คนที่รู้จริงต้องรู้ทันปัจจุบันเท่านั้น  ปัจจุบันนั้นเขาเกิดทันทีและดับทันที จึงยากต่อการที่จะอธิบายให้เขารู้จริงได้ เพราะของจริงต้องพิสูจน์ด้วยการรู้ทัน

  

ผู้ที่รู้ไม่ทันถึงจะอธิบายยังไงก็ไม่เข้าใจเนื้อความตรงนี้อยู่ดี สมกับคำสอนของพระพุทธเจ้าที่ทรงตรัสว่า ผู้ปฎิบัติต้องตรัสรู้ด้วยการรู้การเห็นด้วยตนเอง เข้าถึงต้นเหตุแห่งความเกิด ความดับ ของความเปลี่ยนแปลงที่ไวกว่าพริบตา ก็คือรู้ทันต้น กลาง สุด แห่งปัจจุบันธรรมเท่านั้นเอง


ทดสอบ  ให้ขยับหัวแม่มือไปทีละเซ็นๆ ขยับออก  และขยับเข้า และสังเกตให้เห็นต้น กลาง สุด ของการขยับนั้น เริ่มขยับก็รู้ทัน ขณะที่ขยับไปก็รู้ทัน จบลงก็รู้ทัน เป็นการสังเกตต้น กลาง สุด แห่งปัจจุบัน  ด้วยการนึกตามว่าขยับดับๆ  ขยับดับๆ  ดูซิว่าภายใน 10 ครั้งนั้น  จะมีถาม ตอบ ชอบ ชัง เฉย แทรกเข้ามาได้ไหม ถ้ามีถาม ตอบ ชอบ ชัง เฉย แทรกเข้ามาได้ ก็เป็นคำตอบให้เรารู้ว่า อย่างนี้เป็นการใส่ใจไม่ถึงไม่เห็นต้น กลาง สุด แห่งปัจจุบัน  แต่ถ้าทำได้ 10 กว่าครั้งโดยที่ถาม ตอบ ชอบ ชัง เฉย เข้ามาไม่ได้ เห็นเพียงสักแต่ว่าต้น กลาง สุด ต้น กลาง สุด แห่งความเกิดดับในปัจจุบันนั้น ก็จะเกิดความเข้าใจ เข้าจริง  อันเป็นสัจจธรรม ก็จะรู้ชัดว่าความไม่มีตัวตนอยู่ตรงนี้เอง  


สมกับคำสอนของพระพุทธเจ้ามี่พระองค์ทรงสอนไว้ว่า เราไม่ควรยึดว่าสุข ทุกข์ นี้ เราทำเอง หรือผู้อื่นทำให้  คือ ถ้ารู้ทันก็เป็นสุข ถ้ารู้ไม่ทันก็เป็นทุกข์


รู้ทันจะคิดดับๆ ก็เป็นการหลุดพ้น  ยึดถือรู้ไม่ทันก็เป็นการติดอยู่ในตัวตน  ยึดถือรู้ไม่ทันก็เป็นการติดอยู่ในตัวเรา ตัวเขา นี่แหละเรียกว่า ธรรมะที่เหนือกว่าธรรมชาติ เป็นการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า


ธรรมชาติ  คือ ความยึดถือไปตามถาม ตอบ ชัง เฉย  เรียกว่าธรรมชาติ 


 แต่ธรรมะอันวิเศษณ์ที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้เรียกว่า พระธรรม คือ การรู้ทันความเกิดและความดับของความเปลี่ยนแปลง  เป็นธรรมะที่เหนือกว่าธรรมชาติ

จากสายสืบนิสัยศาสตร์