แม้ไม่ได้บอกตรงๆ...แต่ก็เข้าใจได้ว่า...บอกกลายๆ....เน๊าะ
ว่า..สังขารขันธ์เป็นส่วนรับผลกรรม..

สงสัยจริงๆนะ ไม่ใช่ถามเพื่อจะจับผิด

ก็เพราะความที่ชาวบ้านไม่เข้าใจน่ะซิ จึงเอาจิตที่รู็โกรธมาเป็นอารมณ์
อารมณ์ คือ สิ่งที่มากระทบทางทวารทั้ง ๖ มี รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส และ ธรรมารมณ์
รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส มันเป็นสิ่งภายนอกไม่อยู่ในกาย แต่ธรรมารมณ์นั้นมีทั้งภายในและภายนอก
อารมณ์ก็ส่วนหนึ่ง จิตก็ส่วนหนึ่ง เจตสิกก็อีกส่วนหนึ่ง ถ้าเราไม่แยกดูเหมือนว่ามันเป็นสิ่งเดียวกัน

ขยายความ รูปที่ตาเห็นใครสร้าง มันมีอยู่แล้วจริงไหม เสียงที่หูได้ยินใครสร้างมันมีอยู่แล้วจริงไหม
กลิ่นที่จมูกได้กลิ่นใครสร้างมันมีอยู่แล้วจริงไหม เป็นต้น ชอบหรือไม่ชอบมันเป็นอีกเรื่อหนึ่ง
(วันนี้เอาแค่นี้ก่อนหมดเวลาสนทนา) สนใจอยากรู้ถามมา จะค่อยๆอธิบายให้ฟัง

สวัสดีครับท่านกบ

ผมก็ลองค้นๆ ดู เพราะโดยส่วนตัวเห็นว่าวิญญาณธาตุไม่ใช่จิต แต่เป็นธาตุที่มีความละเอียด มีการเปลื่ยนแปลงไปตามภาวะของอารมณ์กรรมที่ครองอยู่
อีกเรื่องหนึงคือเรื่องของธรรมธาตุ ที่มีความเกื่ยวเนื่องกับภาวะจิตที่สงบ ตั้งมั่นในขณะที่วาระจิตเป็นสมาธิ ผมลองหาข้อความเกื่ยวกับธรรมธาตุทีมีในพระไตรปิฏก


พระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๔ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๖
มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์
๒. ฉวิโสธนสูตร (๑๑๒)
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v ... 445&Z=2669

...สงสัยจริงๆนะ ไม่ใช่ถามเพื่อจะจับผิด...
จับผิด..รึไม่จับผิด..นี้...อาจเป็นเพียงสังขารปรุงแต่งของลุงเองก็ได้นะ...

กระผมถาม...ส่วนหนึ่งก็อยากรู้..นัยยะ...ของลุงหมาน
อีกส่วนหนึ่งก็เพื่อ..ให้ลุงหมานได้แสดงนัยยะ...ของลุงหมานเอง...บางที่คำเดียวกัน..แต่เราก็อาจเข้าใจนัยยะที่ต่างกัน..ตามแต่พื้นฐานของแต่ละคน

ของลุงหมาน...จะถนัด...ทางอภิธรรม...
คนธรรมดาอย่างกระผม....จึงต้องจูน...เพื่อที่จะให้ได้รู้เรื่อง

ครับ..สวัสดีครับ..

ทั้งวิญญาณธาตุ..ทั้งจิต..ทั้งใจ....เป็นสมมุติเรียกสิ่งหนึ่ง...เพราะลำพังตัวมันเอง...ไม่มีชื่อ
การจะพูดกันรู้เรื่อง (ตั้งแต่ 2 คน ขึ้นไป)...ก็ต้องรู้ก่อนว่า...ที่เรียกนั้น...สมมุติให้เป็นอะไร..แทนอะไร

