ทิ ฏ ฐิ สั ม ปั น โ น
อาจารย์สุภีร์ ทุมทอง

เมื่อปัญญาญาณเกิดขึ้น
จะทำให้บุคคลนั้นเป็นอริยสาวกผู้สมบูรณ์ด้วยทิฏฐิ
มีความเห็นที่ถูกต้องตรงตามความเป็นจริง

ทิฏฐิ แปลว่า ความเห็น

เราทั้งหลายมีความเห็นอยู่แล้ว
มีแนวความคิด ทัศนคติ อุดมคติ อะไรเยอะแยะ

อ้าว...คุณใช้แนวความคิดอะไรในการดำเนินชีวิต
คุณมีแนวคิด อย่างไร คุณมีความเห็นว่าอย่างไร อันนี้คือ ทิฏฐิ

พระอริยะสาวกท่านมีชื่ออีกอย่างหนึ่งว่า ทิฏฐิสัมปันโน
คือสมบูรณ์ด้วยทิฏฐิ

คนที่สมบูรณ์ด้วยทิฏฐิ
คือ คนที่ไม่ยึดความเห็น ไม่ยึดมั่นในอุดมคติใดใด

เพราะรู้ความจริงว่า
ความเห็นนั้นเป็นเรื่องธรรมดาที่เกิดขึ้น เกิดขึ้นแล้วก็ดับไป
ถ้ามีประโยชน์ก็เอามาใช้ ใช้แล้วก็ทิ้งไป ไม่มีประโยชน์ก็เลิกใช้

ตอนนี้มันถูก ตอนหลังมันก็อาจจะผิดก็ได้ เป็นไร
อย่างนี้เรียกว่า คนที่สมบูรณ์ด้วยทิฏฐิ

ส่วนผู้ที่ชอบยึดความคิดตนเอง ยึดมั่นอุดมคติ
ชอบยึดแนวโน้นแนวนี้อยู่
แสดงว่ายังไม่รู้ธรรมชาติของความเห็น แนวคิด ทัศนคติ
อะไรต่างๆ เป็นของเปลี่ยนแปลง ไม่แน่นอน

มีแนวคิดเยอแยะที่เขาให้เราเรียน
แนวคิดที่โบราณๆ หน่อยเขาก็เอาไปเก็บไว้ในห้องสมุด มันไม่ได้ใช้แล้ว
ตอนเราเรียนเค้าก็ให้ท่องกันนะ เรียนแล้วก็สอบ
บางทีก็เกิดความยึดถือผิดถูกไปต่างๆ นานา

พระอริยเจ้าท่านไม่ได้ยึดถืออย่างนั้น
ถูกหรือผิดท่านไม่ได้เอาอย่างที่คนทั่วไปยึดถือกัน

ถูก คือทำให้พ้นทุกข์
ทำให้พ้นจากความเกิด แก่ เจ็บ ตาย
นี้คือถูกของท่าน เป็นสัมมา

นอกนั้นผิด เป็นมิจฉา ของท่านจึงง่าย

ท่านจึงเป็นผู้สมบูรณ์ด้วยทิฏฐิ
มีมุมมองที่ครอบคลุมและรอบด้าน
ไม่ยึดมั่นถือมั่นในความเห็นและแนวคิดใดๆ

เราทั้งหลายก็ลองสังเกตดูนะ
เรายังมีความยึดมั่นถือมั่นในแนวคิดอย่างใดอย่างหนึ่งอยู่หรือเปล่า
อันนี้ถูก อันนี้ผิด ต้องอย่างนี้เท่านั้น อย่างอื่นไม่ได้
ยังเป็นอย่างนี้อยู่หรือเปล่า

หากมี ก็ต้องเตือนตนเองหน่อยว่า
ถ้าอย่างที่เราคิดนั้นถูกจริง เราก็คงบรรลุไปแล้ว
ไม่ต้องใช้ชีวิตวนเวียนเป็นทุกข์อยู่อย่างนี้หรอก

บางคนเขาบอกว่า ที่เขายึดไว้นี่ถูก
แต่เขาทุกข์จะตายอยู่แล้ว
มันเป็นไปไม่ได้นะ ถ้ามันถูกจริง
เขาคงไม่ต้องมาเป็นทุกข์อยู่อย่างนี้หรอก



(คัดลอกบางตอนมาจาก “ปัญญาญาณ” โดย อาจารย์สุภีร์ ทุมทอง,
พิมพ์ครั้งที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๓ โดย บริษัท เอ. พี. กราฟิคดีไซน์และการพิมพ์จำกัด, หน้า ๕๗)