พระพุทธไสยาส (พระนอน) ทางด้านพระพักตร์ขององค์พระ
พระพุทธไสยาส (พระนอน)
ทางด้านพระปฤษฎางค์ (ด้านหลัง) ขององค์พระ
---------
ไหว้พระประธาน ๗๗ จังหวัด พระพุทธไสยาส หรือ “พระนอน”
พระประธานในพระวิหารพระพุทธไสยาส (พระวิหารพระนอน)
วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ราชวรมหาวิหาร (วัดโพธิ์)
“วัดโพธิ์” หรือ “วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ราชวรมหาวิหาร”
เดิมชื่อว่า “วัดโพธาราม” เป็นวัดโบราณเก่าแก่
ซึ่งราษฎรสร้างขึ้นมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี
แม้ไม่ปรากฏหลักฐานการสร้างวัดโพธารามที่แน่ชัด
แต่สันนิษฐานว่าน่าจะสร้างขึ้นหลังจากปีพุทธศักราช ๒๒๓๑
ในรัชกาลสมเด็จพระเพทราชาต่อกับรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
เป็นวัดราษฎร์ขนาดเล็กอยู่ในเขตตำบลบางกอก ปากน้ำเจ้าพระยา เมืองธนบุรี
ชาวบ้านเรียกกันทั่วไปว่า “วัดโพธิ์” มาจนถึงกระทั่งทุกวันนี้
พระวิหารพระพุทธไสยาส หรือ พระวิหารพระนอน
วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ราชวรมหาวิหาร (วัดโพธิ์)
ภายในประดิษฐาน “พระพุทธไสยาส” หรือ “พระนอน” ปางโปรดอสุรินทราหู
ซึ่งพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๓ โปรดเกล้าฯ
ให้สร้างขึ้นในคราวปฏิสังขรณ์วัดครั้งใหญ่เมื่อ จ.ศ.๑๑๙๓ พ.ศ.๒๓๗๕
โดยสร้างองค์พระขึ้นก่อนแล้วจึงสร้างพระวิหารครอบองค์พระในภายหลัง
“พระพุทธไสยาส” หรือ “พระนอนวัดโพธิ์” ได้รับการยกย่องว่าเป็น
พระพุทธไสยาสที่มีพุทธลักษณะงดงามเป็นอันดับต้นๆ แห่งสยามประเทศ
ขนาดองค์พระยาว ๑ เส้น ๓ วา (๔๖ เมตร)
ความสูงจากพื้นถึงยอดพระเกตุมาลา ๑๕ เมตร
เฉพาะพระพักตร์จากไรพระศก (ไรผม) ถึงพระหนุ (คาง)
ยาว ๑๐ ศอก (๕ เมตร) กว้าง ๕ ศอก (๒.๕๐ เมตร)
พระพุทธบาท ยาว ๕ เมตร สูง ๓ เมตร
จัดว่าเป็นพระนอนที่มีขนาดองค์ใหญ่ที่สุดในกรุงเทพมหานคร
และใหญ่เป็นอันดับสามของประเทศไทย
รองลงมาจากพระนอนจักรสีห์ วัดพระนอนจักรสีห์ วรวิหาร จ.สิงห์บุรี
ซึ่งขนาดองค์พระยาว ๑ เส้น ๓ วา ๒ ศอก ๑ คืบ ๗ นิ้ว (๔๗.๔๐ เมตร)
และพระนอนกลางแจ้ง วัดขุนอินทประมูล จ.อ่างทอง
ซึ่งขนาดองค์พระยาว ๑ เส้น ๕ วา (๕๐ เมตร)
ดำเนินการสร้างโดยช่างสิบหมู่หลวง โดยมี
พระองค์เจ้าลดาวัลย์ กรมหมื่นภูมินทรภักดี เป็นผู้กำกับดูแลการก่อสร้าง