เพื่อการสื่อสารที่ตรงกัน...
อย่าง..จิต...ทางอภิธรรม...เขาหมายถึงเฉพาะ..วิญญาณ...เขาก็ไม่ผิดหากเขาจะว่า..จิตไม่ใช่เรา..เราไม่ใช่จิต....ไม่ควรยึดจิตว่าเป็นเรา...เป็นของของเรา...หากไปไล่เรียงเขาว่า..แล้วอะไรไปรู้นิพพาน?..เขาก็ไม่ผิดที่จะตอบว่า..ไม่มีอะไรไปรู้นิพพานเพราะดับหมดแล้ว

ส่วนตัวแล้ว....หากใช้คำว่าจิต...หรือใจ...กระผมจะเข้าใจแทน...สิ่งๆหนึ่ง...ที่...เป้นผู้รู้..ผู้ตื่น...ผู้เบิกบาน...คล้ายขันธ์...แต่ไม่ใช่ขันธ์...สิ่งที่ปกติเราไม่เคยเห็น..ไม่เคยรู้สึก

หากพูดอย่างนี้...เขาก็จะยกตำราว่าเราเป็น..อุจเฉททิฏฐิ..คือไปว่ามีอะไรๆนอกจากขันธ์ 5 อีก...
...หากเขาจะว่า...เราผิดที่ไปยึดจิตว่าเป็นเรา...ก็ถูก..เพราะคำว่าจิตของเขาคือวิญญาณขันธ์ หากเขาว่ามาอย่างนี้..เราก็เข้าใจได้ว่า..เขาว่ามาในฐาน...ของอะไร
เราก็ไม่มีปัญหา...ใช่มั้ยละ..เพราะเข้าใจ..สมมุติของเขา

ทีนี้..คุณ toy1 พอจะเห็นปัญหาแล้วนะว่า...หากใช้คำสมมุติล้วนๆ...แต่ไม่ทำความเข้าใจกันก่อนว่า..หมายถึงอะไรอย่างไร..แค่ไหน...ก็จะเกิดปัญหาในการสื่อสารกันได้....

ดี..ไม่ดี..ก็เลยเทิดไปมีอารมณ์..เป็นอกุศลไปเปล่าๆ..แทนที่จะเห็นธรรมกัน..ก็วนกลับมาเถียงกันเรื่องสมมุติแทน

คุณกบ ก๊อปต้องก๊อปให้หมดมิฉะนั้น มันจะสับสนเรื่องความดับแห่งวิญญาณในปฏิจสมุปบาทครับ


สิ่งที่ดับ คืออุปธิอันเป็นความดับแห่งขันธ์
ขันธ์ดับ ไม่ใช่ธาตุดับครับ

จิตคือสภาพธรรม สภาวะธรรม ธรรมธาตุที่รู้ และปรุงแต่งได้ครับ
เวทนา สัญญา สังขาร ที่เป็นเจตสิกธรรม คือความสามารถส่วนที่ปรุงแต่ง ของจิตล่ะครับ

วิญญาณในขันธ์ 5 ก็คือจิตที่รู้ ซึ่งจำแนกไปถึงการรู้เช่นไรของจิต
เช่น จิต รู้รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ
ในลักษณะของรูปารมณ์ สัทธารมณ์ คันธารมณ์ รสารมณ์ โผฐัพพารมณ์ ขณะที่ผัสสะ
จิตรู้ เวทนา สัญญา สังขาร ในรูปของธรรมารมณ์
การรู้ในลักษณะดังกล่าว เป็นการอธิบายการรู้ของจิตนับเข้าในวิญญาณขันธ์
ว่าเป็น จักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ ฆานวิญญาณ ชิวหาวิญญาณ กายวิญญาณ และมโนวิญญาณ
ความเกิดขึ้น ความดับไปของการรู้ จึงเป็นเพียงการเปลี่ยนแปลงของการรู้ของจิตซึ่ง มีเหตุมีปัจจัยเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย

ดังนั้น ธรรมธาตุ ที่เป็นจิตเป็นอมตะ ไม่ตายครับ
ความเกิดความดับ ที่เป็นทุกข์ เป็นความเกิดความดับของปรากฏการณ์เนื่องด้วยเหตุปัจจัยอันมีแก่จิตครับ
เพราะสมุทัยเป็นเหตุเป็นปัจจัย จิตจึงมีความเกิดความดับปรากฏ ความทุกข์จึงเกิดขึ้น

"การดับวิญญาณ" เป็นคำที่มีความหมายลึกเกินไปกว่า ความเข้าใจตื้นๆครับ ว่าทำให้จิตหาย หรือดับเหมือนกับ การดับเทียน ........

