ลานธรรมจักร
http://www.dhammajak.net/forums/

อารมณ์ ไม่ใช่ จิต
http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?f=1&t=48991
หน้า 1 จากทั้งหมด 17

เจ้าของ:  ลุงหมาน [ 13 ธ.ค. 2014, 06:21 ]
หัวข้อกระทู้:  อารมณ์ ไม่ใช่ จิต

ในวัน ๆ หนึ่ง เราไม่สามารถล่วงรู้ได้ว่าอารมณ์อะไรที่จะเกิดขึ้นกับเรา
หรือจะเจอกับอารมณ์ที่เข้ามาให้เรารับรู้อย่างไรบ้าง แล้วเราก็ไม่รู้อีกว่าเมื่อสิ่งนั้นๆ
เข้ามาให้เรารับรู้แล้ว จะมีประโยชน์หรือเกิดโทษ ที่จะแสดงพฤติกรรมโต้ตอบออกไปอย่างไร

อารมณ์จะมีด้วยกัน ๖ อย่าง คือ รูป จะมาปรากฎทางตา เสียงจะมาปรากฏทางหู
กลิ่นจะมาปรากฎทางจมูก รสจะมาปรากฏทางลิ้น เย็นร้อนอ่อนแข็งจะมาปรากฎที่กาย
นึกคิดเรื่องราวต่างๆ จะมาปรากฏทางใจ ในแต่ละทวารก็จะทำหน้าที่ของตนๆ

อารมณ์ทั้ง ๖ นั้นจะเกิดได้ที่ละอย่าง ทีละทวารโดยไม่ซ้ำกัน รูป ปรากฏ ตาก็ทำหน้าที่ไป
เสียง ปรากฏ หูก็ทำหน้าทีไป เหล่านี้เป็นต้น รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ จะเกิดขึ้น
ในขณะเดียวกันไม่ได้เลย แต่ด้วยความไวของจิตไปรับรู้ตามทวารต่างๆ เหมือนว่ารับรู้พร้อมกันได้


ธรรมชาติของอารมณ์ทั้งหลายเหล่านี้ จะไม่มีทั้งดี ไม่มีทั้งเสีย สิ่งที่ไปรู้นั้นเป็นผู้กำหนดอารมณ์
ว่าดีหรือไม่ดีก็ได้แก่ "จิต" เช่นว่าวันนี้อารมณ์ไม่ดี หรือ อารมณ์ดี เป็นต้น การกำหนดรู้ทัน
อารมณ์จึงเป็นคุณอย่างมาก จะได้ไม่ให้เข้าสู่ ความโลภ ความโกรธ ความหลง
ซึ่งเป็นเหตุนำมาแห่งทุกข์ทั้งสิ้น

ฉะนั้นเมื่อเราไม่สามารถล่วงรู้สถานการณ์ได้ เราก็ควรหมั่นฝึกให้มีสติ
คือระลึกรู้อยู่เสมออย่าประมาทในการดำเนินชีวิต เมื่อมีอะไรเข้ามากระทบ หรือวิบากไม่ดีส่งผล
ทำให้เราเกิดความคิดและอารมณ์ที่ไม่ดี ก็ควรจะใช้สติในการขบคิดพิจารณา

เพื่อให้เราเท่าทัน และไม่ต้องตกเป็นทาสของอารมณ์ที่เป็นวิบากนั้น โดยการกำหนดอารมณ์
และความรู้สึกของเราไม่ให้ส่งผลไปถึงการแสดงออกในทางที่ไม่เหมาะไม่ควร หากเราฝึกสติ
ฝึกจิตดีแล้ว เราจะเห็นคนทั้งโลกเป็นคนดีหมด

ไฟล์แนป:
673641rzps31956936.gif
673641rzps31956936.gif [ 220.06 KiB | เปิดดู 14431 ครั้ง ]

เจ้าของ:  toy1 [ 13 ธ.ค. 2014, 09:08 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: อารมณ์ ไม่ใช่ จิต

สวัสดีครับ ลุงหมาน

อยากถาม เรื่องของอารมณ์ที่เข้ามาผ่านทวารทั้งหก ที่เป็นเหมือนโจรเข้ามาในบ้าน เมื่อโจรเข้ามาในบ้านได้ ขโมยสมบัติ ประหาร หรือใช้เจ้าบ้านเยี่ยงทาส ทำอย่างไรจะได้จับโจรออกไปได้ เพราะโจรมันเข้ามามันก็แอบอยู่ในบ้านไม่ได้ออกไปใหน บางที่โจรก็ทำเป็นนอนสงบ ไม่ลุกออกมาใช้งานเราเยี่ยงทาส ทำอย่างไรจะไล่โจรออกไปได้หมดในขณะที่กำลังเราไม่พอ เหมือนรู้ว่าโจรมันบังคับแต่ฝืนมันไม่ได้ เลยต้องตกเป็นทาสของโจรอีก

