ในอดีตกาล เมื่อครั้งพระเจ้าพรหมทัตครองกรุงพาราณสี
พระโพธิสัตว์ถือกำเนิดเป็นกระบืออยู่ในป่าหิมพานต์

เมื่อเจริญวัยก็เป็นสัตว์ใหญ่ที่สมบูรณ์ด้วยเรี่ยวแรง
ครั้งหนึ่งมีลิงซุกซนตัวหนึ่งลงจากต้นไม้มาวิ่งเล่นที่หลังกระบือ
ถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะราดบ้าง จับเขาบ้าง จับหางบ้างแล้วโหนตัวไปมา

แต่กระบือโพธิสัตว์มิได้เอาใจใส่ต่อพฤติกรรมของมันแต่อย่างใด
เพราะมีคุณธรรม คือ ขันติ เมตตา เป็นต้น
เมื่อรุกขเทวดาเห็นพฤติกรรมของลิงซุกซนที่ประพฤติต่อกระบือเช่นนั้น
จึงกล่าวสุภาษิตออกมาว่า

ท่านอาศัยเหตุอะไรจึงอดกลั้นทุกข์ที่ลิงกลับกลอกตัวนี้
ที่มักทำลายมิตรประหนึ่งผู้ให้ความดีทั้งปวง
ท่านจงขวิดมันด้วยเขา จงเหยียบมันด้วยเท้า
ถ้าไม่ห้ามปรามมันเสีย สัตว์ที่โง่เขลาทั้งหลาย
จะมารบกวนเบียดเบียนร่ำไป

กระบือโพธิสัตว์ได้ฟังเช่นนั้น จึงบอกเทวดาตนนั้นให้ทราบว่า
ตนมีศักดิ์ศรีเรื่องชาติ โคตรและอายุสูงกว่าลิงกังตัวนั้นมาก
ถ้าแค่อดทนต่อพฤติกรรมของลิงซุกซนตัวนี้ไม่ได้
ความปรารถนา (พระโพธิญาณ) ของตนจักสำเร็จได้อย่างไร
ครั้นแล้วก็กล่าวสุภาษิตออกมาว่า

"เมื่อลิงตัวนี้สำคัญกระบือตัวอื่นเป็นดุจข้าพเจ้า
จักทำกิริยาเลวทรามอย่างนี้แก่กระบือตัวอื่น
กระบือเหล่านั้นจักฆ่ามันเสียในที่นั้น
เมื่อเป็นเช่นนี้ ความหลุดพ้นจักมีแก่ข้าพเจ้า"

ต่อมาอีก ๒-๓ วัน เมื่อกระบือโพธิสัตว์ไปอยู่ป่าอื่น
กระบือดุร้ายตัวอื่นที่มายืนแทนที่
ลิงกังซุกซนหวังจะมาเล่นกับกระบือนั้นอย่างเคย
จึงโดนกระบือป่าตัวนั้นขวิดตายอยู่ ณ ที่นั้นเอง




(มหิสชาดก ติกนิบาต อุทปานทูสกวรรค ข้อ ๔๓๓-๔๓๕)

คัดลอกจากหนังสือเรื่อง เตือนตนด้วยพุทธโอวาท
เรียบเรียงโดย แก้ว สุพรรโณ
กรุงเทพ : ไพลิน, ๒๕๔๒ หน้า ๑๑-๑๒