ลานธรรมจักร
http://www.dhammajak.net/forums/

ปริเฉทที่ ๑ จิต ๘๙ หรือ ๑๒๑ ดวง
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=66&t=45767
หน้า 7 จากทั้งหมด 7

เจ้าของ:  ลุงหมาน [ 01 พ.ย. 2015, 15:26 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: ปริเฉทที่ ๑ จิต ๘๙ หรือ ๑๒๑ ดวง

ฌาน กับ มัคคผล
คาถาสังคหะที่ ๑๕ แสดงว่า

๑๕. ยถา จ รูปาวจรํ คยฺหตานุตฺตรํ ตถา
ปฐมาทิชฺฌานเภเท อารุปฺปญฺจาปี ปญฺจเม ฯ

แปลความว่า โลกุตตรจิตถือเหมือนว่าปฐมฌานเป็นต้นฉันใด
แม้อรูปาวจรฌานก็ถือเหมือนว่าปัญจมฌานฉันนั้น


มีอธิบายไว้ว่า โลกุตตรจิตของพระอริยบุคคลที่ไม่ได้ทำฌานมาก่อนเมื่อสำเร็จมัคคผล
ย่อมมีปฐมฌานเข้าประกอบด้วย จึงจัดโลกุตตรจิตเข้าไว้ในปฐมฌานด้วย
ส่วนบุคคลที่ได้ฌานมาก่อนแค่ฌานใด ตั้งแต่ปฐมฌานถึงปัญจมฌานเมื่อสำเร็จมัคคผล
ก็เกิดพร้อมองค์ฌานนั้นๆ ด้วย คือ

ผู้ได้ ปฐมฌาน สำเร็จมัคคผลประกอบด้วย ปฐมฌาน
ผู้ได้ ทุติยฌาน สำเร็จมัคคผลประกอบด้วย ทุติยฌาน
ผู้ได้ ตติยฌาน สำเร็จมัคคผลประกอบด้วย ตติยฌาน
ผู้ได้ จตุตถฌาน สำเร็จมัคคผลประกอบด้วย จตุตถฌาน
ผู้ได้ ปัญจมฌาน สำเร็จมัคคผลประกอบด้วย ปัญจมฌาน
แม้ใน อรูปฌานทั้งหมด ก็จัดเข้าเป็นปัญจมฌาน

ไฟล์แนป:
8902.gif
8902.gif [ 121.11 KiB | เปิดดู 2491 ครั้ง ]

เจ้าของ:  ลุงหมาน [ 01 พ.ย. 2015, 15:30 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: ปริเฉทที่ ๑ จิต ๘๙ หรือ ๑๒๑ ดวง

ฌานจิต ๖๗
คาถาสังคหะที่ ๑๖ แสดงว่า

๑๖. เอกาทสวิธํ ตสฺมา ปฐมาทิกมีริตํ
ฌานเมเกกมนฺเต ตุ เตวีสติวิธํ ภเว ฯ

แปลความว่า ปฐมฌานเป็นต้น ท่านกล่าวว่าแต่ละฌานมี ๑๑ ดวง ที่สุดคือปัญจมฌานนั้น มี ๒๓ ดวง

ปฐมฌาน ๑๑ ได้แก่ โลกียจิต ๓ โลกุตตรจิต ๘
ทุติยฌาน ๑๑ ได้แก่ โลกียจิต ๓ โลกุตตรจิต ๘
ตติยฌาน ๑๑ ได้แก่ โลกียจิต ๓ โลกุตตรจิต ๘
จตุตถฌาน ๑๑ ได้แก่ โลกียจิต ๓ โลกุตตรจิต ๘
ปัญจมฌาน ๒๓ ได้แก่ โลกียจิต ๑๕ โลกุตตรจิต ๘
รวมเป็นฌานจิต ๖๗ นั่นก็คือ มหัคคจิต ๒๗ ดวง และ โลกุตตรจิต พิสดาร ๔๐ ดวง
ที่ว่า ปฐมฌาน ๑๑ ได้แก่ โลกียจิต ๓ คือ รูปาวจรปฐมฌานกุศลจิต ๑, รูปาวจรปฐมวิบากจิต ๑, รูปาวจรกิริยาจิต ๑และ โลกุตตรจิต ๘ คือ โสดาปัตติมัคคจิต ๑ ผลจิต ๑, สกาทาคามิมัคคจิต ๑ ผลจิต ๑, อนาคามิมัคคจิต ๑ ผลจิต ๑, อรหัตตมัคคจิต ๑ ผลจิต ๑ ซึ่งได้ *ปัญจมฌาน* (*ต้นฉบับน่าจะพิมพ์ผิด? ที่ถูกควรเป็นปฐมฌาน ?)