ตัวอย่างที่พบเห็นทั่วไป เหมือนอยู่ดีก็มีคนมายืนด่าเรา เราก็โกรธด่าว่าตอบเขาทันที่ ทั้งที่เราก็ระวังตัวอยู่ว่าจะไม่ใช้อารมณ์ แต่มันเผลอสติคิดไม่ทัน เหมือนด่าเขาตอบกลับไปแล้วจึงมาคิด แล้วเราจะแก้ไข จะทำอย่างไรดี ถ้าปล่อยให้เผลอทำแบบนี้บ่อยก็คงไม่ดี มีแต่ขาดทุน

ไฟล์แนป:
4537098.png
4537098.png [ 577.85 KiB | เปิดดู 14401 ครั้ง ]

เจ้าของ:  ลุงหมาน [ 13 ธ.ค. 2014, 13:43 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: อารมณ์ ไม่ใช่ จิต

toy1 เขียน:
สวัสดีครับ ลุงหมาน

อยากถาม เรื่องของอารมณ์ที่เข้ามาผ่านทวารทั้งหก ที่เป็นเหมือนโจรเข้ามาในบ้าน เมื่อโจรเข้ามาในบ้านได้ ขโมยสมบัติ ประหาร หรือใช้เจ้าบ้านเยี่ยงทาส ทำอย่างไรจะได้จับโจรออกไปได้ เพราะโจรมันเข้ามามันก็แอบอยู่ในบ้านไม่ได้ออกไปใหน บางที่โจรก็ทำเป็นนอนสงบ ไม่ลุกออกมาใช้งานเราเยี่ยงทาส ทำอย่างไรจะไล่โจรออกไปได้หมดในขณะที่กำลังเราไม่พอ เหมือนรู้ว่าโจรมันบังคับแต่ฝืนมันไม่ได้ เลยต้องตกเป็นทาสของโจรอีก

ตัวอย่างที่พบเห็นทั่วไป เหมือนอยู่ดีก็มีคนมายืนด่าเรา เราก็โกรธด่าว่าตอบเขาทันที่ ทั้งที่เราก็ระวังตัวอยู่ว่าจะไม่ใช้อารมณ์ แต่มันเผลอสติคิดไม่ทัน เหมือนด่าเขาตอบกลับไปแล้วจึงมาคิด แล้วเราจะแก้ไข จะทำอย่างไรดี ถ้าปล่อยให้เผลอทำแบบนี้บ่อยก็คงไม่ดี มีแต่ขาดทุน

เข้าใจอุปมาดีครับ
กิเลสทั้งหลายเหมือนโจรปล้นบ้าน
เราก็ต้องฉลาดต้องฝึกสติให้เป็นตำรวจ

ไฟล์แนป:
20170802_070459.png
20170802_070459.png [ 114.62 KiB | เปิดดู 14380 ครั้ง ]

เจ้าของ:  เช่นนั้น [ 13 ธ.ค. 2014, 15:48 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: อารมณ์ ไม่ใช่ จิต

นิมิต ใดๆ ที่จิตไปรับรู้
จากนั้น จิตไปเกี่ยวไปข้องด้วย
นิมิต นั้นๆ ก็จะเป็นอารมณ์ของจิตทันที

เมื่อจิตหน่วงเหนี่ยวไปกับความไปเกี่ยวไปข้อง
จิตก็จะไหลหลงไป คิดเอาว่า ความไปเกี่ยวไปข้องนั้น คือตัวจิตเอง
จึงเป็นสิ่งที่เรียกว่า "อุปธิ"

อุปธิ จึงเหมือนโจรเข้าบ้านครับ

เจ้าของ:  ลุงหมาน [ 14 ธ.ค. 2014, 07:34 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: อารมณ์ ไม่ใช่ จิต

ถ้าจะเปรียบ "โจร" ก็คือ"กิเลส" นี่เอง คือธรรมเป็นเครื่องเศร้าหมอง
คือทำให้สภาพธรรมที่เกิดร่วมด้วย คือจิตเศร้าหมอง กิเลสเป็นเจตสิก
จะเปรียบดังโจรก็ย่อมเป็นที่ระดับ ๓ ระดับ

