สุข ทุกข์ คือ ผล เกิดจาก เหตุ จาก ปัจจัย
เหตุปัจจัย คืออะไรล่ะ = เหตุ + ปัจจัย
เหตุมาในพระอภิธรรม ได้แก่ เหตุ ๖
ปัจจัย ได้แก่ ปัจจัย ๒๔

เหตุทั้ง ๖ มาจากไหน ? เหตุ ๖ ก็มากจากการกระทำทั้งกายวาจาใจ ที่มีตัว"เจตนา"เป็นตัวสร้างขึ้น
ส่วนปัจจัยนั้นมีมากมาย ทั้งที่ภายนอก ภายใน (ไม่ขอกล่าวถึง)

แต่จะขออุปมาให้เห็นภาพกว้างๆว่า เมล็ดพันธุ์พืช คือเหตุ .. ถ้าเมล็ดพันธ์ นี้วางอยู่ในที่ๆ
ไม่สามารถงอกงามได้ ผลก็ไม่เกิดเพราะขาดปัจจัย อย่างเอาเมล็ดพันธุ์วางบน พื้นหิน พื้นคอนกรีต
แต่ถ้าเมล็ดพันธุ์นี้ ถูกหย่อนลงบนพื้นดิน ได้น้ำที่ชุ่มชื้น ได้แสงแดด .. นี่เท่ากับมีปัจจัยให้เมล็ดเกิดแล้ว
เมื่อเมล็ดพันธ์ได้ปัจจัยครบแล้วเมล็ดจะส่งผลให้เมล็ดงอกทันทีจะห้ามไม่ได้เลย

พุทธองค์ทรงตรัสไว้ว่า "ทุกข์คือความจริงอันประเสริฐ"
ฉะนั้นเราพร้อมกันหรือยังที่จะเห็นทุกข์นี้เป็นของ ประเสริฐสุด

ยังเห็นทุกข์เป็นสิ่งประเสริฐไม่ได้เลย คุณลุง
เห็นได้แต่เพียงว่า
เรารักสุขเกลียดทุกข์ฉันใด บุคคลอื่นก็รักสุขเกลียดทุกข์ฉันนั้น

4Aขออนุโมทนาสาธุการค่ะ

ยังเห็นทุกข์เป็นของประเสริฐอย่างไร ?

ทุกข์เป็นสภาวะปรมัตถ์ของจริง ที่พระองค์ตรัสว่าทุกข์เป็นสิ่งที่ควรรู้
ไม่ใช่สิ่งที่กำหนดละ เพราะทุกข์เป็นผลหรือวิบาก แต่เราไม่เข้าใจ มักจะหนีทุกข์ไปหาสุข
เมื่อเราปวดเมื่อยเราก็มักเปลี่ยนอิริยาบถใหม่ ซึ่งเข้าใจว่าอิริยาบถใหม่เป็สุข
ไม่เข้าใจว่าที่เราคิดว่าสุขนั้นมันก็คือทุกข์นั่นเอง เราจึงจำเป็นที่จะต้องเปลี่ยนอิริยาบถบ่อยๆ
เพื่อจะไม่ให้เกิดทุกข์ที่ไม่พึงปรารถนา

เมื่อเราเปลี่ยนอิริยาบถใหม่เข้าใจว่าสุข แม้ว่าสุขนั้นก็ตั้งอยู่ไม่นานต้องเปลี่ยนมาเป็นทุกข์อีก
อาการที่เปลี่ยนแปลงอันนี้แหละที่พระองค์ตรัสว่าเป็นทุกข์ เพราะทนอยู่ในสภาพเดิมไม่ได้

เห็นได้แต่เพียงว่า
เรารักสุขเกลียดทุกข์ฉันใด บุคคลอื่นก็รักสุขเกลียดทุกข์ฉันนั้น

ถ้าเรายังรักสุขเกลียดทุกข์ฉันนี้ ก็เป็นเรื่องปรกติธรรมดาของบุคคลที่ยังเข้าใจไม่ถึงทุกข์ที่แท้จริง
ต่อเมื่อปฏิบัติให้ถูกต้องก็สามารถที่จะเห็นเอง โดยที่จะไม่ขัดแย้งต่อธรรมที่พระองค์ทรงสอนอยู่

สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นเป็นทุกข์ ก็สุขนั้นเที่ยงหรือไม่?
แม้ตัวทุกข์เองก็ไม่เที่ยงเช่นกัน สองสิ่งผัสเปลี่ยนกันดั่ง
ความมือและแสงสว่าง เมื่อแสงมาความมืดย่อมหายไป
แต่ความจริงความมืดนั้นก็ยังมีอยู่ก็แต่ว่าแสงสว่างมาบัง
ไว้ อุปมาเหมือนหน้ากระดาษสองแผ่น มีสีดำและสีขาว
เมื่อเรานำแผ่นสีดำวางไว้ข้างหน้า ก็ย่อมจะมองไม่เห็น
สีขาว แต่เมื่อนำแผ่นขาววางไว้ข้างหน้าบ้างก็เช่นกันไม่
เห็นสีดำ