ก า ร ป ฏิ บั ติ ดุ จ เ ป็ น น า ย ธ ร ร ม
พระธรรมวิสุทธิมงคล (หลวงตาพระมหาบัว ญาณสัมปันโน)
วัดป่าบ้านตาด อ.เมือง จ. อุดรธานี

การปฏิบัติธรรม
ถ้าทำอาการดุจจะทิ้งเสีย
หรือทำดุจเราเป็นนายธรรม
ทำธรรมให้เป็นดุจคนใช้เรา

คือปฏิบัติธรรมโดยความไม่เต็มใจ
สักแต่ว่าทำไปพอเป็นประเพณี
ชอบทำตามความชอบใจ
ไม่เคารพธรรม
ศึกษาหรือสดับรู้ความหมายของธรรม
แต่ไม่เอื้อเฟื้อในธรรม

ถือความอยากทำอยากพูด และอยากคิดอยู่เหนือธรรม
ไม่น้อมธรรมมาเป็นเครื่องบังคับตน
แต่ตนชอบบังคับธรรม
ธรรมมีความหมายให้ละดีละชั่วเป็นต้น
แต่ตนกลับละดีทำชั่ว
ไม่ตรงต่อความหมายของธรรม

การทำความดีด้วยกาย วาจา ใจ แล้วแต่ขาพาไป
ใจจะคิดอยากทำจึงจะทำ
ไม่ยอมนำธรรม คือความสัตย์มากำกับใจ
เหยียบย่ำธรรม โดยวิธีฝ่าฝืนไม่ทำตามอาการ

อาการทั้งนี้ เรียกว่า อัตตาธิปไตย
ถือตนเป็นดุจนายธรรมะธรรมาธิปไตย
ถือเหตุผลเป็นสิ่งสำคัญกว่าความรู้

เพราะความรู้ที่ปราศจากธรรมเป็นเครื่องกำกับ
ย่อมผิดพลาดมากกว่าถูก

คำว่า ธรรมะ ก็คือองค์ของเหตุผลนั่นเอง

ผู้ปฏิบัติธรรมจึงควรคำนึงถึงเหตุผล
ไม่ควรทำตามอำเภอใจเป็นประมาณ
เมื่อทำตนให้เป็นอัตตาธิปไตยแล้ว
ก็ยากที่จะยังธรรมสมบัติมาเป็นสมบัติส่วนตนได้



(ที่มา : “ธรรมะคู่แข่งขัน” โดย ท่านพระอาจารย์มหาบัว ญาณสัมปันโน
วัดป่าบ้านตาด อ.เมือง จ. อุดรธานี , หน้า ๑๕)