ระดับที่ ๑ วีติกกมกิเลส หมายถึง กิเลสอย่างหยาบ ที่ก้าวล่วงออกมา ทางกาย ทางวาจา
เช่น การฆ่าสัตว์ การลักทรัพย์ ประพฤติผิดในกามต่าง ทางวาจา ได้แก่โกหกลวง เพ้อเจ้อ
เป็นต้น เป็นสิ่งที่เห็นได้ง่าย เรารู้ได้ คนอื่นก็รู้ได้

ระดับที่ ๒ ปริยุฏฐานกิเลส ที่เป็นกิเลสอย่างกลาง ที่กลุ้มรุมอยู่ในใจ ยังไม่ได้ก้าวล่วงออกมา
ทางกาย ทางวาจา กิเลสชนิดนี้เรารู้ได้ แต่คนอื่นบางที่ก็รู้ได้บางที่ก็รู้ไม่ได้

ระดับที่ ๓ อนุสัยกิเลส เครื่องเศร้าหมองที่นอนตาม หมายถึง กิเลสอย่างละเอียด
ที่ตามนอนเนื่องอยู่ในจิตไม่ปรากฏตัวออกมา ตัวเองก็รู้ไม่ได้ คนอื่นก็รู้ไม่ได้
คนที่รู้ได้มีพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเท่านั้น

ไฟล์แนป:
Image-4913.jpg
Image-4913.jpg [ 27.14 KiB | เปิดดู 14378 ครั้ง ]

เจ้าของ:  toy1 [ 14 ธ.ค. 2014, 08:27 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: อารมณ์ ไม่ใช่ จิต

สวัสดี ครับลุงหมาน

ขอถามลุงหมานเรื่องของคำว่า จิตใต้สำนึก จัดเป็นสัญญาในขันธ์ห้าหรือไม่ จิตใต้สำนึกจัดเป็นกิเลสประเภทไหนครับ

เจ้าของ:  ลุงหมาน [ 14 ธ.ค. 2014, 09:40 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: อารมณ์ ไม่ใช่ จิต

toy1 เขียน:
สวัสดี ครับลุงหมาน

ขอถามลุงหมานเรื่องของคำว่า จิตใต้สำนึก จัดเป็นสัญญาในขันธ์ห้าหรือไม่ จิตใต้สำนึกจัดเป็นกิเลสประเภทไหนครับ


จิตใต้สำนึกจะมีคนพูดกันบ่อยมาก...แต่ในทางธรรมแล้วจะไม่ได้กล่าวไว้เลยว่าเป็นจิตประเภทไหน
ขึ้นชื่อว่าจิต เป็นวิญญาณขันธ์ ไม่ใช่สัญญาขันธ์ครับ กิเลสที่ฝังลึกเกินกว่าเรารู้ได้คืออนุสัยกิเลส

ไฟล์แนป:
20170802_071545.jpg
20170802_071545.jpg [ 188.43 KiB | เปิดดู 14378 ครั้ง ]

เจ้าของ:  กบนอกกะลา [ 14 ธ.ค. 2014, 09:51 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: อารมณ์ ไม่ใช่ จิต

จิตใต้สำนึก...เป็นคำไทยที่ใช้แปลคำของฝรั่ง...Subconscious
ส่วนจิตสำนึก แทน Conscious

ดังนั้น....ไม่มีในตำราธรรมของเราหรอกครับ...แต่สามารถเทียบเคียงตามลักษณะอาการได้

จะว่าไปแล้ว...ทั้ง อนุสัย..ทั้งจิตใต้สำนึก...ทั้งSubconscious แต่ก็แทนอาการ..อาการหนึ่ง..เหมือนกัน..ครับ

เจ้าของ:  toy1 [ 14 ธ.ค. 2014, 09:57 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: อารมณ์ ไม่ใช่ จิต

