การนั่งสมาธิแล้วจิตใจไม่สงบ ควรจะอาศัยหลักกว้างๆ ดังนี้
(1) พยายามใช้ชีวิตให้เรียบง่าย อะไรที่พอจะตัดออกได้ก็ให้ตัดออกไปเสีย
โดยเฉพาะภารกิจทั้งหลายที่ทำให้เกิดความกังวลใจ
(2) รักษาศีลให้ดี ดำรงชีวิตอยู่ในหลักศีลธรรมทั้งต่อหน้าและลับหลังผู้อื่น
(3) ระมัดระวังอารมณ์ ที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวันไม่ให้เกิดยินดีหรือยินร้าย
ไม่ให้เกิดความไหวหวั่นเมื่อกระทบอารมณ์
หรือเมื่อกระทบอารมณ์แล้วก็ให้รีบจัดการให้เรียบร้อย
แก้ปัญหาให้เสร็จ แล้วปล่อยวางเสียไม่ปล่อยให้อารมณ์ตกค้างอยู่ในใจ
เมื่อมีเวลาว่างก็พยายามจับลมบ่อยๆ หรือใช้ลมหายใจเป็นกัลยาณมิตร
(4) พยายามนั่งสมาธิอย่างสม่ำเสมอ
ประมาณ 20 นาที หรือครึ่งชั่วโมง วันละ 2–3 ครั้ง
การนั่งสมาธิอย่างสม่ำเสมอนั้น แม้จิตจะสงบหรือไม่สงบก็ไม่เป็นไร
ให้เราพยายามดูที่จิต โดยทำใจกลางๆ แล้วเจริญสติ
อย่ายินดียินร้ายกับความสงบหรือไม่สงบ
ถ้าเกิดความไม่สงบให้มองเป็นธรรมะ ที่เกิดขึ้นแล้วไม่นานก็จะดับลงไปเอง
ถ้าเราเกิดยินดีก็จะหลงไปตามอารมณ์นั้น แล้วคิดปรุงแต่งไปเรื่อยๆ
แต่ถ้ายินร้าย ก็จะเกิดความไม่พอใจในตัวเอง เกิดความเดือนร้อนขึ้นในใจอีก
โดยสรุปแล้วก็อยู่ที่การ “คิดดี พูดดี ทำดี” นั่นเอง
ถ้ารักษาใจให้เป็นปกติในชีวิตประจำวันได้แล้ว ก็จะช่วยให้นั่งสมาธิได้ง่ายขึ้น
คัดลอกบางส่วนจาก...ปัญหา 108 (1)
โดย พระอาจารย์มิตซูโอะ คเวสโก
วัดป่าสุนันทวนาราม
บ้านท่าเตียน ต.ไทรโยค อ.ไทรโยค จ.กาญจนบุรี
