พระเจดีย์สุนันทวนารามมหาเจดีย์ วัดสุนันทวนารามและคณะศิษยานุศิษย์ มีความปีติในการเสด็จมา
ของพระบรมสารีริกธาตุจากเมืองกบิลพัสดุ์ ประเทศอินเดีย
สู่วัดสุนันทวนาราม จึงพร้อมร่วมแรงร่วมใจ
เพื่อให้มีการสร้างพระเจดีย์เพื่อประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุองค์นี้
นามว่า
“พระเจดีย์สุนันทวนารามมหาเจดีย์”ในการนี้
อาจารย์นิธิ สถาปิตานนท์ ศิลปินแห่งชาติสาขาศิลปะสถาปัตยกรรม
(แบบร่วมสมัย) และประธานบริษัท สถาปนิก ๔๙ จำกัด
อดีตนายกสมาคมสถาปนิกแห่งประเทศไทย ได้มีจิตศรัทธาออกแบบทางสถาปัตยกรรม
และโครงสร้างพระเจดีย์ขึ้นอย่างงดงาม ถวายแด่วัดป่าสุนันทวนาราม
ขนาดขององค์พระเจดีย์มีเส้นผ่าศูนย์กลาง ๒๒ เมตร สูง ๑๙.๙๙ เมตร
ลานรอบพระเจดีย์ขนาดพื้นที่ ๑,๑๕๖ ตารางเมตร
องค์พระเจดีย์ปิดด้วยโมเสกแก้วสีแดงเข้ม (สีแดงไทย)
ภายในจะมีบุษบกเป็นที่ประดิษฐานขององค์พระประธาน
มีนามว่า
พระพุทธสุนันทปรมาภิมงคล ซึ่งปั้นขึ้นโดยอาจารย์นนทิวรรธน์ จันทนะผะลิน
ศิลปินแห่งชาติสาขาทัศนศิลป์ (ประติมากรรม)
ภายในกำแพงทั้งสี่ด้านจะเป็นการแสดงภาพจิตกรรมฝาผนัง
ผลงานของอาจารย์สาคร โสภา ซึ่งจะบรรยายถึงพระพุทธประวัติ
ในช่วงเวลาที่จัดพิธีถวายพระเพลิงพระสรีระขึ้นที่เมืองกุสินารา
รวมทั้ง ประวัติของวัดสุนันทวนาราม
พระบรมสารีริกธาตุในปีพุทธศักราชที่ ๑ ภายหลังองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
ทรงเสด็จดับขันธปรินิพพานได้ ๗ วัน
ก็ได้จัดพิธีถวายพระเพลิงพระสรีระขึ้นที่เมืองกุสินารา
เมื่อเสร็จสิ้นพิธี กษัตริย์จากแว่นแคว้นต่างๆ ล้วนปรารถนาที่จะขอแบ่งส่วน
พระบรมสารีริกธาตุไปสักการบูชายังเมืองของตน
แต่กษัตริย์มัลละแห่งกรุงกุสินาราไม่ยอม
จึงเป็นเหตุให้กษัตริย์เมืองอื่นๆ ขู่ทำศึกแย่งชิง
โทณพราหมน์จึงออกมาห้ามปรามมิให้รบพุ่งฆ่าฟันกัน
และได้แบ่งส่วนพระบรมสารีริกธาตุแก่ทุกเมืองอย่างเท่าเทียมกัน
บรรดากษัตริย์ที่ได้รับส่วนแบ่งพระบรมสารีริกธาตุไป
ได้แก่ พระเจ้าอชาตศัตรู กษัตริย์แห่งแคว้นมคธ
กษัตริย์ลิจฉวีเมืองเวสาลี กษัตริย์ศากยะเมืองกบิลพัสดุ์
กษัตริย์โกลิยะเมืองรามคาม กษัตริย์ถูลีเมืองอัลลกัปปะ
กษัตริย์มัลละเมืองปาวา และพราหมณ์ผู้ครองเมืองเวฏฐทีปะ
เวลาล่วงเลยไป ๒๔๔๐ ปี
นายวิลเลียม แคลคสตัน เปปเป ได้ขุดพบสถูปโบราณซึ่งภายในบรรจุผอบพระบรมสารีริกธาตุ
ของตระกูลกษัตริย์ราชวงศ์ศากยะ เมืองกบิลพัสดุ์ ประเทศอินเดีย
บนผอบมีอักษรพราหมณ์จารึกไว้ โดยถอดความได้ว่า
“อิยะ สะลิละ นิธะเน พุธะสะ ภะคะวะตะสะ
สากิยานะ สุกิติภาตีนํ สะภะคินิกานะ สะปุตะทาลานะ”
“ที่บรรจุพระสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้านี้
เป็นของศากยราชสุกิติ กับพระภาตาพร้อมทั้งพระภคินี
พระโอรสและพระชายา สร้างขึ้นอุทิศถวายไว้”ทางรัฐบาลอังกฤษซึ่งปกครองประเทศอินเดียอยู่ในขณะนั้น
จึงได้ทูลเกล้าถวายพระบรมสารีริธาตุที่ขุดพบแด่
