พ ร ะ น า ม บั ต ร ข อ ง.....พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
จากบทสัมภาษณ์ของ คุณฮิโรมิ อินาโยชิ
นักออกแบบชาวญี่ปุ่น ซึ่งเป็นผู้ออกแบบ “พระนามบัตร”
ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ชุดที่ท่านผู้อ่านเห็นอยู่นี้
ในวารสาร “ในวงการพิมพ์” (http://www.thethaiprinter.com) กล่าวไว้ว่า
การได้รับโอกาสเป็นผู้ออกแบบ “พระนามบัตรในหลวง”
นั้นมีที่มาจากการจัดนิทรรศการแสดงผลงานการออกแบบสัญลักษณ์และสี
ในงานของ สหประชาชาติ ณ โรงแรมพลาซ่าแอทธินี เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๕
และมีบุคคลในสำนักพระราชวังไปเห็นฝีมือ
จึงให้ความสนใจและหารือถึงการสร้างสรรค์ผลงานเพื่อถวายในหลวง
เนื่องในวโกาสครบรอบ ๗๕ พรรษา
โดยสรุปสุดท้ายที่การออกแบบนามบัตรจำนวน ๔ แบบ ดังนี้
แบบที่ ๑ มีคอนเซ็ปต์มาจากตัว “A” ซึ่งเป็นพระนามของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ คือ “อดุลยเดช”
และส่วนของจุดสีที่อยู่ภายในแทนสีของแก้วนพรัตน์หรืออัญมณี ๙ ประการ
อันเป็นสัญลักษณ์ของพระมหากษัตริย์
แบบที่ ๒ มีคอนเซ็ปต์มาจากการพนมมือไหว้ของคนไทยอันเป็นเอกลักษณ์ที่สื่อได้ถึงความเป็นคนไทย
ขณะเดียวกัน ก็มีจุดสีของแก้วนพรัตน์รายล้อมอยู่ภายใน
สื่อถึงความเป็นพระมหากษัตริย์ของไทย
แบบที่ ๓ มีคอนเซ็ปต์มาจากเครื่องดนตรีคือแซกโซโฟน ซึ่งในหลวงทรงโปรดเป็นพิเศษ
และมีจุดสีของแก้วนพรัตน์แสดงเอกลักษณ์ของพระมหากษัตริย์อีกเช่นกัน
แบบที่ ๔ มีคอนเซ็ปต์มาจากพระนาม “ภูมิพล”ซึ่งเมื่อเขียนเป็นภาษาอังกฤษจะขึ้นต้นด้วยตัว “B”
แล้วออกแบบรูปร่างทำเป็นปีกพญาครุฑ
ภายในบรรจุจุดสีของแก้วนพรัตน์แสดงเอกลักษณ์พระมหากษัตริย์
เพื่อให้เป็นในแนวทางเดียวกันหมด
เป็นที่น่าสังเกตุว่า การออกแบบ “พระนามบัตร”
จะเน้นภาพสัญลักษณ์มากกว่าการสื่อความหมายด้วยภาษาของตัวอักษร
ดังที่ปรากฏในนามบัตรทั่วไป
โดยที่ คุณฮิโรมิ อธิบายว่า
จริง ๆ แล้วการออกแบบนามบัตรทั่วไปส่วนใหญ่ไม่ถูกต้อง
ถ้าพูดถึงระดับนานานาชาติ
จะนิยมทำสัญลักษณ์มากกว่าใช้ภาษาของตัวอักษร
“นามบัตรที่ดีจะไม่นิยมพิมพ์ชื่อตัวเองหรือชื่อบุคคลขนาดใหญ่
ตัวหนังสือจะออกแบบเพียงให้ดูเป็นมันขึ้นมาและสื่อภาษาเล็กน้อยเท่านั้น
