http://www.atriumtech.com/cgi-bin/hilig ... 82546.html

การเจริญฌาณ คล้ายๆ การนอนหลับ
เจริญมากๆ ก็คล้ายกับหลับยาว
เจริญน้อยๆ ก็คล้ายกับหลับๆ ตื่นๆ
แต่คนนอนมาก ก็ยังไม่เกิดปัญญาอยู่ดี
การวิปัสสนา คือ การพิจารณาสิ่งต่างๆ ทั้งในและนอกตัวเอง

ถ้าฝึกสมาธิ การพิจารณา จะทำได้ต่อเนื่องตลอดสาย
คิดหาคำตอบไปได้เรื่อยๆ เพราะใจมีสมาธิ
แต่ถ้าไม่ฝึกสมาธิ ก็จะฟุ้งซ่าน แตกกระจายได้หลายทาง
แล้วจะหาคำตอบไม่พบ

การเจริญฌาณ จะมีประโยชน์ เพราะเกิดสมาธิที่แน่วแน่
เอามาพิจารณาได้อย่างมีกำลัง
แต่ถ้าไม่นำมาวิปัสสนา คือ ไม่เอามาพิจารณาความเป็นจริง
ก็เท่ากับนอนหลับลึกแล้วตื่นขึ้นมาใหม่ๆ คือยังไม่เกิดปัญญา


แต่สิ่งที่ได้รับจากฌาณ ก็คือ ความสุขอันเกิดจากความสงบ

ต้องควบคู่กันไป
ถ้าฝึกแต่ฌาณ ก็ได้แต่สงบ แต่ยังไม่เกิดปัญญา
แต่ถ้าเอาฌาณมาใช้พิจารณา ก็จะเกิดปัญญาง่ายขึ้น
..

จะนำหลักให้ดูพร้อมความหมายคำว่า เอกัคคตา,องค์ธรรม,องค์ฌาน สังเกตดู

http://fws.cc/whatisnippana/index.php?topic=940.15


เอกัคคตา แปลว่า ภาวะที่จิตมีอารมณ์หนึ่งเดียว ได้แก่ ตัวสมาธินั่นเอง

คำว่า องค์ฌาน หมายถึงองค์ธรรมที่ประกอบอยู่เป็นประจำในฌานนั้นๆ และเป็นเครื่องกำหนดแยกฌานแต่ละขั้นออกจากกันให้รู้ว่า ในกรณีนั้นเป็นฌานขั้นที่เท่าใดเท่านั้น ไม่ใช่หมายความว่าในฌานมีองค์ธรรมทั้งหมดอยู่เพียงเท่านั้น ความจริงองค์ธรรมอื่นๆที่ประกอบร่วมอยู่ด้วย ซึ่งเรียกว่าสัมปยุตธรรม แต่เกิดขึ้นประจำบ้าง ไม่ประจำบ้าง และไม่ใช่เป็นตัวกำหนดแบ่งขั้นของฌาน ยังมีอีกมาก เช่น สัญญา เจตนา ฉันทะ วิริยะ สติ มนสิการ เป็นต้น

ฌานสูงขึ้นๆ สติสัมปชัญญะ จะยิ่งแจ่มชัดขึ้นด้วย พิจาณาดู

ในพระสูตร ระบุองค์ธรรมที่เน้นพิเศษอีก เช่น ในตติยฌาน เน้นสติสัมปชัญญะเป็นตัวทำหน้าที่ชัดเจนมากกว่าในฌานสองขั้นต้น ซึ่งก็มีสติสัมปชัญญะด้วยเช่นกัน และในจตุตถฌานย้ำว่า สติบริสุทธิ์แจ่มชัดกว่าในฌานก่อนๆ ทั้งหมด ทั้งนี้เพราะอุเบกขาแจ่มชัดบริสุทธิ์เป็นเหตุหนุน ไม่เฉพาะสติเท่านั้นที่ชัด แม้สัมปยุตธรรมอื่นๆก็ชัดขึ้นด้วยเหมือนกัน (ตัดอ้างอิงออก)

