ประโยชน์3 และ อาทิตตปริยายสูตร
ทิฏฐธรรมมิกัตถประโยชน์ คือ ประโยชน์ในปัจจุบันชาติ ได้แก่ การปฏิบัติธรรม วิปัสสนากรรมฐาน ให้ผล คือ
มรรค ผล นิพพาน ปัจจุบันชาติ ครุกรรมฝ่ายอกุศล จะให้ผลขว้างกั้นมรรคผลนิพพานในปัจจุบันชาตินี้ ทานที่มีปฎิคาหกบริบูรณ์ให้ผลภายในเจ็ดวัน และ การทำทานถวายพระอรหัตสัมมาสัมพระพุทธเจ้า หรือ พระอรหันต์สาวก ที่ออกจากนิโรธสมาบัติ จะให้ผลก่อนและหลังภายใน 7 วัน
สัมปรายิกัตถประโยชน์ คือ ประโยชน์ในชาติต่อไป เช่น การเจริญสมถะกรรมฐาน ให้ได้สมาบัติ 8 ไปเป็น อรูปพรหม
การรักษาศีล ได้เป็นเทวดาหลังจากตายแล้ว การให้ทาน ได้เป็นเทวดาหลังจากตายแล้ว หรือเกิดมาเป็นคนร่ำรวย
ปรมัตถประโยชน์ คือ ประโยชน์อันสูงสุดได้แก่ การปฏิบัติธรรม วิปัสสนากรรมฐาน ให้ผล คือ มรรค ผล นิพพาน
ไม่ต้องเวียนว่ายในวัฏสงสาร ต้องมาเกิด แก่ เจ็บ และ ตาย อยู่ใน ขันธ์5กองแห่งทุกข์อีกต่อไป
อาทิตตปริยายสูตร
พระผู้มีพระภาค รับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่าดังนี้ "ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สิ่งทั้งปวงเป็นของร้อนก็อะไรเล่าชื่อว่าสิ่งทั้งปวงเป็นของร้อน
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย จักษุเป็นของร้อน รูปทั้งหลายเป็นของร้อน วิญญาณอาศัยจักษุเป็นของร้อน สัมผัสอาศัยจักษุเป็นของร้อน ความเสวยอารมณ์เป็นสุขเป็นทุกข์ หรือมิใช่สุขมิใช่ทุกข์ ที่เกิดขึ้นเพราะจักษุสัมผัสเป็นปัจจัย แม้นั้นก็เป็นของร้อน ร้อนเพราะอะไร ? เรากล่าวว่า ร้อนเพราะไฟคือ ราคะ เพราะไฟคือโทสะ เพราะไฟคือโมหะ ร้อนเพราะความเกิด เพราะความแก่ และเพราะความตาย ร้อนเพราะความโศก เพราะความรำพัน เพราะทุกข์กาย เพราะทุกข์ใจ เพราะความคับแค้น
โสตเป็นของร้อน เสียงทั้งหลายเป็นของร้อน............... ฆานะเป็นของร้อน กลิ่นทั้งหลายเป็นของร้อน...............
ชิวหาเป็นของร้อน รสทั้งหลายเป็นของร้อน .............. กายเป็นของร้อน โผฏฐัพพะทั้งหลายเป็นของร้อน
มนะเป็นของร้อน ธรรมทั้งหลายเป็นของร้อน วิญญาณอาศัยมนะเป็นของร้อน สัมผัสอาศัยมนะเป็นของร้อน ความเสวยอารมณ์เป็นสุขเป็นทุกข์ หรือมิใช่สุขมิใช่ทุกข์ ที่เกิดขึ้นเพราะในสัมผัสเป็นปัจจัย แม้นั้นก็เดป็นของร้อน ร้อนเพราะอะไร ? เรากล่าวว่า ร้อนเพราะไฟคือราคะ ร้อนเพราะไฟคือโทสะ ร้อนเพราะไฟคือโมหะ ร้อนเพราะความเกิด เพราะความแก่และความตาย ร้อนเพราะความโศก เพราะความรำพัน เพราะทุกข์กาย เพราะทุกข์ใจ เพราะความคับแค้น
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยสาวกผู้ได้ฟังแล้ว เห็นอยู่อย่างนั้น ย่อมเบื่อหน่ายแม้ในจักษุ ย่อมเบื่อหน่าย แม้ในรูปทั้งหลาย ย่อมเบื่อหน่าย แม้ในวิญญาณอาศัยจักษุ ย่อมเบื่อหน่ายแม้ในสัมผัสอาศัยจักษุ ย่อมเบื่อหน่ายแม้ในความเสวยอารมณ์ ที่เป็นสุขเป็นทุกข์ หรือมิใช่สุขมิใช่ทุกข์ ที่เกิดขึ้นเพราะจักษุสัมผัสเป็นปัจจัย
ย่อมเบื่อหน่ายแม้ในโสต ย่อมเบื่อหน่ายแม้ในเสียงทั้งหลาย .......... ย่อมเบื่อหน่ายแม้ในฆานะ ย่อมเบื่อหน่ายแม้ในกลิ่นทั้งหลาย....... ย่อมเบื่อหน่ายแม้ในชิวหา ย่อมเบื่อหน่ายแม้ในรสทั้งหลาย ......... ย่อมเบื่อหน่ายแม้ในกาย ย่อมเบื่อหน่ายแม้ในโผฏฐัพพะทั้งหลาย.......
ย่อมเบื่อหน่ายแม้ในมนะ ย่อมเบื่อหน่ายแม้ในธรรมทั้งหลาย ย่อมเบื่อหน่ายแม้ในวิญญาณอาศัยมนะ ย่อมเบื่อหน่ายแม้ในสัมผัสอาศัยมนะ ย่อมเบื่อหน่ายแม้ในความเสวยอารมณ์ ที่เป็นสุขที่เป็นทุกข์ หรือมิใช่ทุกข์มิใช่สุข ที่เกิดขึ้นเพราะมโนสัมผัสเป็นปัจจัย
เมื่อเบื่อหน่ายย่อมสิ้นกำหนัด เพราะสิ้นกำหนัดจิตก็พ้น เมื่อจิตพ้นแล้ว ก็รู้ว่าพ้นแล้ว อริยสาวกนั้ทราบชัดว่า ชาติสิ้นแล้ว พรหมจรรย์ได้อยู่จบแล้ว กิจที่ควรทำได้ทำเสร็จแล้ว กิจอื่นอีกเพื่อความเป็นอย่างนี้ไม่มี"

***********************************************