ในปรมัตถธรรม ๔ มีธาตุ ๑๘ คือ

ในส่วนของรูป ๒๘ มีด้วยกัน ๑๑ ธาตุดังนี้
๑. จักขุธาตุ
๒. โสตธาตุ
๓. ฆานธาตุ
๔. ชิวหาธาตุ
๕. กายธาตุ
๖. รูปธาตุ
๗. สัททธาตุ
๘. คันธธาตุ
๙. รสธาตุ
๑๐. โผฏฐัพพธาตุ
๑๑. ที่เหลือเป็น ธัมมธาตุ

ส่วนจิต ๘๙ มี ๗ ธาตุ คือ

๑๒. จักขุวิญญาญธาตุ
๑๓. โสตวิญญาณธาตุ
๑๔. ฆานวิญญาณธาตุ
๑๕. ชิวหาวิญญาณธาตุ
๑๖. กายวิญญาณธาตุ
๑๗. มโนธาตุ
๑๘. มโนวิญญาณธาตุ

ส่วน เจตสิก ๕๒ เป็น ธัมมธาตุ

นิพพาน เป็น ธัมมธาตุ

ยกมาแสดงเพื่อความเข้าใจที่ตรงกัน

ในปรมัตถธรรม ๔ แสดงขันธ์ ๕

รูป ๒๘ ทั้งหมดได้รูปขันธ์ ๑
จิต ๘๙ ทั้งหมด เป็นวิญญาณขันธ์ ๑
เจตสิก ๕๒ ได้ ๓ ขันธ์ คือ เวทนา เป็นเวทนาขันธ์ ๑ สัญญา เป็น สัญญาขันธ์ ๑
ที่เหลือ ๕๐ เป็นสังขารขันธ์ ๑
นิพพาน พ้นจากขันธ์ เป็นขันธวิมุต

จิตของผู้ที่ฝึกมาดี กับ จิตของผู้ที่ไม่ได้ฝึก ลด ละ อารมณ์ นั้นมีความแตกต่างกันอย่างไร
จิตของผู้มีสมาธิ กับ จิตของผู้ไม่มีสมาธิมีความแตกต่างกันอย่างไร
จิตของผู้มีกรรมน้อย กับ จิตของผัูมีกรรมมาก แตกต่างกันอย่างไร

ในปรมัตถธรรม ๔ ว่าโดยอายตนะมี ๑๒ อายตนะ
คำว่า อายตนะ แปลว่า เขตหรือแดน หมายถึงเป็นที่ต่อ ที่บรรจบ ที่ประชุมกัน
ทำให้เกิดการรับรู้ในสิ่งต่างๆ แบ่งเป็น ๖ คู่ หรือ ๑๒ อายตนะ คือ

รูป ๒๘ มี ๑๑ อายตนะ ๕ คู่ คือ

คู่ที่ ๑. จักขายตนะ (ประสาทตา) กับ รูปายตนะ (แสง สี ที่มากระทบตาให้เห็นเป็นภาพต่างๆ)
คู่ที่ ๒. โสตายตนะ (ประสาทหู) กับ สัททายตนะ (เสียงต่างๆ)
คู่ที่ ๓. ฆานายตนะ (ประสาทรับกลิ่น) กับ คันธายตนะ (กลิ่นต่างๆ)
คู่ที่ ๔. ชิวหายตนะ (ประสาทรับรส) กับ รสายตนะ (รสต่างๆ)
คู่ที่ ๕. กายายตนะ (ประสาทตามผิวกาย) กับ โผฏฐัพพายตนะ (ความเย็น ร้อน อ่อน แข็งต่างๆ ที่กระทบกาย)
ที่เหลือเป็น ธัมมายตนะ