เป็นพระพุทธรูปก่ออิฐถือปูน ลงรักปิดทองเหลืองอร่ามทั้งองค์
ในขณะที่พระพักตร์อิ่มเอิบ ดูขรึมขลังงดงามสมส่วน เปี่ยมไปด้วยพลังแห่งศรัทธายิ่งนัก
เชื่อกันว่าเป็นปางโปรดอสุรินทราหู ในคติที่กล่าวว่า เพื่อลดทิฐิของอสุรินทราหู ผู้เป็นยักษ์
เรื่องการสำคัญผิดถึงความยิ่งใหญ่ของตัวตน ที่ถือตัวว่ามีร่างกายใหญ่โตกว่ามนุษย์
พระพุทธเจ้าจึงทรงเนรมิตพระวรกายให้ใหญ่กว่ายักษ์
ลักษณะพระพุทธไสยาสโดยทั่วๆ ไป มีลักษณะบรรทมตะแคงขวา
พระบาทขวาเลื่อมพระบาทซ้าย แต่พระพุทธไสยาสวัดโพธิ์นั้น
มีความแตกต่างออกไปเป็นเอกลักษณ์พิเศษ
คือ พระบาททั้งซ้ายและขวานั้นซ้อนเสมอกัน
อาจเป็นความตั้งใจของช่างสิบหมู่หลวงผู้สร้างที่ตั้งใจจะแสดงลวดลาย
ลักษณะเป็นภาพมงคล ๑๐๘ ประการ บนฝ่าพื้นพระบาททั้งสองก็เป็นได้
ที่น่าทึ่งคือ ลายจำหลักมุกภาพมงคล ๑๐๘ ประการ
ที่งดงามโดดเด่นอย่างยิ่งบนฝ่าพื้นพระบาททั้งสองข้าง
ซึ่งเป็นลายศิลปะไทยกับจีนผสมผสานกันกลมกลืนลงตัวอย่างประณีตศิลป์
หากพิจารณาแล้ว ภาพมงคล ๑๐๘ ประการ และลวดลายภูเขาต่างๆ
ในป่าหิมพานต์ เป็นคติแบบไทยที่รับมาจากชมพูทวีป
ส่วนภาพนก หงส์ ภูเขา เมฆ ฯลฯ รวมทั้งแนวคิดเรื่องฮวงจุ้ยเป็นคติแบบจีน
อนึ่ง การประดับลวดลายจำหลักมุกภาพมงคล ๑๐๘ ประการไว้ที่ฝ่าพระบาทนั้น
เป็นไปตามคติอินเดียโบราณที่เชื่อว่าพระพุทธเจ้าทรงมีพุทธลักษณะสำคัญอย่างหนึ่ง
คือ ฝ่าพระบาทมีลายมงคล ๑๐๘ ประการ ได้แก่ ปราสาท หอยสังข์ ช้าง แก้ว
นก หงส์ ภูเขา เมฆ ฯลฯ ตรงกลางเป็นรูปกงจักรตามตำรามหาปุริสลักขณะ
แสดงถึงพระบุญญาบารมีอันแรงกล้า ซึ่งหากเป็นพระพุทธรูปปางอื่นๆ
จะมองไม่เห็น ยกเว้นพระพุทธรูปปางไสยาสน์
ทำให้ช่างผู้สร้างบรรจงประดับลวดลายอันวิจิตรไว้อย่างเต็มที่
พระพุทธไสยาส (พระนอน)
ขนาดองค์ใหญ่ที่สุดในกรุงเทพฯ
และใหญ่เป็นอันดับสามของประเทศไทย
พระบาทซ้ายและขวาซ้อนเสมอกัน
ลายจำหลักมุกภาพมงคล ๑๐๘ ประการ
ที่พระบาทพระพุทธไสยาส (พระนอน)
๑ ในลายจำหลักมุกภาพมงคล ๑๐๘ ประการ
ที่พระบาทพระพุทธไสยาส (พระนอน)
ภายในพระวิหารพระพุทธไสยาส (พระวิหารพระนอน)
พระวิหารพระพุทธไสยาส (พระวิหารพระนอน)
“นายทวารบาล” ตุ๊กตาสลักหินรูปฝรั่งถือกระบอง
ที่ซุ้มประตูทางเข้าพระวิหารพระพุทธไสยาส
(พระวิหารพระนอน)
คัดลอกเนื้อหามาจาก...วัดประจำรัชกาลที่ ๑ : วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=24&t=19426