32049.ธรรมบางอย่าง

วรานนท์

เมตตากรุณาธรรมไม่มีใครบังคับมันเกิดขึ้นมาเอง ล้นเกล้าราชกาลที่ ๖ จึงได้พระราชนิพนธ์ไว้ว่า

อันความกรุณาปราณี จะมีใครบังคับก็หาไม่
หลั่งออกมาเหมือนฝนอันชื่นใจ จากฟากฟ้าสุราลัยสู่แดนดิน

ถามว่ายามไหนบ้างที่คนเราจะได้แสดงน้ำใจต่อกันและกันที่สำคัญที่สุดก็มีอยู่สามยาม ยามจน ยามเจ็บ ยามจาก สาม จ. นี้สำคัญมาก ยามจนขัดสนค้นแค้นใครเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่บ้าง ยามเจ็บไข้ได้ป่วยใครเยี่ยมยามถามข่าวสารทุกสุกดิบเราบ้าง และยามจากใครหลั่นน้ำตาให้กับการจากไปเราบ้าง แล้วจะรู้ว่าใครมีน้ำใจและไม่มีน้ำใจใครก็ตามเจ็บเยี่ยมไข้ ตายเยี่ยมผี มีช่วยเหลือ นั้นคือคนมีน้ำใจงามใครก็ตามเจ็บไม่เยี่ยมไข่ตายไม่เยี่ยมผี มีไม่ช่วยเหลือ นั้นคือคนที่แล้งน้ำใจ เป็นคนที่โลกแคบที่สุด พระพุทธเจ้าจึงตรัสไว้ว่า คนเรานั้นจะต้องเอื้อเฟื้อเกื้อหนุนเจือจุนแบ่งบันซึ่งกันและกัน

เนกาสีลปเตสุขํ องค์พระพุทธเจ้าท่านตรัสชี้ว่า กินคนเดียวความสุขไม่มี ถึงจะอ้วนพลีก็ไม่กี่วัน วัฒนธรรมไทยของเราแต่โบราณได้ยึดถือและปฏิบัติกันมาตั้งแต่โบราณกาลนั้นคือ พริกเรือนเหนือ เกลือเรือนใต้ หมูไปไก่มา ยื่นโยนซึ่งกันและกัน มีอะไรก็เหลียวแลสอดส่องซึ่งกันและกัน ดั่งคำที่ว่า คอดสอดคอยส่อง คอยมองคอยเมียง บ้านใกล้เรือนเคียง คอยเรียกขาน ไต่ถามยามทุกข์ ข้าวสุกข้าวสาร ขาดเหลือเจือจาน กันด้วยน้ำใจ เมตตาปราณี มีความเอื้อเฟื้อ พริกอยู่เรือนเหนือ เกลืออยู่เรือนใต้ พี่ให้ไก่มา น้องเอาปลาไป วิสัยคนไทย ย่อมมีเมตตา นี้คือน้ำใจงาม ดีสาม งามสี่ คราวนี้คงที่คือแปด คำว่าคงที่คือไม่หวั่นไหว ไปตามอำนาจสิ่งที่มากระทบอารมณ์ ทุกอย่างที่มันมาประดังประดา เข้ามาหาเราท่านทั้งหลายนั้น

โดยสรุปก็มีอยู่ ๒ อย่าง คือ อารมณ์ชอบกับอารมณ์ชัง อารมณ์ชอบเรียกว่าอิฏฐาลม อารมณ์ไม่ชอบเรียกว่าอนิฏฐาลม ชีวิตจะต้องประสบความดี ความไม่ดี ความชอบ ความไม่ชอบ มีอยู่ ๒ อย่าง คือฝ่ายชื่นชมและฝ่ายขมขื่น มีสุขมีทุกข์ มีได้มีเสีย มีสมหวังมีผิดหวัง มีหัวเราะมีร้องให้ มีสรรเสริญมีนินทา อย่างนี่เป็นต้นไม่มีอะไรข้างเดียวจะมาเป็นคู่ท่านจึงบอกว่า ในโลกนี้มีอะไรที่ไม่คู่ เห็นกันอยู่ทั่วถ้วนล้วนเป็นสอง แม้แต่พระจันทร์ยังต้องมีพระอาทิตย์หมายปอง ได้พบพร้องกันบ้างเป็นครั้งครา ร้อนคู่เย็นเห็นชัดถนันแน่ เกิดแล้วแก่ตายรุมหนุ่มคือกับสาว หมาคู่กับแมว แจวคู่กับพาย สั้นคู่กับยาว ดำคู่กับขาว บ่าวคู่กับนาย ตายคู่กับเป็น จนคู่กับมี ดีคู่กับชั่ว หัวคู่กับหาง หนาคู่กับบาง สางคู่กับผี ชีคู่กับเถน ที่ไร้คู่อยู่เกะกะเขาว่ามีแต่พระกับเณร แสดงว่าทุกอย่างมันมีคู่ ถ้าเรารู้เท่าทันตามกระแสโลกแล้ว

เอากระแสธรรมมานำกระแสโลก เราก็จะยิ้มได้เมื่อภัยมา ไม่โสกาเมื่อทุกข์มี อะไรเกิดขึ้นก็มองเห็นเป็นธรรมชาติ ไม่มีอะไรนอกเหนือจากธรรมดา เกิดก็ธรรมดา แก่ก็ธรรมดา เจ็บก็ธรรมดา ตายก็ธรรมดา พลัดพรากจากคนรักของรักก็ธรรมดา หัวเราะก็ธรรมดา ร้องให้ก็ธรรมดา ในธรรมจักรกัปวัตตนสูตรพระพุทธเจ้าจึงตรัสไว้ว่า ยํกิญฺจิสมุทยธมฺมํ สพฺพนฺตํนิโรทธมฺมํ สิ่งใดสิ่งหนึ่งมีการเกิดขึ้นเป็นธรรมดา สิ่งนั้นย่อมมีการดับไปเป็นธรรมดา ไม่มีอะไรนอกเหนือไปจากธรรมดา ด้วยเหตุนี้คนที่เข้าถึงธรรมดาได้แล้วจะเป็นคนคงที่ไม่หวั่นไหวอะไรจะมากระทบก็ยิ้มได้ ยิ้มได้เมื่อถูกเยาะ หัวเราะเมื่อถูกเย้ย วางเฉยเมื่อถูกชม ไม่เต้นตามกระแสโลกของสังคมนี่คือเรื่อง ความดีความงาม หรืออีกในหนึ่งคือ ดีสาม งามสี่ คงที่คือแปด

ที่มา "อานิสงส์ 108"

:b8: