สุ จ ริ ต ๓
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต)*
วัดญาณเวศกวัน จ.นครปฐม
• สุจริต ตามหลักคำสอนในพุทธศาสนาคือ
การประพฤติดี ประพฤติชอบ ๓ ประการ ได้แก่
๑. ก า ย สุ จ ริ ต ๓
คือ ความสุจริตทางกาย ทำสิ่งที่ดีงามถูกต้องทางกาย ๓ อย่าง
เรียกว่า กายสุจริต ๓ ได้แก่
o ๑.๑ ละเว้นจากการทำลายชีวิต (รักษาศีล ๕ ข้อที่ ๑)
o ๑.๒ ละเว้นจากการลักทรัพย์ แย่งชิงลักขโมย
เอารัดเอาเปรียบ เบียดเบียนทรัพย์สิ่งของ ของผู้อื่นมาเป็นของตน
(รักษาศีล ๕ ข้อที่ ๒)
o ๑.๓ ละเว้น การประพฤติผิดล่วงละเมิดในของรักของหวงแหนของผู้อื่น
ไม่ข่มเหงจิตใจ ข่มขืนกระทำชำเรา
หรือทำลายลบหลู่เกียรติและวงศ์ตระกูลของกัน
(รักษาศีล ๕ ข้อที่ ๓)
๒. ว า จ า สุ จ ริ ต ๔
คือ ความสุจริตทางวาจา พูดสิ่งที่ดีงามถูกต้อง
ประพฤติชอบด้วย วาจาหรือการพูด ๔ ประการ ได้แก่
o ๒.๑ ละเว้นการพูดเท็จ โกหกหลอกลวง หรือพูดให้ผิดจากความเป็นจริง
o ๒.๒ ละเว้นจากการพูดส่อเสียด ยุยง สร้างความแตกแยก
พูดแต่คำที่สมานและส่งเสริมความสามัคคี
o ๒.๓ ละเว้นจากการพูดคำหยาบคาย สกปรกเสียหาย
พูดแต่คำสุภาพนุ่มนวลควรฟัง
o ๒.๔ ละเว้นการพูดเหลวไหลเพ้อเจ้อ ไร้สาระ เลื่อนลอย
ไม่มีเหตุผล พูดแต่คำจริง เป็นประโยชน์ มีเหตุผล ถูกกาละเทศะ
๓. ม โ น สุ จ ริ ต ๓
คือ ความสุจริตทางใจ คิดสิ่งที่ดีงามถูกต้อง
ประพฤติชอบด้วยใจ ๓ ประการ ได้แก่
o ๓.๑ ไม่ละโมบ ไม่เพ่งเล็ง คิดหาทางเอาแต่จะได้
o ๓.๒ ไม่คิดร้ายมุ่งเบียดเบียน หรือเพ่งมองในแง่ที่จะทำลาย
o ๓.๓ มีความเห็นถูกต้องเป็นสัมมาทิฏฐิ เข้าใจในหลักกรรมว่า
ทำดีมีผลดี ทำชั่วมีผลชั่ว รู้เท่าทันความจริงที่เป็นธรรมดาของโลกและชีวิต
มองเห็นความเป็นไปตามเหตุปัจจัย
ธรรมว่าด้วยสุจริตทางกาย ๓ ทางวาจา ๔ และ ทางใจ ๓
รวมเป็น ๑๐ ข้อ เรียกรวมกันว่า “กุศลกรรมบถ” (ทางทำกรรมดี) บ้าง
“ธรรมจริยา” บ้าง “อารยธรรม” บ้าง
การรักษากาย วาจา ใจ หรือการปฏิบัติตามหลักความประพฤติทั้ง ๑๐ ข้อ
ดังกล่าวมานับเป็นธรรมจริยาและเป็นอารยธรรมที่ครบถ้วนสมบูรณ์
ทำคนให้เจริญขึ้นพร้อมทั้งทางกาย ทางวาจา และทางใจ
แต่ผู้ใดไม่มั่นคงในอารยธรรม
ผู้นั้นพึงควบคุมตนให้ได้ในทางกาย และวาจาก่อนเป็นอย่างน้อย
ด้วยการประพฤติตามหลัก ศีล ๕ ที่เป็นส่วนเบื้องต้นของธรรมจริยาทั้ง ๑๐
ก็ยังได้ชื่อว่าเป็นคนมีศีลธรรม
ซึ่งศีล ๕ มีรายละเอียดตามที่กล่าวมาแล้ว
ในเรื่องของการพัฒนาตนให้มีระเบียบวินัย
หมายเหตุ : ธรรมบรรยายนี้ ท่านสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต)
ได้นิพนธ์ไว้เมื่อครั้งที่ยังดำรงสมณศักดิ์ที่ พระธรรมปิฎก
(ที่มา : “ธรรมนูญชีวิต” โดย พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺโต),
พิมพ์เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๐. หน้า ๑๖-๑๘)
รวมคำสอน “สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต)” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=72&t=48552
ประวัติและปฏิปทา “สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต)” http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=13&t=27255
นี่คือ กุฏิท่าน ป.อ.ปยุตฺโต จริงๆ เหรอ http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=1&t=45092
