ลานธรรมจักร
http://www.dhammajak.net/forums/

พระราชปุจฉาในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=25&t=26435
หน้า 2 จากทั้งหมด 2

เจ้าของ:  กุหลาบสีชา [ 23 ต.ค. 2009, 19:49 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: พระราชปุจฉาในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

• สมเด็จพระวันรัต (แดง) วัดสุทัศน์
ครั้งยังเป็นพระเทพกวี


o นิพพานํ นั้นโดยพยัญชนะว่า
ออกจากตัณหาเป็นเครื่องเย็บร้อยไว้
อย่างหนึ่งแปลว่า ดับ
คือเป็นธรรมดับเพลิงราคะ โทสะ โมหะ ชื่อว่านิพพาน

:b8: :b8: :b8:

เจ้าของ:  กุหลาบสีชา [ 23 ต.ค. 2009, 19:51 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: พระราชปุจฉาในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

• พระธรรมภาณพิลาศ (ผ่อง) วัดประยูรวงศาวาส
เมื่อยังเป็นพระโพธิวงศ์


o นิพพานศัพท์ มีเนื้อความวิภาคมากหลายอย่างนัก
ถ้าจะแยกสั้นๆ นิพพานํ แปลว่า ของเป็นที่ดับกิเลสเท่านี้
จึงจะสรุปความได้มากกว่าอื่น

:b8: :b8: :b8:

เจ้าของ:  กุหลาบสีชา [ 23 ต.ค. 2009, 19:54 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: พระราชปุจฉาในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

• สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (แสง) วัดราชบุรณะ
ครั้งยังเป็นพระราชมุนี


o คำว่านิพพาน ที่พระโคดมสัมมาสัมพุทธเจ้า
ตรัสสรรเสริญว่าเลิศกว่าธรรมทั้งหลายนั้น
คำประเภทตามสังเกตในพระปริยัติว่า นิพพานดังนี้

นิพพาน นั้นคือนามธรรมอย่างหนึ่ง
ชื่ออสังขตธาตุ ชื่ออสังขตธรรม
เป็นสภาวะอันทรงเป็นปกติของตน อวิชชาแลตัณหาเป็นต้น
ซึ่งเป็นปัจจัยธรรมไม่ประชุมแต่งได้

กล่าวโดยปริยายยักเยื้องแยกเป็นสอง
คือ สอุปาทิเสส คือ อนุปาทิเสส


นิพพานเป็น ๓ คือดับสังขารทุกข์ในภพ ๓
เป็น ๕ คือรำงับในกามคุณ ๕
เป็น ๖ คือทำลายตัณหาในอารมณ์ ๖

อสังขตธาตุนั้น ท่านผูกพยัญชนะเป็นที่สังเกต
กล่าวคุณวิเศษของธรรมนั้นว่า นิพพาน
ธรรมอันออกแล้วจากตัณหา โดยบทว่า

วานโต นิกฺขนฺตํ นิพฺพานํ
ธรรมอันใดออกแล้วจากตัณหา ธรรมนั้นชื่อว่านิพพาน


นตฺถิ เอตฺถ วานนฺติ นิพฺพานํ
ตัณหาไม่มีในอสังขตธรรมนี้เพราะเหตุนั้น
อสังขตธรรมนั้น จึงชื่อว่านิพพาน เป็นที่ไม่มีตัณหา


นัยหนึ่ง

อธิคเต วานสฺส อภาโวติ นิพฺพานํ
อสังขตธรรมบุคคลได้สำเร็จแล้ว ตัณหามิได้มี
เพราะเหตุนั้นอสังขตธรรม
จึงว่า นิพพานธรรมอันไม่มีตัณหา


โดยอธิบายความว่า อสังขตธรรมนั้น
ให้ผู้ที่สำเร็จแล้วมิให้มีตัณหาดังนี้


ได้รับพระราชทานโดยอรรถสันนิษฐานดังนี้

:b8: :b8: :b8:

เจ้าของ:  กุหลาบสีชา [ 23 ต.ค. 2009, 19:57 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: พระราชปุจฉาในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

• พระญาณสมโพธิ (อิ่ม) วัดมหาธาตุ

o พระบาลีนิพพานสูตรว่า

โย โข ราคกฺขโย โทสกฺขโย โมหกฺข โย อิทํ วุจฺจติ นิพฺพานํ
ธรรมสิ่งใดที่ทำให้ ราคะ โทสะ โมหะสิ้นไป ธรรมสิ่งนี้ชื่อว่า นิพพาน


คำอธิบายในนิพพานศัพท์
โดยบทที่มีใน คัมภีร์พระมงคลทีปนี ในบท นิพพานสัจฉิกิริยานั้น

นิพพานศัพท์นี้แปลว่า เป็นที่ดับแห่งเพลิง ราคะ โทสะ โมหะ
อีกนัยหนึ่ง นิพพานศัพท์แปลว่า ออกแล้วจากตัณหาเป็นที่ยังจิตให้หลง

:b8: :b8: :b8:

(ที่มา “พระราชปุจฉาในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕
พระราชปุจฉาที่ ๑ ว่าด้วยเรื่องแปลศัพท์นิพพาน”
ใน ประชุมพระราชปุจฉา เล่ม ๒:
สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร จัดพิมพ์เผยแพร่ ปี พ.ศ. ๒๕๕๐, หน้า ๔๑๔-๔๒๒)

หน้า 2 จากทั้งหมด 2 เขตเวลา GMT + 7 ชั่วโมง
Powered by phpBB © 2000, 2002, 2005, 2007 phpBB Group
http://www.phpbb.com/