ทุติยฌาน ๑๑, ตติยฌาน ๑๑, จตุตถฌาน ๑๑ ก็มีนัยทำนองเดียวกันนี้
ส่วน ปัญจมฌาน ๒๓ นั้นได้แก่ โลกียจิต ๑๕ คือ รูปาวจรปัญจมฌานกุศลจิต ๑, รูปาวจรปัญจมฌานวิบากจิต ๑, รูปาวจรปัญจมฌานกิริยาจิต ๑, อรูปาวจรกุศลจิต ๔, อรูปาวจรวิบากจิต ๔, อรูปาวจรกิริยาจิต ๔ และ โลกุตตรจิต ๘ ซึ่งได้ปัญจมฌาน

ไฟล์แนป:
cats.jpg
cats.jpg [ 45.42 KiB | เปิดดู 2699 ครั้ง ]

เจ้าของ:  ลุงหมาน [ 26 ก.ย. 2016, 09:54 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: ปริเฉทที่ ๑ จิต ๘๙ หรือ ๑๒๑ ดวง

จำนวนกุศลจิตและวิบากจิตโดยพิสดาร
คาถาสังตหะที่ ๑๗ แสดงว่า

๑๗. สตฺตตีสวิธํ ปุญฺญํ ทฺวิปญฺญาสวิธนฺตถา
ปากมิจฺจาหุ จิตฺตานิ เอกวีสสตมฺพุธา ฯ

แปลความว่า กุศลจิต ๓๗ และ วิบากจิต ๕๒ อย่างนี้ บัณฑิตพึงทราบว่า ท่านกล่าวอย่างพิสดาร

อธิบายว่า ได้แสดงมาแล้วว่า กุศลจิตมี ๒๑ และ วิบากจิตมี ๓๖ นั้น
เป็นการจำแนกของจิตโดยย่อ ๘๙ ดวงตาม ความในคาถาสังคหะที่ ๑๑
แต่ในที่นี้ เป็นการจำแนกจิตโดยพิสดาร ๑๒๑ ดวง ดังนั้นกุศลจิตจึงมีถึง ๓๗ ดวง
และวิบากจิตมี ๕๒ ดวง
กุศลจิต ๓๗ ดวงนั้น ได้แก่
มหากุศล ๘
มหัคคตกุศล ๙
โลกุตตรกุศล ๒๐ ( ซึ่งโดยย่อมีเพียง ๔ ดวง )
วิบากจิต ๕๒ ดวงนั้น ได้แก่
อกุศลวิบาก ๗
อเหตุกกุศลวิบาก ๘
มหาวิบาก ๘
มหัคคตวิบาก ๙
โลกุตตรวิบาก ๒๐ ( ซึ่งโดยย่อมีเพียง ๔ ดวง )

อวสานคาถา

อิจฺจานุรุทฺธรจิเต อภิธมฺมตฺถสงฺคเห
ปฐโม ปริจฺเฉโทยํ สมาเสเนว นิฏฺฐิโต ฯ

นี่ปริจเฉทที่ ๑ ( ชื่อ จิตตสังคหวิภาค ) ในปกรณ์อันรวบรวมซึ่งอรรถแห่งพระอภิธรรม
ที่พระอนุรุทธาจารย์รจนาไว้ จบแล้วโดยย่อเพียงเท่านี้แล

ที่มา http://www.thepathofpurity.com

ไฟล์แนป:
7823b417-7b7c-4b56-9de2-7b37735eb668.gif
7823b417-7b7c-4b56-9de2-7b37735eb668.gif [ 121.71 KiB | เปิดดู 2491 ครั้ง ]

หน้า 7 จากทั้งหมด 7 เขตเวลา GMT + 7 ชั่วโมง
Powered by phpBB © 2000, 2002, 2005, 2007 phpBB Group
http://www.phpbb.com/