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ซึ่งเป็นกษัตริย์เพียงพระองค์เดียวในโลกที่ทรงทำนุบำรุงยกย่องพระพุทธศาสนา
พร้อมทั้งขอพระราชทานให้พระองค์ทรงเป็นผู้แจกแบ่ง
พระบรมสารีริกธาตุให้แก่ประเทศพม่า ศรีลังกา รัสเซีย และญี่ปุ่น
ซึ่งเป็นประเทศที่นับถือเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาสืบต่อไป
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชทานแต่งตั้งให้
มหาอำมาตย์นายกเจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) ซึ่งสมัยนั้นดำรงตำแหน่งเป็น
พระยาสุขุมนัยวินิต เป็นหัวหน้าคณะอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุจากประเทศอินเดียมาสู่ประเทศไทย
เมื่อพระยาสุขุมนัยวินิตได้ถวายพระบรมสารีริกธาตุแด่สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
เพื่อนำไปแจกแบ่งแก่ประเทศต่างๆ
และนำไปประดิษฐานยังพระเจดีย์บรมบรรพต (ภูเขาทอง) วัดสระเกศฯ
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระราชทาน
ห่อผ้าที่ใช้บรรจุพระบรมสารีริกธาตุแก่พระยาสุขุมนัยวินิต
เพื่อเป็นที่ระลึกในเหตุการณ์สำคัญครั้งนี้
ซึ่งต่อมาได้เกิดเหตุอัศจรรย์มีแสงเรืองรองออกมาจากห้องที่เก็บห่อผ้านั้น
เมื่อเข้าไปดูก็พบว่ามีพระบรมสารีริกธาตุตกค้างอยู่ในห่อผ้า
พระยาสุขุมนัยวินิตจึงได้นำไปถวายคืนแด่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
แต่พระองค์ยืนยันว่าได้นำพระบรมสารีริกธาตุทั้งหมด
ออกมาด้วยพระหัตถ์ของพระองค์เองจนหมดแล้ว
จึงได้ทรงพระราชทานอนุญาตให้พระยาสุขุมนัยวินิตเก็บพระบรมสารีริกธาตุ
ส่วนที่เหลืออยู่นั้นไว้สักการบูชาเป็นสมบัติประจำตระกูลสืบไป
เมื่อวันที่ ๒๙ มกราคม พ.ศ. ๒๕๔๕ คุณพิมพ์ใจ ณ สงขลา
อุบาสิกาของวัดสุนันทวนาราม
ได้เป็นตัวแทนของคุณยาย คือ
นางสุคนธา ณ สงขลา ทายาทของมหาอำมาตย์นายกเจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม)
ถวายพระบรมสารีริกธาตุจากเมืองกบิลพัสดุ์ ประเทศอินเดีย
ที่ได้รับพระราชทานเป็นสมบัติของตระกูลสืบมา
แต่เมื่อครั้งอัญเชิญมาจากประเทศอินเดีย
แด่พระอาจารย์มิตซูโอะ คเวสโก เจ้าอาวาสวัดสุนันทวนาราม
คณะสงฆ์และศิษยานุศิษย์วัดสุนันทวนาราม ได้พิจารณาเห็นพ้องกัน
มีดำริจัดสร้างพระเจดีย์เพื่อประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุดังกล่าวนั้น
ให้อยู่ในที่อันสมควร ตลอดจนเพื่อเป็นที่กราบไหว้สักการะแก่สาธุชนทั่วไป
งานก่อสร้างกำหนดเริ่มตั้งแต่เมื่อปลายปี พ.ศ. ๒๕๔๗
จนแล้วเสร็จและอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุขึ้นประดิษฐานสู่ยอดพระเจดีย์
พร้อมทั้งมีพิธีสมโภชน์ในวันที่ ๒๗ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๕๔
“พระพุทธสุนันทปรมาภิมงคล” องค์พระประธาน
ประดิษฐานภายในบุษบก ณ “พระเจดีย์สุนันทวนารามมหาเจดีย์” 
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 
สัทธิวิหาริก-อันเตวาสิก 