ที่ผมเข้าใจ อารมณ์ที่เราใช้ การกระทำทุกอย่างนั้นมันไหลลงลึกไปเก็บไว้ที่จิตใต้สำนึก เป็นอารมณ์ใต้จิตสำนึก ชึ่งปกติคนทั่วไปจะไม่ทันสังเกตุ อ่ารมณ์ที่ผุดขึ้นมาจากจิตใต้สำนึกซึ่งส่วนใหญ่จะไหลออกมาในยามที่อยู่คนเดียว จิตไม่ได้ไปพัวพันกับสิ่งใด อารมณ์ใต้จิตสำนึกก็ไหลออกมา ขณะที่มจิตใต้สำนึกไหลออกมา หากจิตเราไม่นิ่งเพียงพอ จิตเราก็จะเข้าไปยึดไปพัวพัน ทำให้จิตไหว เมื่อจิตไหวก็มีอารมณ์แทรกเข้ามาพาไปปรุงแต่งเรื่องราวที่ออกมาจากจิตใต้สำนึกออก เรื่องนี้เป็นเหมือนลักษณะที่เขาไปใช้สะกดจิตย้อนอดีต ผมเข้าใจว่าในส่วนของจิตใต้จิตสำนึกนักเป็นเรื่องของการบันทึก เหมือนการบันทึกวิดิโอ ผมจึงไมรู้จะใช้คำไหนดีในความหมายทางพุทธศาสนา

ผมลองเปรียบเทียบดูว่า เหมือนโจรที่นอนอยู่ในบ้าน รู้จักสมบัติทุกชิ้นที่เราแอบเก็บไว้ในห้องลับ (สมบัตินี้ก็หมายถึงการกระทำของเราที่ได้ทำมา) พอเราอยู่เฉย โจรที่แอบอยู่นอนอยู่ก็โยนสมบัติเก่ามาให้ชมเล่น

เจ้าของ:  nongkong [ 14 ธ.ค. 2014, 12:31 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: อารมณ์ ไม่ใช่ จิต

ลุงหมาน เขียน:
toy1 เขียน:
สวัสดี ครับลุงหมาน

ขอถามลุงหมานเรื่องของคำว่า จิตใต้สำนึก จัดเป็นสัญญาในขันธ์ห้าหรือไม่ จิตใต้สำนึกจัดเป็นกิเลสประเภทไหนครับ


จิตใต้สำนึกจะมีคนพูดกันบ่อยมาก...แต่ในทางธรรมแล้วจะไม่ได้กล่าวไว้เลยว่าเป็นจิตประเภทไหน
ขึ้นชื่อว่าจิต เป็นวิญญาณขันธ์ ไม่ใช่สัญญาขันธ์ครับ กิเลสที่ฝังลึกเกินกว่าเรารู้ได้คืออนุสัยกิเลส

แล้วสัญญาขันธ์ไม่อาศัยจิตเกิดหรอค่ะ :b6:

เจ้าของ:  nongkong [ 14 ธ.ค. 2014, 12:36 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: อารมณ์ ไม่ใช่ จิต

กบนอกกะลา เขียน:
จิตใต้สำนึก...เป็นคำไทยที่ใช้แปลคำของฝรั่ง...Subconscious
ส่วนจิตสำนึก แทน Conscious

ดังนั้น....ไม่มีในตำราธรรมของเราหรอกครับ...แต่สามารถเทียบเคียงตามลักษณะอาการได้

จะว่าไปแล้ว...ทั้ง อนุสัย..ทั้งจิตใต้สำนึก...ทั้งSubconscious แต่ก็แทนอาการ..อาการหนึ่ง..เหมือนกัน..ครับ

จิตสำนึก จิตใต้สำนึก จิตไร้สำนึก??..แทนอาการอย่างไรพอยกตัวอย่างเทียบเคียงสภาวะได้ไหมค่ะ
จิตไร้สำนึก..คือกิเลศรึอวิชชา คุนน้องเข้าใจถูกมั้ย s006

เจ้าของ:  nongkong [ 14 ธ.ค. 2014, 14:31 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: อารมณ์ ไม่ใช่ จิต

ขอลองวิเคราะห์เรื่องจิตสำนึก..ใต้สำนึก..ไร้สำนึก
ตามความเข้าใจที่เคยศึกษามาและ+ประสบการณ์ตนเอง

จิตสำนึกคือ...คือรู้ในการกระทำของตนและแยกแยะว่าการกระทำนั้นดีหรือไม่ดี
จิตใต้สำนึก ..สิ่งที่เราสะสมมานานในจิตแล้วมันหลับอยู่
มันจะแสดงออกมาให้เห็นตอนไหนก็ไม่รู้หรือบางครั้งมันก็หลุดออกมาตอนเราหลับหรือขาดสติสัมปชัญญะ เหมือนบางคนเขาดูจิตใจดีมีเมตตามาก แต่พอโกรธสุดๆ อาละวาดเหมือนนางยักษ์(น่าจะเป็นจิตใต้สำนึกเขาที่เคยสะสมเหตุมาและเขาขาดสติตอนนั้น)