จิต ๘๙ เป็นมนายตนะ มี ๑ อายตนะ
คู่ที่ ๖. มนายตนะ (จิต ซึ่งเป็นผู้สัมผัสกับความคิด) กับ ธัมมายตนะ (ความคิด ความรู้สึกต่างๆ)

เจตสิก ๕๒ เป็น ธัมมายตนะ
นิพพานเป็น ธัมมายตนะ

ก็บอกตรงๆ แล้ว

ก็งงเหมือนกันไม่รู้เอาความรู้มาจากสำนักไหน ว่า จิต เป็น เวทนา สัญญา สังขาร

เอา"จิต"มาเป็นตัว "สมุทัย" จะบ้าตาย สอนตามความใจของตัวเองอย่างนี้มั่วมาก
มันไม่ใช่จะให้โทษกับตัวเองแล้ว แถมยังจะให้โทษกับคนอื่นด้วย

จิตมีสภาวะเป็นสมุทัย จึงนำจิตไปสู่ภพน้อยภพใหญ่ อย่าพยายามดำน้ำเลย
มันเสี่ยงกับการทำลายคำสอน ตอบไม่ได้ก็ไม่ต้องตอบ

เอา"จิต"มาเป็นตัวปรุงแต่งได้เป็นตัวสังขาร ถามหน่อยเถอะสำนักไหนสอนอย่างนี้
ถ้าจะบอกว่ารู้มาเองก็ขอร้องเถอะหยุดเถอะ เขาเรียนธรรมของพระพุทธเจ้ากัน

ตัวเราหรือจิตเราที่เป็นนามธรรม กับ อุปทานขันธ์ห้า

จิตตัวนี้..คืออะไร....ใช่เป็น...เวทนา..สัญญา..สังขาร..วิญญาณ..รึไม่?

จิตเรายึดหรือมีอุปทานขันธ์ห้าอยู่ เหมือนมีคนมาตีเรา เราเจ็บ ส่งเสียงร้อง..โอ๊ย..ออกมา เสียงที่ร้องก็คือจิตที่รับทุกข์เวทนา เนื่องด้วยสังขารที่ตนยึดอยู่ถูกตีให้เจ็บ

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๒ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๔
มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์
๘. มหาหัตถิปโทปมสูตร
อุปมาอริยสัจกับรอยเท้าช้าง
http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_it ... C%CB%E9%D2

