จลาจลทางปัญญา

การเดินทางของความคิด
ที่มา... นสพ.คมชัดลึก วันจันทร์ที่ 23 สิงหาคม 2553
คอลัมน์ วันเว้นวันจันทร์พุธศุกร์ - ประภัสสร เสวิกุล


วันก่อนผมและคุณสรรเสริญ ปัญญาธิวงศ์ ได้สนทนาธรรมกับท่าน ว.วชิรเมธี
ในรายการ “การเดินทางของความคิด” คลื่น 96.5
และต่างก็มีความเห็นตรงกันว่าเด็กยุคนี้มีความสับสนทางความคิดและจริยธรรม
รวมทั้งความคลางแคลงสงสัยในความเชื่อที่สังคมยึดถือปฏิบัติสืบทอดกันมา
ไม่ว่าจะเป็นเรื่องบาปบุญคุณโทษ ความกตัญญูกตเวที
หรือแม้กระทั่งพระคุณของผู้ให้กำเนิด ซึ่งมีการมองถึงขนาดว่า
การที่พ่อแม่เลี้ยงลูกมาก็ด้วยมุ่งหวังจะให้ลูกเลี้ยงดูตอบแทนในเวลาที่พ่อแม่แก่เฒ่า
เข้าทำนองการหว่านพืชเพื่อหวังผล
ซึ่งท่าน ว.วชิรเมธี ให้คำจำกัดความว่า
เป็นการ “จลาจลทางปัญญา” อันเป็นผลพวงของสังคมวัตถุนิยม-บริโภคนิยม
และความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีสารสนเทศ


ทำให้คนรุ่นใหม่รับข่าวสารได้รวดเร็ว แต่ขาดการกลั่นกรอง
หรือพิจารณานำมาใช้อย่างถูกต้องเหมาะสมเช่นคนในสมัยก่อน


ปัญหาเรื่องสารสนเทศนี้ กำลังจะเป็นปัญหาใหญ่ในโลกปัจจุบัน
ด้วยเหตุของการไหลบ่าของข้อมูลข่าวสารผ่านสื่อต่างๆ
ที่มีวิวัฒนาการทั้งในเชิงปริมาณและการแพร่กระจายที่กว้างขวางรวดเร็ว
รวมทั้งการเข้าถึงผู้บริโภคโดยตรง ซึ่งหากผู้รับสารขาดวุฒิภาวะ
หรือไม่มีวิธีการจัดการข้อมูลอย่างเหมาะสม
สารสนเทศที่ได้รับก็อาจสร้างมลภาวะแก่ตนเองและผู้อื่นได้
ทำนองเดียวกันกับปัญหาขยะอิเล็กทรอนิกส์ที่หลายๆ ประเทศกำลังเผชิญอยู่
แต่สิ่งที่แย่กว่าก็คือ ขยะอิเล็กทรอนิกส์นั้นสร้างปัญหาในด้านสิ่งแวดล้อม
แต่ขยะสารสนเทศสร้างปัญหาทางด้านจริยธรรมและสังคม


เราคงต้องยอมรับ ความจริงประการหนึ่งว่า
ของทุกอย่างในโลกนี้ย่อมมีทั้งผลดีและผลเสีย มีคุณประโยชน์และมีโทษ
ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการพิจารณานำมาใช้สอย
ซึ่งสารสนเทศก็เป็นเช่นเดียวกันและโดยสภาพของสังคมไทย
เราก็คงไม่สามารถที่จะปิดกั้นการรับรู้ข้อมูลข่าวสารของบุคคลได้เช่นกัน
แต่ซึ่งหนึ่งซึ่งจะทำได้ก็คือการสร้างภูมิคุ้มกันแก่เด็กและเยาวชน
ให้เขารู้จักการบริโภคสื่อและข่าวสารรู้จักการวิเคราะห์ การสังเคราะห์
และนำข้อมูลข่าวสารที่ผ่านกระบวนการทางความคิดแล้ว
มาใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อตนเองและผู้อื่น


การสร้างสังคมไทยให้เป็น สังคมแห่งข้อมูลข่าวสาร ควบคู่ไปกับสังคมแห่งการเรียนรู้
และสังคมแห่งความคิด สังคมแห่งการวิเคราะห์นั้น เป็นสิ่งดีโดยแท้
แต่การก้าวไปถึงจุดนั้นได้ คงต้องสร้างให้คนในสังคมมีจิตใจที่เปิดกว้าง
ยอมรับฟังความคิดเห็นที่แตกต่างไปจากตน ยอมรับฟังการวิพากษ์วิจารณ์
และรู้จักการประสานความคิดต่างๆ เข้าด้วยกัน
ซึ่งย่อมไม่ใช่เรื่องที่ง่ายดายอย่างแน่นอน
แต่เมื่อใดก็ตามที่เราสามารถสร้างกระบวนการวัฒนธรรมของความคิดและปัญญา
เช่นนี้ขึ้นมาได้สำเร็จ เมื่อนั้นประเทศไทยของเราก็จะขจัดความขัดแย้งต่างๆ ลงได้
และนำพาประเทศก้าวหน้าไปอีกหนึ่งโดยไม่ต้องสงสัย


และเมื่อใดก็ตามที่สามารถขยายพื้นที่ทางปัญญาได้
เมื่อนั้นเราก็สามารถสลายการ “จลาจลทางปัญญา” ได้
โดยไม่ต้องพึ่งพา ศอฉ.เลยล่ะครับ


คัดลอกจาก... http://www.dhammatoday.com