พระพุทธเจ้าเสวยภัตตาหารมื้อเดียวจริงหรือ ?

พระพุทธเจ้าเสวยมื้อเดียวจริง แต่ความมื้อเดียวของคนบางคน
ในสมัยนี้กับมื้อเดียวของพระพุทธเจ้าไม่เหมือนกัน

ไม่เหมือนกันอย่างไร ?

คนโดยมากสมัยนี้ คิดว่าฉันมื้อเดียวหมายถึง ฉันครั้งเดียวในเวลาเช้า
(ความเห็นนี้หมายถึงพระผู้ถือเอกาสนิกธุดงค์ คือ ถือการฉันมื้อเดียวก็สมควร
แต่หากหมายถึงมื้อเดียวของพระพุทธเจ้าก็ไม่สมควร)

พระพุทธเจ้าเสวยมื้อเดียวนับตั้งแต่เวลาแสงอรุณขึ้นถึงเที่ยงวัน
ถึงจะเสวยหลายหนก็ยังเรียกว่าเสวยมื้อเดียว ในสมัยพุทธกาลมี
ปาตราสภัต(อาหารเช้า)
และสายมาสภัต(อาหารเย็น) พระภิกษุ สามเณรและคฤหัสถ์ผู้เป็นอนาคามี
เป็นผู้บริโภคมื้อเดียวเหมือนพระพุทธเจ้า คือ บริโภคแต่ปาตราสภัตนั่นเอง

โดยยกหลักฐานจากพระไตรปิฎกอีกด้วย
วากฺยํ สาธกวิกลํ ยํ ตํ โหติ พหฺวาครุ*.

โบราณจารย์ทั้งหลายกล่าวว่า"คำพูดที่ปราศจากหลักฐานเป็นคำพูดที่ไม่หนักแน่น"

นักศึกษาค้นคว้าพุทธรรมในสมัยนี้ไม่อยากรับคำอันปราศจากหลักฐาน
เพราะฉะนั้น อาตมาภาพจะยกสาธกหลักฐานจากพระไตรปิฎก อรรถกถา และฎีกา
เพื่อให้นักศึกษายอมรับ

เอกภตฺติโก สมโณ โคตโม รตฺตูปรโต วิรโต วิกาลโภชนา*
เอกํ ภตฺตํ เแกภตฺตํ, ตํ อาส อตฺถีติ เอกภตฺติโก.*

พระสมณโคดมฉันหนเดียว เว้นฉันในราตรี งดเว้นการฉันในเวลาวิกาล



......................................
* ราชาธิราชนามมตฺถทีปนี
*ที.สี. ๙/๑๐/๕
*ที.ฎี.๑๔๙

อธิบายการเสวยมื้อเดียวของพระพุทธเจ้า

เอกภตฺติโกติ ปาตราสภตฺตํ สายมาสภตฺตนฺติ เทฺว ภตฺตานิ.
เตสุ ปาตราสภตฺตํ อนฺโตมชฺฌนฺหิเกน ปริจฺฉินฺนํ อิตรํ มชฺฌนฺหิกโต
อุทฺธํ อนฺโตอรุเณน. ตสฺมา อนฺโตมชฺฌนฺหิเก ทสกฺขตฺตุํ ภุญฺชมาโนปิ เอกภตฺติโกว โหติ.*

คำว่า เอกภตฺติก มีอธิบายว่า ภัต ๒ มื้อ คือ ภัตที่ควรบริโภค เวลาเช้า ๑
ภัตที่พึงบริโภคเวลาเย็น ๑ ในภัต ๒ มื้อนั้นภัตที่พึงบริโภคเวลาเช้ากำหนดด้วย
เวลาในเที่ยงวัน ภัตที่พึงบริโภคเวลาเย็น กำหนดด้วยเวลาเกินเที่ยงวัน
ภายในก่อนอรุณขึ้น ฉะนั้นแม้จะฉันสัก ๑๐ หน ในเวลาเที่ยงวัน ก็เป็นผู้ฉันมื้อเดียวอยู่นั่นเอง

นอกจากนี้พระเจ้าสุทโธทนมหาราช ผู้เป็นพระบิดาของพระพุทธเจ้า
เสด็จไปกรุงกบิลพัสดุ์ครั้งแรกในเวลานั้น อาตมาจะแสดงการลำดับ
ของการถวายข้าวต้ม ของเคี้ยวและภัตตาหารของพระเจ้าสุทโธนในตอนเช้า

อปรภาเค สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตตฺวา อนุปุพฺเพน
ราชคหํ คนฺตฺวา กปิลวตฺถุํ อนุปฺปตฺตสฺส สุโธทนมหาราชา ปตฺตํ
คเหตฺวา ปาสาทํ อาโรเปตฺวา ยาคุขชฺขกํ ทตฺวา อนฺตราภตฺตสมเย เอตมตฺถํ อาโรเจสิ*

ในเวลาต่อมาเมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงยังธรรมจักรให้เป็นไป
เสด็จไปยังกรุงราชคฤห์โดยลำดับ เสด็จถึงกรุงกบิบพัสดุ์
พระเจ้าสุทโธทนมหาราชทรงรับบาตรนำเสด็จขึ้นไปสู่ปราสาท
ถวายข้าวต้มและของเคี้ยวทูลเรื่องนั้นระหว่างภัต





..............................................
*ที.อฎฺ. ๑/๗๔. อํ. อฎฺ. ๒/๔๒๔
*ม.อฎฺ. ๒/๑๘๗