ความเพียรเป็นปัจจัยให้เกิดปัญญา เพราะฉะนั้น เมื่อพูดถึงปัญญา
ก็แสดงว่าวิริยะมาก่อน ในอรรถกถาแห่งเนตติ หน้า ๗๖
อธิบาย สติ สิชฺฌนฺติ เอกนฺเตน สมาธิ นิปฺผาเทติ. เมื่อสติสำเร็จอยู่
ก็ย่อมทำให้สมาธิสำเร็จได้แน่นอน
ข้อนี้แสดงว่าสติเป็นเหตุ ส่วนสมาธิเป็นผล ส่วนปัญญาท่านอธิบายว่า
เมื่อปัญญาสำเร็จ ย่อมสำเร็จได้โดยมีวิริยินทรีย์ สัมมัปปธานเป็นปัจจัย
สรุปว่าจัดได้ ๒ อินทรีย์ คือ ปัญญินทรีย์ (โดยตรง) วิริยินทรีย์ (โดยอ้อม)
อนึ่ง ในฐานะที่วิริยะ เป็นเหตุของปัญญา ฉะนั้น เมื่อกล่าวถึงปัญญาก็สามารถถือเอา
วิริยินทรีย์ได้ด้วย ต่อไปนี้ก็เหลือสัทธา สัทธาก็ถือเอาได้ด้วยตามท่านบอกว่า :-
ยา อิเมสุ จตู อินฺทฺริเยสุ สทฺทหนา โอกปฺปนา. อิทํ สทฺธินฺทฺริยํ.
ยา สทฺทหนา ความเชื่อ โอกปฺปนา เป็นความเบื่อในกรรม ความเชื่อในพระรัตนตรัย
สมฺปยุตฺตา ที่ประกอบ อิเมสุ จตูสั อินฺทฺริเยสุ ในอินทรีย์ทั้ง ๔ ที่กล่าวมานี้
อิทํ ธมฺมชาตํ สภาวธรรมนี้ สทฺธินฺทฺริยํ เรียกว่าสัทธินทรีย์
| ไฟล์แนป: |
|
20200201_091003.jpg [ 152.75 KiB | เปิดดู 1528 ครั้ง ] |
