กิเลสแปลว่าไม่รู้ นำกิเลสออก กำจัดความไม่รู้ออกค่ะ
ศึกษาพระพุทธพจน์ให้เข้าใจความจริงของสิ่งที่มีจริง

พระวินัยปิฎกจึงเป็นข้อวัตรปฏิบัติสำหรับพระภิกษุตามพระธรรมและพระวินัย
เพื่อให้พระภิกษุลดภาระต่างๆทางโลกซึ่งจะทำให้กิเลสพอกพูนหรือกำเริบขึ้น
เช่น ห้ามภิกษุรับเงินและทอง ช่วยลดความติดข้องต้องการและสะสมความโลภ

ก็มันไม่รู้ จะนำออกได้ยังไงล่ะ ก็คนไม่รู้เออ

ยก ตย. เช่น คน (กิเลส ไม่รู้) ไม่รู้เหนือ รู้ใต้ ออก ตก ทีนี้ กิเลสอยากๆไปวัดร่องขุ่น เชียงราย ลุกขึ้นได้ก็ออกเดินดุ่มๆ เพราะความไม่รู้ ขึ้นถนนเพชรเกษม

เดินไปเรื่อย เพราะไม่รู้เหนือรู้ใต้ (นับเวลาได้ 3 เดือน) เดินถึงปาดังเบซาร์ แนะๆๆ จะเดินข้ามไปฝั่งมาเลเซีย จนท. จะไปไหนคุณ (โรส) ไปวัดร่องขุ่นค่ะ ... อ๋อหรอ จนท.อุทาน?

พอแระ น้ำตาจะไหล




ก็มันไม่รู้

กิเลส สิ่งที่ทำใจให้เศร้าหมอง ความชั่วที่แฝงอยู่ในความรู้สึกนึกคิด ทำให้จิตใจขุ่นมัวไม่บริสุทธิ์ ่ และเป็นเครื่องปรุงแต่งความคิดให้ทำกรรม ซึ่งนำไปสู่ปัญหา ความยุ่งยากเดือดร้อนและความทุกข์,

กิเลส ๑๐ (ในบาลี เดิม เรียกว่ากิเลสวัตถุ คือ สิ่งก่อความเศร้าหมอง ๑๐) ได้แก่ โลภะ โทสะ โมหะ มานะ ทิฏฐิ วิจิกิจฉา ถีนะ อุทธัจจะ อหิริกะ อโนตัปปะ,

กิเลสพันห้า (กิเลส ๑,๕๐๐) เป็นคำที่มีใช้ในคัมภีร์รุ่นหลังจากพระไตรปิฎก เริ่มปรากฏในชั้นอรรถกถา ซึ่งกล่าวไว้ทำนองเป็นตัวอย่าง โดยระบุชื่อไว้มากที่สุดเพียง ๓๓๖ อย่าง
ต่อมาในคัมภีร์ชั้นหลังมาก อย่างธัมมสังคณีอนุฎีกา จึงแสดงวิธีนับแบบต่างๆ ให้ได้ครบจำนวน เช่น กิเลส ๑๐ คูณ อารมณ์ ๑๕๐ = ๑,๕๐๐ (อารมณ์ ๑๕๐ ได้แก่ อรูปธรรม ๕๗ และรูปรูป ๑๘ รวมเป็น ธรรม ๗๕ เป็นฝ่ายภายใน และฝ่ายภายนอก ฝ่าย ละเท่ากัน รวมเป็น ๑๕๐)

อนึ่ง ในอรรถกถา ท่านนิยมจำแนก กิเลส เป็น ๓ ระดับ ตามลำดับขั้นของการละด้วยสิกขา ๓ (เช่น วินย.อ.1/22 ฯลฯ) คือ

๑. วีติกกมกิเลส กิเลสอย่างหยาบ ที่เป็นเหตุให้ล่วงละเมิดออกมาทางกาย และวาจา เช่น เป็นกายทุจริต และวจีทุจริต ละด้วย ศีล (อธิศีลสิกขา)