โดยเฉพาะอย่างยิ่งนามบัตรของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ
ก็คงไม่จำเป็นต้องเน้นชื่อ
และไม่จำเป็นต้องใส่ที่อยู่หรือเบอร์โทรศัพท์
สื่อเพียงแค่เป็นพระมหากษัตริย์ของไทยก็เพียงพอ”
คุณฮิโรมิ กล่าวว่า
จริง ๆ แล้วการออกแบบสัญลักษณ์ไม่เหมือนกับภาพวาดทั่วไป
ที่มองเห็นของจริงแล้ววาดภาพเหมือนออกมา
แต่งานออกแบบของตนเองไม่ได้มองภาพจริงวาดภาพเหมือน
แต่เป็นการใช้จิตนาการนึกภาพออกมาเป็นสัญญลักษณ์แทนตัวบุคคล
เมื่อถามว่า ความคิดขณะออกแบบ
ตั้งใจเพื่อให้ในหลวงใช้พระราชทานแก่บุคคลอื่นด้วยหรือไม่
คุณฮิโรมิหัวเราะก่อนตอบว่า
ก็เห็นพระองค์ท่านมีการพระราชทานเช่นกัน
ดังจะเห็นได้จากการมีรับสั่งให้พิมพ์เพิ่มด้วย
โดยใช้โรงพิมพ์ที่ประเทศญี่ปุ่นเป็นผู้ดำเนินการ
แต่พระนามบัตรซึ่งเป็นการออกแบบสัญลักษณ์นี้
เป็นการใช้ส่วนพระองค์มากและไม่เป็นทางการ
เพราะส่วนที่เป็นทางการในหลวงท่านก็มีตราประจำรัชกาล
หรือตราสัญลักษณ์เนื่องในวโรกาสต่าง ๆ อยู่แล้ว
ความคิดขณะออกแบบจึงไม่ได้มุ่งให้เป็นงานเป็นการมากนัก
อย่างไรก็ตาม ความคิดขณะออกแบบนั้น
สิ่งที่คำนึงถึงอย่างมากคือเรื่องระบบการพิมพ์
ซึ่งจะต้องมีลูกเล่นให้แปลกตา
มีความหมายและลูกเล่นที่ไม่ซ้ำแบบใคร
หรือทำการพิมพ์ลอกเลียนแบบไม่ได้ง่าย ๆ
“ระบบการพิมพ์จะค่อนข้างพิถีพิถัน
อย่างเช่น การใช้สีพิเศษ
กระดาษก็จะต้องเป็นของ Arjo Wiggins Fine
ซึ่งเป็นกระดาษของฝรั่งเศส
เครื่องพิมพ์ก็จะกำหนดให้ต้องใช้
เครื่องพิมพ์โรแลนด์และไฮเดลเบิร์กเท่านั้น
รวมทั้งอื่น ๆ ซึ่งจะมีการกำหนดรายละเอียดปลีกย่อย
ให้โรงพิมพ์ดำเนินการทั้งหมดเลย
รวมทั้งจะเข้าไปดูแลและควบคุมการพิมพ์งานด้วยตัวเองด้วย”
ขั้นตอนการพิมพ์ “พระนามบัตร”
จะทำการพิมพ์สีพื้นก่อนแล้วทำการพิมพ์ฟอยล์ตบท้าย
โดยในส่วนจุดสีของนพรัตน์หรือสีอัญมณีทั้ง ๙ เม็ด
จะต้องพิมพ์ทั้งหมด ๑๘ สี
กล่าวคือ พิมพ์ครั้งแรกจำนวน ๙ สี หรือ ๑ รอบ
และพิมพ์ ๙ สีอีก ๑ รอบทับอีกครั้งหนึ่ง
ซึ่งเท่ากับว่า แต่ละสีจะมีการพิมพ์ ๒ ครั้ง
โดยกว่าจะได้งานออกมาดังที่ตั้งใจ
ต้องทำการปรู๊ฟถึง ๑๒ ครั้ง
ที่มา : http://www.thethaiprinter.com
จะมีกี่คนคะที่รู้ว่าในหลวงของเรา ทรงมี พระนามบัตร ด้วย
ขอพระองค์ทรงพระเจริญยิ่งยืนนาน