มีจริง โดยปรากฏให้รู้ได้ ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย

เป็นสิ่งที่มีจริงในชีวิตประจำวัน

สิ่งที่มีจริง คือ สิ่งที่ปรากฏ ต้องมีเหตุปัจจัยปรุงแต่งแล้วเกิด สิ่ง

ใดก็ตามที่ไม่เกิด จะไม่ปรากฏเลย นี่เป็นสิ่งที่จะต้องค่อยๆเข้าใจธรรม

ตามลำดับว่า

สิ่งที่ปรากฏในขณะนี้เกิด ถ้าไม่เกิดก็ไม่ปรากฏ และ ที่จะเกิดก็

ต้องมีปัจจัยปรุงแต่ง ถ้าไม่มีปัจจัยปรุงแต่ง ก็เกิดไม่ได้

ในวิสุทธิมรรค (มรณสติ) มีข้อความเรื่องความสิ้นไปอย่างรวดเร็วของโลก

ดังนี้ว่า “… โดยปรมัตถ์ ขณะแห่งชีวิตของปวงสัตว์มีน้อยยิ่งนัก ฯ เปรียบ

ดุจล้อรถแม้ที่หมุนอยู่ ก็ย่อมหมุนด้วยส่วน (แห่งดุม) อันเดียวเท่านั้น แม้

เมื่อหยุดก็หยุดด้วยส่วน (แห่งดุม) ดันเดียวเหมือนกันฉันใด ชีวิตของปวง

สัตว์ก็ฉันเดียวกันนั่นแล เป็นไปเพียงขณะจิตดวงเดียว เมื่อจิตดวงนั้นพอ

ดับแล้ว สัตว์ท่านก็เรียกว่าตายแล้วเหมือนกันฯ…

ชีวิต อัตภาพ และสุข ทุกข์ทั้งมวล เกิดกับจิตดวงเดียว

ขณะย่อมล่วงไปพลัน

ขันธ์ของคนที่ตายไป หรือของคนที่กำลังเป็นอยู่ก็ตาม ซึ่งดับไปแล้ว

ขันธ์ทั้งหมดก็เป็นเช่นเดียวกัน คือ ดับไปโดยไม่กลับมาเกิดอีก

สัตว์ชื่อว่าไม่เกิด เพราะจิตไม่เกิด

ชื่อว่าเป็นอยู่ เพราะจิตเกิดขึ้นเป็นปัจจุบัน

ชื่อว่าตายแล้ว เพราะจิตดับ ดังนี้…”