[สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ (ม.ร.ว.ชื่น นภวงศ์ สุจิตฺโต)
สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ ๑๓ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ วัดบวรนิเวศวิหาร]
พระศาสนาไม่มีกำหนดอายุ
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์
วัดบวรนิเวศวิหาร กรุงเทพมหานคร
มีอาจารย์บางท่านแสดงไว้ว่า
พระพุทธศาสนาเมื่อล่วงไปได้ ๑๐๐ ปี จะไม่มีพระอรหันต์
ล่วงไปอีก ๑๐๐ ปีจะไม่มีพระอนาคามี
ล่วงไปอีก ๑๐๐ ปีจะไม่มีพระสกิทาคามี
ล่วงไปอีก ๑๐๐ ปีจะไม่มีพระโสดาบัน
ในบัดนี้พระพุทธศาสนาล่วงมาถึง ๒๕๐๐ ปีแล้ว
ก็เป็นอันไม่มีพระอริยะ
ท่านที่แสดงเช่นนี้ค้านกับพระพุทธภาษิตที่แสดงพระคุณธรรมไว้ว่า
“อากาลิโก” ไม่ประกอบด้วยกาล
คือใครประพฤติเมื่อไร ก็ได้ผลเมื่อนั้น ตามสมควรแก่ปฏิบัติ
แม้พระพุทธภาษิตตอนที่แสดงไว้ในเวลาจะปรินิพพานก็แสดงว่า
“เมื่ออริยมรรคยังมีองค์ ๘ ยังมีอยู่เพียงไร โลกก็จะไม่ว่างเปล่าจากพระอรหันต์”
นี้ควรหมายความว่า อริยมรรคมี องค์ ๘ มีที่บุคคลผู้ใด ในเวลาใด
ในเวลานั้นโลกก็จะไม่ว่างเปล่าจากพระอรหันต์
อย่าว่าถึงพระพุทธศาสนาที่มีอยู่เลย
แม้สิ้นพระพุทธศาสนาแล้ว ท่านก็ยังแสดงว่า
พระปัจจเจกโพธิ ท่านผู้ตรัสรู้เองโดยชอบ และรู้เฉพาะตน
ก็ยังปรากฏเกิดขึ้นได้
ด้วยเหตุนี้แหละ คนที่เข้าใจว่าศาสนาล่วงมาเท่านั้น
หมดพระอริยะชนชั้นนั้น
จนบัดนี้หมดพระอริยะดังนี้
เป็นความเห็นที่ค้านพระพุทธศาสนา
คือคำสอนของสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ว่า
“สัจจธรรมเป็นอกาลิโก ไม่ประกอบด้วยกาล” ดังนี้
ที่มา : พระศาสนาไม่มีกำหนดอายุ ใน “นัยแห่งความจริง”
พระนิพนธ์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์,
พิมพ์ครั้งที่ ๒, โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.