ตัดมา เืพื่อให้ดูว่าพระพุทธเจ้าหลังจากเสวยกระยาหารจนร่างกายสมบูรณ์แล้วอาศัยฌานใดแล้วบรรลุอาสวขยญาณ

หลังจากที่พระโพธิสัตว์ (สิทธัตถะ) บำเพ็ญตะบะ (ทุกรกิริยา) ทรมานตนตามวิธีของนิครนถ์ จนร่างกายผ่ายผอมก็ไม่ประสบผลสำเร็จ จึงเกิดความคิดใหม่ คือ กลับมาเสวยอาหาร

"เรานั้นไ้ด้มีความคิดดังนี้ว่า การที่บุคคล ผู้มีร่า่งกายผ่ายผอมเหลือเกิดอย่างนี้ จะบรรลุความสุขอย่างนั้น มิใช่จะทำได้ง่ายเลย ถ้ากระไรเราพึงบริโภคอาหารหยาบ คือ ข้าวสุก และขนมสดเถิด"

ต่อจากนั้น พระโพธิสัตว์ก็ได้ทรงเสวยอาหารหยาบ จนมีกำลังขึ้นแล้ว ทรงบำเพ็ญฌานจนบรรลุจตุตถฌาน และได้ตรัสรู้"

ม.ม.13/488-508/443-461

ดูหลักครับ ตัดเอาตอนที่เมื่อพระพุทธเจ้าเลิกทำทุกรกิริยากลับมาเสวยอาหาร

"ครั้นเราบริโภคอาหาร มีกำลังขึ้นแล้ว ก็สงัดจากกาม สงัดจากอกุศลธรรมทั้งหลาย บรรลุปฐมฌาน...ทุติยฌาน...ตติยฌาน...จตุตถฌาน ไม่มีทุกข์ ไม่มีสุข มีอุเบกขา เป็นเหตุให้สติบริสุทธิ์อยู่"

ม.มู.12/317-326/317-333ฯลฯ

คุณ mes


ถือว่าเรามาแลกเปลี่ยนความรู้กันนะคะ

จะถามว่า ที่ว่านำฌานมาใช้พิจรณานั้น ใช้พิจรณาแบบไหนหรือคะ

คุณ mes ช่วยอธิบายให้เป็นรูปธรรมที่เห็นชัดกว่าตั้วหนังสือได้ไหมคะ

ที่ว่าเน้น สติ สัมปชัญญะ ในแต่ละองค์ฌานนั้น เน้นอย่างไร และจะดูรู้ได้อย่างไรคะ?

อยากให้คุณ mes ศึกษาเรื่องการเจริญสติเพิ่มน่ะค่ะ

เพราะคำว่า วิปัสสนา กับ การเจริญสติ ต่างกันที่พยัญชนะ แต่สภาวะตัวเดียวกันน่ะค่ะ

แต่ตามสำนักต่างๆ นิยมเรียกการเจริญสติว่า วิปัสสนา เพื่อง่ายในการสื่อสาร

แล้วเหตุที่สอนแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับว่า ผู้ที่สอนนั้น ทำถนัดแบบไหน เข้าใจแค่ไหน ย่อมสอนได้แค่นั้น

ลองหาไฟล์ของหลวงพ่อพุธฟังดูนะคะ ท่านจะเทศน์เรื่องสภาวะได้ชัดเจน

พอจะอธิบายสภาวะที่เกิดขึ้น ขณะที่กำลังเดินหรือนั่ง แล้วเข้าฌานนั้น สภาวะที่เกิดขึ้น รู้ได้จากอะไรคะ?

แต่ละหัวข้อที่ถามคุณ mes ไปนั้น กรุณาช่วยตอบทีละหัวข้อนะคะ เพราะมันคนละสภาวะกัน จะได้แยกหัวข้อสนทนาออกไป เพื่อความสะดวกในการสนทนา