ผู้เห็นธรรม
[๓๔๖] ดูกรท่านมีอายุทั้งหลาย อากาศอาศัยไม้และอาศัยเถาวัลย์ ดินเหนียวและหญ้า
แวดล้อมแล้ว ย่อมถึงความนับว่า เป็นเรือนฉันใด ดูกรท่านผู้มีอายุทั้งหลาย อากาศอาศัยกระดูก
และอาศัยเอ็นเนื้อและหนังแวดล้อมแล้ว ย่อมถึงความนับว่า รูป ฉันนั้นเหมือนกันแล. ดูกรท่าน
ผู้มีอายุทั้งหลาย หากว่า จักษุอันเป็นไปในภายใน เป็นของไม่แตกทำลายแล้ว และรูปทั้งหลาย
อันเป็นภายนอกย่อมไม่มาสู่คลองจักษุ ทั้งความกำหนดอันเกิดแต่จักษุและรูปนั้นก็ไม่มี ความ
ปรากฏแห่งส่วนแห่งวิญญาณอันเกิดแต่จักษุ และรูปนั้น ก็ยังมีไม่ได้ก่อน. ดูกรท่านผู้มีอายุทั้ง
หลาย หากว่า จักษุอันเป็นไปในภายใน เป็นของไม่แตกทำลายแล้ว และรูปทั้งหลายอันเป็น
ภายนอก ย่อมมาสู่คลองจักษุ แต่ความกำหนดอันเกิดแต่จักษุ และรูปนั้นไม่มี ความปรากฏ
แห่งส่วนแห่งวิญญาณอันเกิดแต่จักษุ และรูปนั้นก็ยังมีไม่ได้ก่อน. ดูกรท่านผู้มีอายุทั้งหลาย
แต่ว่าในกาลใดแลจักษุอันเป็นไปในภายในเป็นของไม่แตกไม่ทำลายแล้ว และรูปทั้งหลายอันเป็น
ภายนอก ย่อมมาสู่คลองจักษุ ทั้งความกำหนดอันเกิดแต่จักษุและรูปก็ย่อมมีในกาลนั้น ความ
ปรากฏแห่งส่วนแห่งวิญญาณอันเกิดแต่จักษุและรูปนั้น ย่อมมีได้ด้วยอาการอย่างนี้. รูปแห่ง
สภาพที่เป็นแล้วอย่างนั้นอันใด รูปนั้น ย่อมถึงความสงเคราะห์ ในอุปาทานขันธ์ คือ รูป
เวทนาแห่งสภาพที่เป็นแล้วอย่างนั้นอันใด เวทนานั้น ย่อมถึงความสงเคราะห์ในอุปาทานขันธ์
คือ เวทนา สัญญาแห่งสภาพที่เป็นแล้วอย่างนั้นอันใด สัญญานั้น ย่อมถึงความสงเคราะห์
ในอุปาทานขันธ์ คือ สัญญา สังขารแห่งสภาพที่เป็นแล้วอย่างนั้นเหล่าใด สังขารเหล่านั้น ย่อม
ถึงความสงเคราะห์ในอุปาทาน คือ สังขาร วิญญาณแห่งสภาพที่เป็นแล้วอย่างนั้นอันใด วิญญาณนั้น
ย่อมถึงความสงเคราะห์ ในอุปาทานขันธ์ คือ วิญญาณ. ภิกษุนั้น ย่อมรู้ชัดอย่างนี้ว่า ได้ยินว่า
การสงเคราะห์ การประชุมพร้อม หมวดหมู่แห่งอุปาทานขันธ์ ๕ เหล่านี้ ย่อมมีได้ ด้วยประ
การอย่างนี้. อนึ่ง พระผู้มีพระภาคได้ตรัสพระพุทธพจน์นี้ไว้ว่า ผู้ใดเห็นปฏิจจสมุปบาท ผู้นั้นชื่อ
ว่าเห็นธรรม ผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นชื่อว่าเห็นปฏิจจสมุปบาท ดังนี้. ก็อุปาทานขันธ์ ๕ เหล่านี้ใด
อุปาทานขันธ์ ๕ เหล่านี้ชื่อว่า ปฏิจจสมุปปันนธรรมแล. ความพอใจความอาลัย ความยินดี ความ
ชื่นชอบ ในอุปาทานขันธ์ ๕ เหล่านี้อันใด อันนั้นชื่อว่าทุกขสมุทัย การกำจัดความกำหนัดด้วย
สามารถความพอใจ การละความกำหนัดด้วยสามารถความพอใจในอุปาทานขันธ์ ๕ เหล่านี้อันใด
อันนั้นชื่อว่าทุกขนิโรธแล. ดูกรท่านผู้มีอายุทั้งหลาย ด้วยเหตุแม้มีประมาณเท่านี้แล. คำสอนของ
พระผู้มีพระภาคเจ้า เป็นอันภิกษุทำให้มากแล้ว.

งง กบนอกกะลา..หรือ..งง...เช่นนั้น

ครับ...

รบกวน....ลุงหมาน...มีความคิดเห็นอย่างไร...กับบทข้างล่างนี้ครับ..ผม
เพราะอ่านไปแล้ว....ทำให้รู้สึกว่า...มีอะไรบางอย่างนอกจากขันธ์5 อยู่