จิตไร้สำนึก.. น่าจะเป็นพฤติกรรมที่แสดงออกมา ทางกาย วาจา ใจ โดยเฉพาะตัวของคนนั้น หรืออุปนิสัย ที่เป็นเอกลักษณ์ของคนนั้น ซึ่งแตกต่างกันออกไป
มีข้อสังเกตุอยู่อย่างว่า จิตใต้สำนึกน่าจะเป็นรากเหง้าของจิตไร้สำนึกนั้นเอง

เจ้าของ:  ลุงหมาน [ 14 ธ.ค. 2014, 15:04 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: อารมณ์ ไม่ใช่ จิต

nongkong เขียน:
ลุงหมาน เขียน:
toy1 เขียน:
สวัสดี ครับลุงหมาน

ขอถามลุงหมานเรื่องของคำว่า จิตใต้สำนึก จัดเป็นสัญญาในขันธ์ห้าหรือไม่ จิตใต้สำนึกจัดเป็นกิเลสประเภทไหนครับ


จิตใต้สำนึกจะมีคนพูดกันบ่อยมาก...แต่ในทางธรรมแล้วจะไม่ได้กล่าวไว้เลยว่าเป็นจิตประเภทไหน
ขึ้นชื่อว่าจิต เป็นวิญญาณขันธ์ ไม่ใช่สัญญาขันธ์ครับ กิเลสที่ฝังลึกเกินกว่าเรารู้ได้คืออนุสัยกิเลส

แล้วสัญญาขันธ์ไม่อาศัยจิตเกิดหรอค่ะ :b6:

สัญญาขันธ์เป็นเจตสิก ที่เกิดร่วมกับจิต อิงอาศัยกันเกิดขึ้น

ไฟล์แนป:
20170801_204720.jpg
20170801_204720.jpg [ 174.32 KiB | เปิดดู 14378 ครั้ง ]

เจ้าของ:  toy1 [ 15 ธ.ค. 2014, 15:00 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: อารมณ์ ไม่ใช่ จิต

ลุงหมาน เขียน:
สัญญาขันธ์เป็นเจตสิก ที่เกิดร่วมกับจิต อิงอาศัยกันเกิดขึ้น


อยากถามลุงหมานต่อครับ ได้ยินพูดถึง เจตสิกกันบ่อย ๆ แล้วเจตสิกมีหน้าที่อะไรครับ เหมือนวิ่งไปอยู่ ไปร่วมกับเขาเกือบทุกเรื่อง

เจ้าของ:  เช่นนั้น [ 15 ธ.ค. 2014, 16:05 ]
หัวข้อกระทู้:  Re: อารมณ์ ไม่ใช่ จิต

nongkong เขียน:
กบนอกกะลา เขียน:
จิตใต้สำนึก...เป็นคำไทยที่ใช้แปลคำของฝรั่ง...Subconscious
ส่วนจิตสำนึก แทน Conscious

ดังนั้น....ไม่มีในตำราธรรมของเราหรอกครับ...แต่สามารถเทียบเคียงตามลักษณะอาการได้

จะว่าไปแล้ว...ทั้ง อนุสัย..ทั้งจิตใต้สำนึก...ทั้งSubconscious แต่ก็แทนอาการ..อาการหนึ่ง..เหมือนกัน..ครับ

จิตสำนึก จิตใต้สำนึก จิตไร้สำนึก??..แทนอาการอย่างไรพอยกตัวอย่างเทียบเคียงสภาวะได้ไหมค่ะ
จิตไร้สำนึก..คือกิเลศรึอวิชชา คุนน้องเข้าใจถูกมั้ย s006

จิตมีสภาพรู้
จิตรู้สำนึก คือ สังขารขันธ์ขณะที่คิดที่ทำครับ
จิตใต้สำนึก หรือจิตไร้สำนึก เป็นสภาวะแสดงถึง อนุสัยครับ

ซิกมันส์ฟรอยด์ เรียกการกระทำอันเกิดจากการตอบสนองต่อสิ่งเร้าเฉพาะหน้า ว่าจิตรู้สำนึก หรือจิตสำนึก
และ การกระทำอันเกิดจากการกระตุ้นอนุสัย นั้นเรียกว่าการกระทำจากจิตใต้สำนึก หรือจิตไร้สำนีก

หน้า 1 จากทั้งหมด 17 เขตเวลา GMT + 7 ชั่วโมง
Powered by phpBB © 2000, 2002, 2005, 2007 phpBB Group
http://www.phpbb.com/