ดังคำถามที่ถามนั้นว่าวิหารธรรม คือ สมถะใช่ไหม ?
จะตอบว่าไม่ใช่เสียเลยที่เดียวก็ไม่ได้ จะบอกใช่ก็ยังไม่ถูกต้องเป๊ะ

ต้องเข้าใจก่อนว่าคำว่า วิหารธรรม คือธรรมที่เป็นเครื่องอยูของจิต
จิตเขายังตั้งมั่นอยู่ด้วยตัวเองไม่ได้ ก็หาเครื่องอยู่ให้เขา เช่นบางคนอยู่กับลมหายใจ
เอาใจจดจ่ออยู่ตรงนั้นเสมอๆ บางคนก็อยู่กับภาวนาพุทโธ บางคนอยู่กับการเคลื่อนไหวร่างกาย
บางคนก็ใช้สติปัฎฐาน ๔ เป็นเครื่องอยู่ของจิต เมตตา กรุณา มุฑิตา อุเบกขา ก็เป็นเครื่องอยูของจิต

ธรรมชาติจิตเป็นสิ่งที่ไม่อยู่นิ่งไปโน่นมานี่ บังคับก็ไม่ได้ ยิ่งกดข่มยิ่งต่อต้าน
ท่านจึงให้วิหารธรรมเป็นอุบาย ให้รักษาจิตอยู่ที่วิหารธรรมซึ่งเหมาะกับตัวเรา
แล้วอยู่ตรงนั้นบ่อยๆ เท่าที่จะเป็นไปได้ จิตจะไปไหนก็ตาม
รู้สึกตัวเมื่อไหร่ ให้ดึงกลับมาที่วิหารธรรม แม้ว่าเป็นมือเก่าในการปฏิบัติ ก็ต้องมีวิหารธรรม
เอาไว้พักจิตให้อยู่ตรงนั้นเป็นปกติ ถ้าไม่ทำการงาน ก็กลับมาอยู่ที่ตรงนั้นเสมอๆ

ถ้าจะพูดเป็นนัยยะของพระอภิธรรมก็ต้องบอกว่า ต้องหาอารมณ์ที่ดีๆให้จิตเขาอยู่
ถ้าไม่หาอารมณ์ให้จิตเขาอยู่จิตก็ต้องดิ้นรนไปหาอารมณ์ของเขาเองตามแต่ที่เขาปรารถนา
บางที่ก็เป็นอกุศล บางทีก็กุศล แม้แต่พระพุทธเจ้าก็ต้องมีวิหารธรรม

สาธุครับคุณลุงหมาน

วิหารธรรม แปลว่า ธรรม ที่เป็นเครื่องอยู่,ที่อยู่อาศัย (ของจิต)

ดูกรมหานามะ อริยสาวกผู้ได้บรรลุผล ทราบชัดพระศาสนาแล้ว ย่อมอยู่ด้วยวิหารธรรมนี้เป็นส่วนมาก ฯ
http://www.84000.org/tipitaka/attha/v.p ... 756&Z=6837

ดูกรอานนท์ ทั้งเมื่อก่อนและ บัดนี้ เราอยู่มากด้วยสุญญตวิหารธรรม
http://www.84000.org/tipitaka/attha/v.p ... 714&Z=4845

ดูกรอาวุโส ภิกษุในธรรมวินัยนี้ สงัดจากกาม ฯลฯ บรรลุปฐมฌาน อยู่ ถ้าเมื่อภิกษุนั้นอยู่ด้วยวิหารธรรมข้อนี้
http://www.84000.org/tipitaka/attha/v.p ... 870&Z=8945

ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้ เข้าอนิมิตตเจโต สมาธิอยู่ เพราะไม่กระทำไว้ในใจซึ่งนิมิตทั้งปวง นี้เรียกว่าอนิมิตตเจโตสมาธิ เราก็เข้าอนิมิตตเจโตสมาธิอยู่ เพราะไม่กระทำไว้ในใจซึ่งนิมิตทั้งปวง เมื่อเราอยู่ ด้วยวิหารธรรมนี้
http://www.84000.org/tipitaka/attha/v.p ... 846&Z=7183

link สุดท้าย อนิมิตตเจโต เป็นวิปัสสนาสมาธิวิหารธรรม สามารถเลื่อนลงไปท้ายพระสูตรแล้วคลิกเข้าไปดู อรรถกถา อธิบายเอาไว้ครับ

วิหารธรรม : เป็นสมถะที่เป็นจิตผล
เมื่อกระทำสมถะที่เป็นจิตเหตุสำเร็จ
หรือ สมถะวิปัสสนาที่เป็นจิตเหตุสำเร็จ
จิตก็ตั้งอยู่ที่ผลนั้น อาศัยอยู่ที่ผลนั้นโดยไม่ต้องทำเหตุ

อย่างนี้คือ วิหารธรรม เครื่องอยู่ของจิต ครับ

ไม่วิตกกังวล ไม่ยึดมั่นถือมั่น ก็เป็นวิหารธรรม