๒. ปริยุฏฐานกิเลส กิเลสอย่างกลางที่พลุ่งขึ้นมาเร้ารุมอยู่ในจิตใจ ดังเช่น นิวรณ์ ๕ ในกรณีที่จะข่มระงับไว้ ละด้วย สมาธิ (อธิจิตตสิกขา)

๓. อนุสัยกิเลส กิเลสอย่างละเอียดที่นอนเนื่องอยู่ในสันดาน อันยังไม่ถูกกระตุ้นให้พลุ่งขึ้นมา ได้แก่ อนุสัย ๗ ละด้วย ปัญญา (อธิปัญญาสิกขา)

ทั้งนี้ บางแห่งท่านแสดงไว้โดยอธิบายโยงกับพระไตรปิฎก คือ กล่าวว่า อธิศีลสิกขา ตรัสไว้เป็นพิเศษในพระวินัยปิฎกๆ จึงว่าด้วยการละวีติกกมกิเลส,
อธิจิตตสิกขา ตรัสไว้เป็นพิเศษในพระสุตตันตปิฎกๆ จึงว่าด้วยการละปริยุฏฐานกิเลส,
อธิปัญญาสิกขา ตรัสไว้เป็นพิเศษในพระอภิธรรมปิฎกๆ จึงว่าด้วยการละอนุสัยกิเลส

กิเลสกาม กิเลสเป็นเหตุใคร่, กิเลสที่ทำให้อยาก, เจตสิกอันเศร้าหมอง ชักให้ใคร่ ให้รัก ให้อยากได้ ได้แก่ ราคะ โลภะ อิจฉา (อยากได้) เป็นต้น


กิเลสมาร มารคือกิเลส, กิเลสเป็นมาร โดยอาการที่เข้าครอบงำจิตใจ ขัดขวางไม่ให้ทำความดี ชักพาให้ทำความชั่ว ล้างผลาญคุณความดี ทำให้บุคคลประสบหายนะและความพินาศ


กิเลสวัฏฏ์ วนคือกิเลส, วงจรส่วนกิเลส, หนึ่งในวัฏฏะ ๓ แห่งปฏิจจสมุปบาท ประกอบด้วย อวิชชา ตัณหา และ อุปาทาน


กิเลสานุสัย กิเลสจำพวกอนุสัย, กิเลสที่นอนเนื่องอยู่ในสันดาน จะปรากฏเมื่ออารมณ์มายั่วยุ เหมือนตะกอนน้ำที่อยู่ก้นโอ่ง ถ้าไม่มีคนกวนตะกอนก็นอนเฉยอยู่ ถ้ากวนน้ำเข้าตะกอนก็ลอยขึ้นมา

เพราะเป็นขอนไม้ลอยน้ำไปเกาะติดริมตลิ่งซ้ายบ้างขวาบ้าง
ชมนกชมไม้เลยเน่าเปื่อยผุพังสลายไปลอยไม่ถึงไหนซักที

ลอยออกทะเลหมดเรื่อง คิกๆๆ

อุปมาให้เข้าใจว่าเป็นเราไปแวะชมดอกไม้ริมตลิ่ง
ไม่ว่าจะอ่านเรื่องใดที่ตรัสกับบุคคลใดให้เข้าใจ
เป็นความจริงที่ลึกซึ้งที่ละเอียดอย่างยิ่ง
ของทุกคำมีความจริงที่มีจริง
ให้รู้ว่ากำลังเกิดดับมีแล้ว
เอากลับมารู้ไม่ได้
เกิดสิ่งใหม่ทันที
ต้องเข้าใจว่าทุกอย่างเป็นธัมมะเกิดดับตามเหตุตามปัจจัยอนัตตากำหนดไม่ได้
ให้รู้ทีละคำ ตรงความจริง ที่จิตตนกำลังระลึก ตรงคำตรงลักษณะที่กำลังมีค่ะ