เราสร้างวาสนา แล้ววาสนาก็สร้างเรา

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต)


ถ้าใจของเราเกิดอย่างนี้บ่อยๆ จิตก็จะคุ้นเป็นนิสัย
คือคนเรานี้อยู่ด้วยความเคยชินเป็นส่วนใหญ่
เราไม่ค่อยรู้ตัวหรอกว่า ที่เราอยู่กันนี้เราทำอะไร ๆ ไปตามความเคยชิน
ไม่ว่าจะพูดกับใคร จะเดินอย่างไรเวลามีเหตุการณ์อะไรเกิดขึ้น
เราจะตอบสนองอย่างไร ฯลฯ เรามักจะทำตามความเคยชิน
ทีนี้ก่อนจะมีความเคยชินก็ต้องมีการสั่งสมขึ้นมา
คือทำบ่อยๆ บ่อยจนทำได้โดยไม่รู้ตัว
แต่ทีนี้ท่านเตือนว่า ถ้าเราปล่อยไปอย่างนี้มันจะเคยชินแบบไม่แน่นอน
ว่าจะ ร้ายหรือจะดี และเราก็จะไม่เป็นตัวของตัวเอง


ท่านก็เลยบอกว่าให้มีเจตนาตั้งใจสร้างความเคยชินที่ดี
ความเคยชินที่เกิดขึ้นนี้ท่านเรียกว่า "วาสนา"
ซึ่งเป็นความหมายที่แท้และดั้งเดิม
ไม่ใช่ความหมายในภาษาไทยที่เพี้ยนไป
วาสนา ก็คือความเคยชิน ตั้งแต่ของจิตใจ
ตลอดจนการแสดงออกที่กลายเป็นลักษณะประจำตัว
ใครมีความเคยชินอย่างไร ก็เป็นวาสนาของคนนั้นอย่างนั้น
และเขาก็จะทำอะไรๆ ไปตามวาสนาของเขา
หรือวาสนาก็จะพาให้เขาไปทำอย่างนั้นๆ
เวลาพบเห็นอะไร ใครสั่งสมจิตใจชอบมาทางไหน ก็ไปทางนั้น


เช่น มีของเลือก 2-3 อย่าง คนไหนชอบสิ่งไหนก็จะหันหาแต่สิ่งนั้น
แม้แต่ไปตลาดไปร้านค้า ไปที่นั่นมีร้านค้าหลายอย่าง
อาจจะเป็นห้างสรรพสินค้า เดินไปด้วยกัน
คนหนึ่งชอบหนังสือก็ไปร้านหนังสือ
อีกคนหนึ่งเข้าไปร้านขายของเครื่องใช้ เครื่องครัว เป็นต้น
แต่อีกคนหนึ่งเข้าไปร้านขายของฟุ่มเฟือย
อย่างนี้แหละเรียกว่าวาสนาพาให้ไป คือใครสั่งสมมาอย่างไรก็ไปตามนั้น
และวาสนานี้แหละเป็นตัวการที่ทำให้ชีวิตของเราผันแปรไปตามมัน
พระท่านมองวาสนาอย่างนี้
เพราะฉะนั้น วาสนาจึงเป็นเหตุเป็นปัจจัยสำคัญ
ที่ทำให้เราเป็นอย่างนั้นอย่างนี้ โดยไม่รู้ตัว


ท่านก็เลยบอกว่าให้เรามาตั้งใจสร้างวาสนาให้ดี
เพราะวาสนานั้นสร้างได้
คนไทยเราชอบพูดว่าวาสนานี้แข่งกันไม่ได้
แต่พระบอกว่าให้แก้วาสนา ให้เราปรับปรุงวาสนา
เพราะมันอยู่ที่ตัวเรา ที่สร้างมันขึ้นมา
แต่การแก้ไขอาจจะอยากสักหน่อย
เพราะความเคยชินนี้แก้ยากมาก แต่แก้ได้ปรับปรุงได้
ถ้าเราทำก็จะมีผลดีต่อชีวิตอย่างมากมาย
ขอให้จำไว้เป็นคติประจำใจเลยว่า

"วาสนามีไว้แก้ไข ไม่ใช่มีไว้แข่งขัน"


คัดลอกบางส่วนจาก...กระทู้คุณกรัชกาย
มองธรรมถูกทางมีสุขทุกที,
วาสนาสร้าเองได้ (พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต)
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=2&t=24004

รวมคำสอน “พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต)”‏
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=72&t=48552

อนุโมทนาสาธุด้วยครับ