ในพระสูตร มีพุทธพจน์ที่ตรัส ถึง สมถะ คู่กับ วิปัสสนา มากมาย

ที่ชัดเจนมากอีกจุดหนึ่ง คือ

http://larndham.net/cgi-bin/tread.pl?st ... yte=535516


[๕๖๑] ชื่อว่าโพชฌงค์

เพราะอรรถว่า ตรัสรู้ความไม่ฟุ้งซ่านแห่งสมถะ ว่าตรัสรู้ความพิจารณาเห็นแห่งวิปัสนา
ว่า ตรัสรู้ความมีกิจเป็นอันเดียวกันแห่งสมถะและวิปัสนา
ว่า ตรัสรู้ความไม่ล่วงเกินกันแห่งธรรมที่คู่กัน



ถึงแม้น สมถะ และ วิปัสสนา จะมีนัยยะที่แยกแยะความแตกต่างในความหมาย และ อานิสงส์ได้ (สมถะมีอานิสงส์คือความไม่ฟุ้งซ่าน ส่วนวิปัสสนามีอานิสงส์คือความเห็นแจ้ง)

แต่ สมถะ และ วิปัสสนา แยกขาดออกจากกันไม่ได้ครับ ต้องประชุมรวมกันเป็นอริยมรรคสมังคี ...เช่น จากพระสูตร "ความมีกิจอันเดียวกันแห่งสมถะและวิปัสสนา"... คือ ทั้งสมถะ และ วิปัสสนา ต่างรวมกันเป็นองค์อริยมรรคสมังคี เพื่อนำไปสู่การสิ้นทุกข์ นั่นเอง

สมถะในอริยมรรคสมังคี



พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๑ สุตตันตปิฎกที่ ๒๓ ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค

http://larndham.net/cgi-bin/tread.pl?st ... yte=109458


[๑๔๗] อริยมรรคสมังคีบุคคล ย่อมเผาสังกิเลสที่ยังไม่เกิด ด้วยโลกุตตรฌานที่เกิดแล้ว

เพราะเหตุนั้น ท่านจึงกล่าวโลกุตตรฌานว่าเป็นฌาน

บุคคลนั้นย่อมไม่หวั่นไหวเพราะทิฐิต่างๆ เพราะความเป็นผู้ฉลาดในฌานและวิโมกข์

ถ้าพระโยคาวจรตั้งใจมั่นดีแล้ว ย่อมเห็นแจ้ง ฉันใด
ถ้าเมื่อเห็นแจ้ง ก็พึงตั้งใจไว้ให้มั่นคงดี ฉันนั้น

สมถะและวิปัสสนาได้มีแล้วในขณะนั้น ย่อมเป็นคู่ที่มีส่วนเสมอกันเป็นไปอยู่



.....................................


พระสูตรนี้ ระบุชัดเจนว่า
ในขณะ ที่บังเกิดอริยมรรคสมังคี นั้น

สมถะและวิปัสสนาได้มีแล้วในขณะนั้น ย่อมเป็นคู่ที่มีส่วนเสมอกันเป็นไปอยู่


คือ ต้องไม่มีการ"แยกขาด" สมถะ ออกจาก วิปัสสนา ...จึง จะบังเกิดมรรคสมังคี ขึ้นได้




ปล...

คำว่า "ตั้งใจมั่นดีแล้ว" คือ สัมมาสมาธิ

คำว่า"เห็นแจ้ง" คือ สัมมาญาณะ

บทธรรมมาจาก พระไตรปิฎก

กล่าวถึง สมถะ และ วิปัสสนา ที่เป็นองค์แห่งมรรค นับเนื่องในมรรค

และ สามารถอธิบาย-ขยายความ ความเห็นข้างต้นได้ดี



[๒๕๓] สมถะ มีในสมัยนั้น เป็นไฉน?

ความตั้งอยู่แห่งจิต ความดำรงอยู่แห่งจิต ความมั่นคงแห่งจิต ความไม่ส่ายไปแห่งจิต
ความไม่ฟุ้งซ่านแห่งจิต ภาวะที่จิตไม่ส่ายไป ความสงบ สมาธินทรีย์ สมาธิพละ ความตั้งใจชอบ สมาธิสัมโพชฌงค์ อันเป็นองค์แห่งมรรค นับเนื่องในมรรค ในสมัยนั้น
อันใด นี้ชื่อว่า สมถะ มีในสมัยนั้น.



๒๕๔] วิปัสสนา มีในสมัยนั้น เป็นไฉน?

ปัญญา กิริยาที่รู้ชัด ความวิจัย ความเลือกสรร ความวิจัยธรรม ความกำหนดหมาย
ความเข้าไปกำหนด ความเข้าไปกำหนดเฉพาะ ภาวะที่รู้ ภาวะที่ฉลาด ภาวะที่รู้ละเอียด ความ รู้แจ่มแจ้ง ความค้นคิด ความใคร่ครวญ ปัญญาเหมือนแผ่นดิน ปัญญาเครื่องทำลายกิเลส ปัญญาเครื่องนำทาง ความเห็นแจ้ง ความรู้ชัด ปัญญาเหมือนปฏัก ปัญญา ปัญญินทรีย์ ปัญญาพละ ปัญญาเหมือนศาตรา ปัญญาเหมือนปราสาท ความสว่างคือปัญญา แสงสว่างคือปัญญา ปัญญาเหมือนประทีป ปัญญาเหมือนดวงแก้ว ความไม่หลง ความวิจัยธรรม สัมมาทิฏฐิ ธรรมวิจยสัมโพชฌงค์ อันเป็นองค์แห่งมรรค นับเนื่องในมรรค ในสมัยนั้น
อันใด นี้ชื่อว่า วิปัสสนามีในสมัยนั้น.


พึงสังเกตุ....

คำว่า"สมถะ"ในพระสูตรนี้(และ อีกหลายๆพระสูตร)
เป็นองค์ประกอบแห่งอริยมรรค....
ซึ่งตรงกับคำว่า สัมมาสมาธิ หรือ โลกุตรฌาน นั่นเอง

ขอบพระคุณท่านๆ

ภาวนาก็เหมือนกับไม้ท่อนเดียว
วิปัสสนาอยู่ปลายท่อนทางนี้ สมถะอยู่ปลายท่อนทางนั้น
ถ้าเรายกไม้ท่อนนี้ขึ้น ปลายไม้จะขึ้นข้างเดียวหรือสองข้าง
ถ้าเรายกไม้ท่อนนี้ขึ้น ปลายทั้งสองข้างจะขึ้นด้วย

แล้วสมถะก็อยู่อีกปลายไหมท่าน