่างสงบและเป็นฝ่ายได้กำไรอยู่เสมอ
กระทั่งขั้นสูงสุด คือ การมีชีวิตที่เป็นอิสระจากความทุกข์ทั้งปวง
สามารถดำเนินชีวิตด้วยปัญญาบริสุทธิ์
มีชีวิตที่สงบสุขอย่างแท้จริง มี 4 มาตรฐาน คือ
1) ถึงถูกโลกธรรมกระทบ ถึงจะพบความผันผวนปรวนแปร ก็ไม่หวั่นไหว มีใจเกษมศานต์มั่นคง
2) ไม่ถูกความยึดติดถือมั่นบีบคั้นจิต ให้ผิดหวังโศกเศร้า มีจิตโล่งโปร่งเบา เป็นอิสระ
3) สดชื่น เบิกบานใจ ไม่ขุ่นมัวเศร้าหมอง ผ่องใส ไร้ทุกข์ มีความสุขที่แท้
4) รู้เท่าทันและทำการตรงเหตุปัจจัย ชีวิตหมดจดสดใสเป็นอยู่ด้วยปัญญา
เป้าหมายของชีวิตที่ดีดังกล่าวมานี้ คือ ดัชนีชี้วัดการมีชีวิตที่ดีของปัจเจกบุคคล
ใครปรารถนาจะมีชีวิตที่ดีงามล้ำเลิศ
ก็ควรพัฒนาชีวิตตามแนวทางข้างต้นนี้ให้สมบูรณ์ไปทีละขั้น
อย่างน้อยที่สุด แม้ยังไม่สามารถพัฒนาไปจนถึงขั้นสูงสุด
ก็ควรยกระดับชีวิตให้มีชีวิตที่ดีงาม
ระดับพื้นฐาน 4 ประการเบื้องต้นให้สมบูรณ์เสียก่อน
จากนั้นจึงค่อยๆ พัฒนาต่อไปตามลำดับจนกว่าจะถึงขั้นสูงสุดที่สามารถอยู่ในโลก
แต่ไม่ถูกโลก “กัด” ได้อย่างรื่นรมย์
ชีวิตที่ดีนั้น เป็น “ของขวัญ” ที่ไม่มีใครสามารถหยิบยื่นให้เราได้
มีก็แต่ตัวเราเท่านั้นจะที่ต้องหยิบยื่นให้แก่ตัวเองด้วยตัวเองและเพื่อตัวเอง
บทความ...ท่านว.วชิรเมธี
จากโพสทูเดย์ ฉบับอังคารที่ 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2552
คัดลอกจาก... http://www.tamdee.net/main/read.php?tid-1194.html
ภาพประกอบจาก... http://learners.in.th/file/preaw2910/gift.jpg
